Հարցազրույցներ 13:20 22/03/2012

Գ. Հարությունյան. ԱՄՆ-ը չի պատրաստվում հարվածել Իրանին

Իրանում և Մերձավոր Արևելքում ընթացող զարգացումների վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցեց քաղաքագետ, «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի տնօրեն Գագիկ Հարությունյանի հետ:

- Պարոն Հարությունյան, ինչպե՞ս կգնահատեք աշխարհաքաղաքական իրավիճակը Մերձավոր Արևելքում:

-Այն, ինչ այսօր կատարվում է Նոր Մերձավոր Արևելքում, անշուշտ ենթարկվում է «Արաբական գարնան» հեղափոխական տրամաբանությանը: Եթե նայենք հեղափոխության հիմնական արդյունքներին, մենք տեսնում ենք, որ Լիբիան պետությունից վերածվել է որոշակի տարածքի: Նախկինում կար որոշակի ազդեցություն ունեցող ինչ-որ տնտեսական համակարգով և ավտորիտար վարչակարգով պետություն: Այսօր մենք ունենք տարածք, որտեղ էներգակիրներ կան և կան միմյանց դեմ հակամարտող բնակչության խմբեր:

- Լիբիայում ո՞ր ուժերը հնարավորություն ունեն հաղթանակ տանելու և կայունացնելու իրավիճակը:

-Դժվար է ասել: Ես կարծում եմ այս գործընթացում հաղթողներ չեն լինելու: Խոսքը գնում է Լիբիայի մասնատման և նրա դերակատարման նվազման մասին:

Մենք տեսնում ենք Եգիպտոսում, ինչպես զարգացան իրադարձությունները: Այնտեղ կա ռազմական խունտա և նաև ունենք միանգամայն լեգիտիմ իսլամական խորհրդարան: Հիշենք, որ նախկինում` 2003 թվականին Ամերիկյան ինտերվենցիայից հետո նման իրավիճակ ստեղծվել էր նաև Իրաքում: Այսօր Իրաքը ևս բաժանված է երեք մասի, կան կոնֆեսիոնալ հակամարտող խմբեր` դավանական, էթնիկական հատկանիշներով և ունենք մշտապես ընթացող ահաբեկչական ակցիաներ, որոնք մարդկային կյանքեր են տանում: 2003 թվականից հետո Իրաքում ամենահամեստ հաշվարկներով մոտ կես միլիոն մարդ է զոհվել:

-Այս զարգացումները և իրավիճակը Ձեր թվարկած երկրներում ի՞նչ վերջնակետի են հանգելու:

-Սա հստակ ռազմավարության արդյունք է, որի մեջ կա որոշակի տրամաբանություն: Եվ այս գործընթացների հիմնական դերակատարը հանդիսանում է Միացյալ Նահանգները: Կոնկրետ այս պարագայում բավական հստակ երևում է հիմնական նպատակներից մեկը: Դա ԱՄՆ դաշնակից Իսրայելի անվտանգության խնդիրն է: Երբ մտածում են Իսրայելի պաշտպանության մասին, դա օբյեկտիվ գնահատական է:

Մի տարբերություն կա այժմ և նախկինում ընթացող գործընթացների միջև: Նախկինում հիմնական աջակցութունը գնում էր միայն «ընդդիմությանը»: Իսկ այսօր Սիրիայի պարագայում այլ է: Նախևառաջ Ասադի վարչակազմին աջակցում է Իրանը, աջակցում են նույն Իրաքի, Լիբանանի շիա կազմակերպությունները: Իրանին և Սիրիային աջակցում են նաև գերտերությունները` Ռուսաստանը և Չինաստանը: Այստեղ նրանք ավելի սկզբունքային մոտեցում են ցուցաբերում, քան Լիբիայի պարագայում էր:

Միևնույն ժամանակ կարող ենք արձանագրել հետևյալը, որ ժամանակն աշխատում է Ասադի վարչակարգի դեմ, որովհետև, այսպիսով, Սիրիան վերածվում է մի տարածքի, որտեղ անընդհատ հակամարտություններ են ընթանում: Եվ եթե այս իրավիճակը ձեռնտու է ապստամբ-զինյալներին, ապա պետության համար դա խորթ վիճակ է, քանի որ պետությունը չի կարող կատարել իրեն բնորոշ ֆունկցիաները և տեղի է ունենում կոռոզիա` պետության մաշում: Այստեղ հետաքրքրականն այն է, որ ապստամբները հայտարարել էին, որ պատրաստ են երկարատև գործողությունների, այսինքն խնդիրը դրված չէ` վաղը կամ մյուս օրը տապալել Ասադին և վերցնել իշխանությունը, այլ անընդհատ գործողություններ կատարել, որը կմաշի այդ պետությունը:

-Այս իրավիճակն ինչպե՞ս է անդրադառնում Իրանի վրա:

-Դա լուրջ մարտահրավեր է Իրանին, որն ի տարբերություն վերը նշված մերձավորարևելյան երկրների, հզոր, կազմակերպված, մեծ տերություն է` տարածաշրջանային գերտերություն, որն իհարկե շատ կտուժի, եթե զրկվի Սիրիայի նման դաշնակցից: Սիրիան վերածվում է սև խոռոչի, որտեղ անընդհատ գնում են նրա դաշնակիցների ռեսուրսները, բայց որևէ արդյունք չի գրանցվում: ԱՄՆ-ն այստեղ վարում է սառը պատերազմի ռազմավարությունը: Այսինքն` մենք տեսնում ենք տնտեսական սանկցիաներ, որոնք վատ են անդրադառնում Իրանի տնտեսության վրա, մենք տեսնում ենք դիվանագիտական ճնշումներ և այլն: Բայց Իրանն այս մարտահրավերներին դիմակայելու այլընտրանքներ ունի: Նա բավական ճկուն կարողանում է օգտագործել դրանք: Ինչպես տեսնում ենք, երբ սկսեցին կիրառել նավթի վերաբերյալ պատժամիջոցներ, նա սկսեց նավթը վաճառել արևելք: Իմ կարծիքով, ԱՄՆ-ի հիմնական նպատակը Իրանին հարվածելը չէ: Ես դա գրեթե բացառում եմ: Իրանին չի կարող հարվածել նաև Իսրայելը: Մենք հիշում ենք` ինչպես նա ոչնչացրեց սիրիական միջուկային կենտրոնը, իրաքյան միջուկային կենտրոնը, և եթե կարողանար Իրանի միջուկային ծրագրի հետ կապված խնդիրն ինքնուրույն լուծել, նա արդեն դա արած կլիներ: Իսրայելն առանց Միացյալ Նահանգների դա անել չի կարող: Իսկ ԱՄՆ հիմնական նպատակն այն է, որ Իրանի ներսում ստեղծվեն նախադրյալներ, որպեսզի փոխվի Իրանի քաղաքական կուրսը: Չի կարելի նաև բացառել այն տարբերակը, որ Իսրայելը ինչ-որ ձևով հրահրի զինված բախում և ԱՄՆ-ը ստիպված լինի մասնակցել, բայց կարծում եմ, որ դրա հավանականությունը շատ բարձր չէ:

-Խոսվում է այն մասին, որ Իսրայելն Իրանին հարվածելու համար ԱՄՆ-ում լոբինգ է իրականացնում:

-Իսրայելը ԱՄՆ-ում մշտապես լոբինգ է իրականացնում: Մենք տեսնում ենք, որ Միացյալ նախանգներում Հանրապետական կուսակցության ներկայացուցիչները շատ ռադիկալ են տրամադրված Իրանի դեմ, բայց առայժմ ըստ ռեյտինգների առաջատարն Օբաման է: Եվ մինչև ԱՄՆ-ում նախագահի ընտրությունները բավական ժամանակ կա: Բոլոր դեպքերում ես տեսնում եմ սառը պատերազմի թեժացումը, բայց միայն այդ տերմինաբանության շրջանակներում:

- Եթե շարժվենք «Արաբական գարնան» տրամաբանությամբ, հնարավո՞ր է, որ այս երևույթը տեսնենք նաև Ադրբեջանում:

-Մենք մի հետազոտություն ենք կատարել Ադրբեջանի ժողովրդագրական պատկերի հետ կապված ու այնտեղ երևում է, թե ինչպես են նրանք մանիպուլիացիայի դիմում և ընդհանուր բնակչության մեջ երկու միլիոնից ավելի մարդ նկարում: Դեռևս անցյալ տարի «Նյու Յորք Թայմս»-ը հրապարակեց մի ցուցակ, որտեղ նշված էին այն երկրները, որտեղ հնարավոր էին գունավոր հեղափոխություններ: Եվ այնտեղ Ադրբեջանը շատ բարձր տեղ էր զբաղեցնում: Այս առումով, կան մի քանի նախանշաններ: Ադրբեջանը տիպիկ նավթային մոնոտնտեսություն է: Բևեռացումը շատ մեծ է: Այնտեղ 70 հազար մենեջերներ զբաղված են նավթարտադրությամբ` բավական բարձր կենսամակարդակով, իսկ մնացած ժողովուրդն ամեն առումով բավական տխուր վիճակում է գտնվում:

Այստեղ կարևոր հանգամանք է իսլամացման գործընթացը, կա նաև ազգային փոքրամասնությունների խնդիրը` լեզգիներ, թալիշներ և այլն: Արդեն 40 տարի է իշխում են Ալիևները, ինչը սինդրոմ է առաջացնում: Երբ մեկն անընդհատ ղեկավարում է երկիրը, թեկուզև այնքան էլ վատ չի ղեկավարում, բայց ժողովրդի մոտ տվյալ անձի նկատմամբ որոշակի սինդրոմ է առաջանում: Այժմ Ալիևյան տոհմի նկատմամբ այդպիսի սինդրոմ կա: Բացի այդ, զարգանում է միայն Բաքուն, մնացած տեղերում խայտառակ վիճակ է: Կա երիտասարդություն, որն ավելի ազատական մոտեցումներ է պահանջում, և այս բոլորը միասին Ադրբեջանը դարձնում են հնարավոր օբյեկտ` գունավոր հեղափոխությունների համար:

Բայց պետք է հիշենք, որ ցանկացած հեղափոխություն կատարվում է երկու հանգամանքի առկայության պարագայում` ներքին և արտաքին: Ներքին առումով, կարծես թե Ադրբեջանում հասունացել է գունավոր հեղափոխությունը, բայց արտաքին առումով, առայժմ չկան այն արտաքին ուժերը, որոնք կնպաստեն այդ հեղափոխության իրականացմանը:

Ադրբեջանն այսօր նաև հայտնվել է բավական ծանր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Նա փաստորեն մի քանի ճակատով մրցակիցներ ունի` Հայաստանն է` ՀՀ-ն և ԼՂՀ-ն, Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն է և Ալիևը կարողանում է նաև իր հարաբերությունները վատթարացնել Ռուսաստանի Դաշնության հետ` կապված Գաբալայի, կապված գազի և այլ խնդիրների հետ: Մենք տեսնում ենք, որ Ադրբեջանն այս տարածաշրջանում բավական մեկուսացվում է:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:30
Զենք էին ուզում, թռուցիկ գտան
Փաստաբան Հովհաննես Խուդոյանը Ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «Երեկ ձերբակալված անձի ավտոմեքենայի ապօրինի խուզարկությամբ հայտնաբերելով...
Աղբյուր` Panorama.am
23:21
Ալբերտի լուսանկարը պատահական չի հայտնվել ադրբեջանական թերթի առաջին էջին. Հայկ Դեմոյան
Ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն Հայկ Դեմոյանը գրում է. «Պարզ բացատրություն Ալբերտի լուսանկարը պատահական չի...
Աղբյուր` Panorama.am
23:11
Իսպանիայում տուժածների շրջանում ՀՀ քաղաքացիներ, հայեր չկան. Անի Բադալյան
ՀՀ ԱԳՆ խոսնակ Անի Բադալյանը «Լուրերին» հայտնել է, որ այս պահին առկա տեղեկատվությամբ, Իսպանիայում տուժածների շրջանում ՀՀ քաղաքացիներ,...
Աղբյուր` Panorama.am
23:05
Վարուժան Հոկտանյանը՝ Արայիկ Հարությունյանի հայտարարության մասին
Որքանով գիտեմ՝ Սրբուհի Գալյանն այդ կուսակցության անդամ չէ, բայց եթե հավատանք իրեն (Արայիկ Հարությունյանին- հեղ․ ), ապա հոգով կուսակցության հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:21
COP-29-ը Նիկոլի նվերն է Բաքվին, Արտակ Զաքարյան
  ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է. «Բաքվում անցկացվելիք COP-29 համաժողովը և Հայաստանի լռությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
22:12
Իսրայելը Իրանի վրա հարձակվելու համար բացի Իրաքից օգտագործել է նաև այլ երկրների օդային տարածքներ
«Բացի Իրաքի օդային տարածքից, Սիոնիստական ռեժիմը շաբաթ օրը Իրանի վրա հարձակվելիս օգտագործել է նաև այլ երկրների երկինքը»,- Irna...
Աղբյուր` Panorama.am
21:37
Մահվան ելքով վրաերթ «Աուրա» գիշերային ակումբի դիմաց
 ՀՀ Քննչական կոմիտեի Արմավիրի մարզային քննչական վարչությունում նախաձեռնվել է քրեական վարույթ՝ հոկտեմբերի 27-ին Արմավիրի մարզում տեղի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:23
Քաղաքական լուծումներ կան, մեկն է՝ հեռացնել այս մարդկանց. Բագրատ Սրբազան
«Ես վերջին 4 տարվա ընթացքում միշտ ասել եմ, որ այս աղետը բերողներին ոչ թե պետք է հեռացնել, կամ հեռացնելու գաղափարախոսությունը դնել, այլ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:46
Եվրահանձնաժողովը հրաժարվում է Վրաստանի հետ բանակցություններից
Եվրահանձնաժողովը հրաժարվում է Վրաստանի հետ բանակցություններից։ Վրաստանը պետք է փոխի քաղաքական կուրսը, որպեսզի Եվրամիությունը բանակցություններ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:31
Իսպանիայում ջրհեղեղւ հետևանքով զոհերի թիվը հասել է 72-ի
Իսպանիայի արևելքում և հարավում տեղի ունեցած հզոր ջրհեղեղները հանգեցրել են զոհերի և ավերածությունների։ Euronews-ի փոխանցմամբ՝ զոհերի թիվը հասել է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:19
Ափսոսանք ենք հայտնում Իսպանիայում ջրհեղեղի հետևանքով տեղի ունեցած ողբերգության կապակցությամբ․ ՀՀ ԱԳՆ
ՀՀ ԱԳՆ-ն ցավակցություն է հայտնել  Իսպանիայում տեղի ունեցած աղետի կապակցությամբ․ «Հայաստանն իր խորին ափսոսանքն է հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:06
ԱԱ․ Արման Անդրեասյանը պարտվեց քառորդ եզրափակիչում
Ալբանիայի մայրաքաղաք Տիրանայում անցկացվող ազատ ոճի ըմբշամարտի ոչ օլիմպիական քաշային կարգերի աշխարհի առաջնության 70 կգ քաշայինների քառորդ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:55
Նարեկ Մկրտչյանը՝ ծանրամարտի Եվրոպայի չեմպիոն
Հայաստանի ծանրամարտի պատանեկան հավաքականի անդամ, 81 կգ քաշային Նարեկ Մկրտչյանը երկամարտի 341 կգ արդյունքով ոսկե մեդալ է նվաճել Լեհաստանում...
Աղբյուր` Panorama.am
19:43
Փաշինյանը մտադիր է յուրացնել իշխանությունը․ Սուրենյանց
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը գրում է. «Հրատապ հայտարարություն. Փաշինյանը մտադիր է յուրացնել իշխանությունը Մինչ մենք բոլորս զբաղված...
Աղբյուր` Panorama.am
19:29
Իսպանիայում եռօրյա սուգ է հայտարարվել
Իսպանիայի կառավարությունը եռօրյա պաշտոնական սուգ է հայտարարել հորդառատ անձրևների և ջրհեղեղների զոհերի կապակցությամբ․ զոհվել է առնվազն 72 մարդ,...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Դպրոցներում անվտանգության ստանդարտների սահմանումը՝ առաջնային խնդիր
ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանն այսօր հանդիպել է ՀՀ մարզպետարանների և Երևանի քաղաքապետարանի կրթության վարչությունների պատասխանատուների, Կրթության...
Աղբյուր` Panorama.am
19:00
Վրաստանի իշխանությունների քաղաքականությունը համեմատելի է Հայաստանի 2000-ականների վարածի հետ. Սերգեյ Մինասյանը
Հոկտեմբերի 26-ին Վրաստանում կայացած ընտրություններից անմիջապես հետո ԵՄ-ից և ԱՄՆ-ից տարբեր արձագանքներ եղան։ Դիտորդական առաքելություններից...
Աղբյուր` Panorama.am
18:57
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատումը պետք է արվի Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա․ Օլիվիե Դըկոտինյի
 Ֆրանսիան աջակցում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացին, որը պետք է տեղի ունենա Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:49
Ինտերը նոր կետ է ավելացրել Մխիթարյանի պայմանագրում
Իտալական «Ինտերը» նոր կետ է ավելացրել թիմի մի շարք ֆուտբոլիստների գործող պայմանագրերում։ Արմսպորտի փոխանցմամբ՝ այս մասին տեղեկացնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:36
Կարողա՞ Հյուսիսային Կորեայում ենք ապրում ես տեղյակ չեմ․ Գորիսի համայնքապետ
Գորիսի համայնքապետ Առուշ Առուշանյանից լրագրողները հետաքրքրվեցին, թե արդյո՞ք չկալանավորվելու համար ինչ-որ գործարք  է եղել, որևէ  գույք...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
ԿՈՊ17-ի անցկացումը Հայաստանում կլինի հիանալի հնարավորություն՝ առաջ մղելու բազմակողմ ջանքերը գլոբալ կենսաբազմազանության պաշտպանության համար․ Խաչատուրյան
Կոլումբիա աշխատանքային այցի շրջանակներում Վահագն Խաչատուրյանը Կալի քաղաքում մասնակցել է Կենսաբազմազանության մասին կոնվենցիայի Կողմերի 16-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Այսօր Ռուսաստանը հաղթեց Վրաստանում. Զելենսկի
 Ուկրաինայի նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկին անդրադառնալով հոկտեմբերի 26-ին Վրաստանում կայացած ընտրություններին և հետընտրական գործընթացներին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:59
Սպանության դեպքերը նվազել են 14,5 %-ով. ՆԳՆ
ՆԳՆ Ոստիկանությունից հայտնում են «2023թ. 9 ամիսների ընթացքում հանրապետությունում արձանագրվել է սպանության 55 դեպք։ 2024 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:50
Համացանցում տարածվել են Ուկրաինայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի հրթիռակոծված շենքի լուսանկարը
Համացանցում հայտնվել է Կիևում գիշերային պայթյուններից հետո վնասված Ուկրաինայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի շենքի լուսանկարը։ Այդ մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:40
Միջոցառում ՝ նվիրված «Սասունցի Դավիթ» արձանի տեղադրման 65-րդ ամյակին
Այս տարի լրանում է հայ նշանավոր նկարիչ-արձանագործ, «Սասունցի Դավիթ» արձանի հեղինակ Երվանդ Քոչարի ծննդյան 125-ամյակը:  Տարին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:39
Հրդեհ՝ Երևան քաղաքի Մանանդյան փողոցում
Հոկտեմբերի 30-ին, ժամը 15:20-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Երևան քաղաքի Մանանդյան փողոցի թիվ 16 շենքի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Որոնք են կրծքագեղձի քաղցկեղի ախտանշանները. ներկայացնում է մասնագետը
Կրծքագեղձի քաղցկեղը չարորակ ուռուցք է, որը սկսվում է կրծքագեղձի բջիջներում: Ուռուցքաբանության գծով ԱՆ խորհրդատու Հայկուհի Գեոկչյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
Ո՞վ է վերապատրաստելու մանկապարտեզների տնօրեններին
ԿԳՄՍ նախարարի հրամանով երաշխավորվել է նախնական մասնագիտական (արհեստագործական) և միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք...
Աղբյուր` Panorama.am
17:10
Չինաստանը հաստատել է իր մասնակցությունը Եվրասիական կինոակադեմիայի ստեղծմանը
Չինաստանը հաստատել է իր մասնակցությունը Կինեմատոգրաֆիական արվեստների Եվրասիական կինոակադեմիայի ստեղծմանը։ Այս մասին հայտնել է ՌԴ մշակույթի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
ՊԵԿ-ը բացահայտել է մանրածախ առևտրի ոլորտում իրացման շրջանառության թերհայտարարագրման դեպք
ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչությունը ստվերային շրջանառության դեմ պայքարի շրջանակում օրերս բացահայտել է շուրջ 300 միլիոն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Քյարամյանն ափսոսանք է հայտնում ԱԺ-ում իր և Հովիկ Աղազարյանի միջև տեղի ունեցած միջադեպի համար
13:44 30/10/2024

Քյարամյանն ափսոսանք է հայտնում ԱԺ-ում իր և Հովիկ Աղազարյանի միջև տեղի ունեցած միջադեպի համար

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}