Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԵԱՀԿ ՄԽ ամերիկյան համանախագահ Ռոբերտ Բրադկեն օրերս  հանդես եկավ հայտարարությամբ, որում մասնավորապես, նշվում էր, թե` հիմնարար սկզբունքները այսօր պարզ են առավել, քան երբևէ, և դա է հենց 20 տարի շարունակվող բանակցությունների իրական առաջընթացը: Ինչպե՞ս դիտարկել վերոնշյալը, ինչ ձեռքբերումներ են եղել և ինչ ակնկալիքներ կան հարցերի շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց քաղաքագետ, Կովկասի ինստիտուտի փոխտնօրեն Սերգեյ Մինասյանի հետ:

-Բրադկեի հայտարարությունը պետք է դիտարկել այն տեսանկյունից, որ Մինսկի խմբի համանախագահների աշխատանքը օպտիմիզմ ցուցադրելն է: Որպես համանախագահ, բանակցային գործընթացում նա պետք է ոչ թե կողմերին մղի դեպի նոր խնդիրների, այլ ինչ-որ բաներ պարզելու, եզրեր գտնելու: Հասկանալի է, որ յուրաքանչյուր համանախագահ պետք է օպտիմիզմի ցուցադրությամբ զբաղվի: Իհարկե, Բրադկեն ավելի լուրջ դիվանագետ է և ավելի լուրջ մոտեցումներ է ցուցաբերում քան նախկին ամերիկյան համանախագահ Մեթյու Բրայզան: ՄԽ գործունեությունը և ստատուս քվոյի պահպանումը վերջին տաս տարիների ընթացքում ցույց են տալիս, որ հնարավոր է կողմերին դրդել հասնելու որոշակի կոմպրոմիսների, բայց, կարծում եմ, համանախագահ բոլոր դիվանագետները շատ լավ հասկանում են, որ այս իրավիճակում, երբ կողմերի մոտեցումները տրամագծորեն տարբերվում են, խնդրի արագ լուծում չի կարող լինել, և որ պարտադրանքը հակամարտության գոտում ավելի բարդ իրավիճակ կստեղծի: Համանախագահների հայտարարությունները ոչ միայն կողմերին աջակցում են միմյանց մոտենալու հարցում, այլև նպատակ ունեն նվազեցնելու ռազմատենչ հռետորաբանությունը, որը կողմերից մեկը վերջին ժամանակներում այնքան հաճախակի օգտագործում է:
Գլխավոր իմաստն այն է, որ բանակցային գործընթացը շարունակվում է և պետք է շարունակվի: Գուցե Բրադկեի այդ խոսքերում կար որոշ չափով անուղղակի ակնարկ առ այն, որ շփման գծում վստահության մթնոլորտի ստեղծման հարցում ինչ-որ քայլեր են արվում: Մենք տեսնում ենք, որ Սոչիի հանդիպումից հետո շփման գոտում լարվածության նվազեցման հարցում որոշ առաջխաղացում կա և իրականում համանախագահների գործունեությունը հենց դրան է ուղղված:

- Պարոն Մինասյան, արդեն լրանում է Մինսկի խմբի գործունեության 20 տարին: Ի՞նչ ձեռքբերումներ են գրանցվել այս ընթացքում:
-Ամենաառաջին ձեռքբերումը կարելի է նշել այն, որ 1994 թվականի զինադադարը կնքելուց հետո պատերազմը չի վերսկսվել: Դա ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համար կարելի է համարել չափազանց կարևոր և մեծ հաջողություն: Ես դժվարանում եմ միջազգային պրակտիկայում հիշել մի դեպք, երբ առաջին` էթնոքաղաքական կոնֆլիկտում, որտեղ չկան խաղաղապահ զորքեր, զինադադարը պահպանվի այսքան երկար` մոտ 20 տարի: Երկրորդ` համանախագահ երկրները հաջողությամբ շարունակում են այդ բանակցային գործընթացն այն պարագայում, երբ երեքն էլ հանդիսանում են միջուկային գերտերություն և շատ հարցերում ունեն իրարամերժ մոտեցումներ: Նույնիսկ Վրաստանի առնչությամբ Ռուսաստանը, Միացյալ Նահանգները, Ֆրանսիան և ԵՄ-ն ունեն իրարամերժ մոտեցումներ, բայց Ղարաբաղյան հարցում ունիկալ իրավիճակ է ստեղծվել` բոլոր համանախագահների միջև գոյություն ունի լիակատար կոնսենսուս: Խաղաղությունը, ստատուս քվոյի պահպանումն իրականում բխում է բոլոր արտաքին ուժերի շահերից: Ճիշտ է, ոչ միշտ է դա ակնհայտ դառնում, բայց իրականում դա այդպես է: Հակառակ դեպքում այս իրավիճակը 20 տարի չէր պահպանվի:

- Իսկ ի՞նչ եք կարծում, ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործում ՄԽ համանախագահ երկրների հաջորդ քայլերը որո՞նք են լինելու:
-ՄԽ հաջորդ քայլերը լինելու են արդեն սկսված աշխատանքի տրամաբանական շարունակությունը: Այսինքն` մադրիդյան սկզբունքները մնալու են օրակարգում և այդ սկզբունքների հիման վրա տարբեր մոտեցումներ են ի հայտ գալու, բայց տրամաբանությունը լինելու է նույնը: Թեև մադրիդյան սկզբունքներն այս փուլում անիրագործելի են, բայց չափազանց կարևոր տարր կա այդ սկզբունքներում, որը մադրիդյան սկզբունքները դարձնում է ստատուս քվոյի պահպանման ամենակարևոր գործիքներից մեկը: Դրա հետ մեկտեղ համանախագահ երկրները պետք է փորձեն շփման գոտում վստահության ամրապնդման և լարվածության նվազեցմանն ուղղված քայլեր իրականացնել:
Թվում է, թե վերջին երկու տարիներին Ադրբեջանն այնքան էր խոսում պատերազմի մասին, որ ՄԽ համանախագահները որոշ չափով լուրջ են ընդունել դա, ինչն իրականում բերել է այն բանին, որ համանախագահներն իրենց ուշադրությունը կենտրոնացրել են հենց այդ ռազմատենչ հայտարարությունները նվազեցնելու և դրանց շարունակությունը թույլ չտալու ուղղությամբ: Ըստ իս, ամենակարևորը, ինչին հանգել է ՄԽ-ն այս ընթացքում, դա այն է, որ լուրջ բանակցային գործընթացի մասին կարելի է խոսել միայն պատերազմի վտանգը լիովին կբացառելուց հետո: