Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀՀ դեռևս ամենաերկարակյաց արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը շարունակում է մամուլում հրապարակել իր հուշերը պետական ծառայության տարիներից: Վերջին հատվածը վերաբերվում էր նորագույն շրջանի հայ-թուրքական հարաբերությունների պատմությանը՝ 1995-ից մինչ մեր օրերը: Ուրախալի է, որ նախկին նախարարը իր հուշերում դիտավորյալ մոռացության չի մատնում Հայաստանի անկախության առաջին տարիները (ինչպես անում էր երկրորդ նախագահի իշխանակալության բոլոր տարիներին), երբ ինքը Բոստոնում ուսամնառությունը ավարտելուց հետո հրավիրվեց աշխատելու ԱԳՆ:

Սակայն վերջերս մտնելով նաև ներքին քաղաքական ընտրապայքարի մեջ, պրն Օսկանյանը իրեն հռչակեց ներկա իշխանությունների սուր քննադատը արդեն ներքաղաքական դաշտում, որի համար հիմքերը նա ստեղծում էր 2008-ից ի վեր իր նախագահած հիմնադրամի շրջանակներում:

Եվ այսպես, պրն Օսկանյանի գործունեությունը կշարունակեր հեռու մնալ քաղաքական կրքերից, եթե նա չանդամակցեր կոալիցիոն Բարգավաճ Հայաստան կուսակցությանը և չսկսեր նոր կարգավիճակում իր կուսակցության անունից անհիմն արտահայտությունների հեղեղը: Մեկ կոալիցիան անվանելով արհեստական, մեկ քննադատության առնելով ներքին և արտաքին քաղաքականությունը, պրն Օսկանյանը վեր է հանում այնպիսի համակարգային խնդիրներ, ինչպիսիք են, իր պնդմամբ, իշխանությունների հանդեպ անվստահության մթնոլորտը, արտագաղթը և այլն: Վերհիշելով 2008-ի մարտին օտարերկրյա ԶԼՄ-ներին գործող նախարարի բազում հարցազրույցները՝ հետընտրական զարգացումների հիմնավորումներով՝ այս կերպարանափոխությունը կարող է թվալ հույժ զարմանալի:

Այսպիսի հայտարարություններով ոչ միայն պրն Օսկանյանը, այլև կոալիցիոն «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության այլ կարկառուն դեմքերը հատում են պարկեշտության սահմանները՝ մի քանի պատճառներով, որոնցից, թերևս, ամենագլխավորն այն է, որ 2008-ի կոալիցիոն հուշագրով, որը նախորդ տարի թարմացվեց և դեռ չի հայտարարվել առոչինչ, այդ կուսակցությունը ձեռք է բերել քաղաքական պատասխանատվություն նախագահ Սարգսյանի, կոալիցիոն կառավարության և ԱԺ-ի ունեցած բոլոր հաջողությունների և/կամ սխալների համար:

Թվում է, որ 1996թ ԵԱՀԿ Լիսաբոնի գագաթնաժողովի նախապատրաստական աշխատանքների համար պատասխանատու փոխնախարար Օսկանյանի «առասպելային ձախողումից», որը նախագահ Տեր-Պետրոսյանը շատ մեծ ջանքերի գնով կարողացավ, թեև ոչ ամբողջականորեն, չեզոքացնել, ինչպես նաև 2007-ի նոյեմբերին Մադրիդյան տխրահռչակ փաստաթուղթը բանակցած և հաջորդ իշխանություններին ժառանգած Օսկանյանը այսօր ԲՀԿ համագումարներում կամ այլուր ղարաբաղյան խնդրով երրորդ նախագահի ձախողումներից խոսելու իրավունք պարզապես չունի հենց միայն սեփական ձախողումները կոծկելու և այլոց «չզարմացնելու» համար:

Ինքնաքննադատությունը մեծություն է, բայց նախկին ԱԳ նախարարը երբևէ պատրաստ չի եղել ընդունել քննադատություն 1998-2008թթ արված ռազմավարական սխալների համար, որոնց շարադրման մասին մեկ մեկնաբանությունը բավական չէ:
Որպեսզի մեկնաբանությունը չթվա միակողմանի, վերջաբանի փոխարեն բերենք նախօրեին Երևանում կայացած «Դիվանագիտական պատմություն» գրքի շնորհանդեսին ամերիկյան հայտնի դիվանագետ, Կոլումբիայի համալսարանի Խաղաղաշինության և իրավունքի ծրագրի ղեկավար, Հայ-թուրքական հաշտեցման հանձնաժողովի նախագահող Դևիդ Ֆիլլիփսի գնահատականը պրն Օսկանյանի գործունեության վերաբերյալ.
«Վարդան Օսկանյանի դիրքորոշումը (հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հարցում) չուներ հեռանկար, տեսլական… նա հեռուն չէր նայում: Նա չունի նաև բավական անկեղծություն և ազնվություն, որովհետև մի քանի անգամ նա հանրայնորեն հերքել է մեր ունեցած խորհրդակցությունները ու քննարկումները Հայ-թուրքական հաշտեցման հանձնաժողովի վերաբերյալ. նա մասսայաբար հերքել է, (ասելով) որ այդպիսի բան տեղի չի ունեցել: Զուտ տեխնիկական տեսանկյունից վերցրած ասեմ, որ երբ նա բարձր պաշտոն էր զբաղեցնում պետական կառավարման համակարգում, նրա ամբողջ աշխատանքը եղել է ռետրոակտիվ (արձագանքող), ոչ նախաձեռնողական. և նրա ամբողջ աշխատանքը չի եղել արդյունավետ»: