Ձեր վստահելի աղբյուրը

Gallup International Association-ն այսօր ներկայացրել է Հայաստանում խորհրդարանական ընտրություններին ընդառաջ իրականացված հերթական սոցհարցման արդյունքները:

Սոցհարցումներն, իհարկե, մեզանում վստահություն չեն ներշնչում: Ինչպես ֆուտբոլում` յուրաքանչյուր թիմի երկրպագու կարծում է, որ մրցավարն իր թիմի նկատմամբ խտրական է եղել: Բնականաբար, այդ զգացումը հատկապես խորն է պարտված թիմի անդամների ու նրանց երկրպագուների մոտ: Ինչպես ցանկացած մարզաձևում, այս պարագայում էլ հանրային կարծիքի ուսումնասիրողները զերծ չեն սխալներից (որոնք կարող են լինել մեթոդաբանական): Բայց եթե դրանք առկա են, չի նշանակում, որ հարցման արդյունքները սխալ են միայն այն պատճառով, որ չեն բավարարում շահագրգիռ կողմերից որևէ մեկին:

Ինչևէ: Սոցհարցման պարագայում, ինչպես և սպորտում, տեղին է ոչ թե պայքարել արդեն իսկ արձանագրված արդյունքների դեմ, այլ վերլուծել իրավիճակը և փորձել հաջորդ «քննությունից» առաջ շտկել բացթողումները: Այս իմաստով անկախ հարցման արդյունքների հանդեպ մեր հավատից կամ կասկածամտությունից, արժե դրանց անդրադառնալ:

Յուրաքանչյուր սոցհարցման պարագայում բոլորին հետաքրքրող թեման, իհարկե, առաջիկա ընտրությունների մոտավոր պատկերին առչնվող հարցադրումն է: Այն որպես կանոն հնչում է այսպես` «ո՞ւմ կընտրեք, եթե ընտրությունները լինեն առաջիկա կիրակի»: Եվ ահա, Gallup International Association-ի ներկայացուցիչները հայտնել են, որ ապրիլի 17-23-ն իրականացված հարցման ընթացքում այս հարցին պատասխանելիս, 1080 մասնակիցների 27.4%-ը նախապատվությունը տվել է ՀՀԿ-ին, 20.9%-ը ԲՀԿ-ին, 8.5%-ը ՀԱԿ-ին, 4.4%-ը «Ժառանգությանը», 4.2%-ը` ՕԵԿ-ին, 3.7%-ը` ՀՅԴ-ին, 0.7%-ը` ՀԿԿ-ին, 0.1%-ը` ՀԴԿ-ին:
Հարցվածների 11.8%-ը հրաժարվել, 8.4%-ը` դժվարացել է պատասխանել այս հարցին: 5.9%-ը նշել է, որ ընտրություններին չի մասնակցելու, իսկ 3.9%-ն էլ բոլորին դեմ է արտահայտվել:

Քանի որ չքվեարկողների ու բոլորին դեմ քվեարկողների քվեներն ընտրությունների վերջնական արդյունքների վրա ազդեցություն չունեն, բնականաբար նշված թվերը հնարավոր արդյունքների մոտավոր պատկեր չեն ներկայացնում: Այդ իսկ պատճառով սոցիոլոգները վերլուծում են և առանձնացնում արդեն իսկ կողմնորոշված ընտրազանգվածի նախապատվությունները: Ըստ այդմ, ապրիլի 17-23-ին իրականացված հարցումն ունեցել է հետևյալ պատկերը. ՀՀԿ` 39,2%, ԲՀԿ` 29,9%, ՀԱԿ` 12,2%, «Ժառանգություն»` 6,3%, ՕԵԿ` 6,0%, ՀՅԴ` 5,3%: ՀԿԿ-ի վարկանիշը կազմել է 1,1%, ՀԴԿ-ինը` 0,1%: ՄՀԿ-ի անունն առհասարակ նշված չէ:

Այս արդյունքներն, ինչպես ասացինք, տարբեր ուժերի սրտովը չեն ու նրանք հաճույքով կասկածի տակ են առնում դրանք: Սակայն նույն ինտենսիվությունը չկա հարցման մյուս արդյունքների վերաբերյալ: Մինչդեռ դրանք ուղղակի առնչություն ունեն վերը նշվածների հետ:

Տեսեք: Ըստ Gallup International Association-ի հարցման արդյունքների, հասարակությանը ամենաշատ հուզող խնդիրներն են գործազրկությունը (74%), տնտեսական վիճակը (42%), գնաճը (30%), արտագաղթը (23%), ցածր թոշակները (15%), բարձր հարկերը (13%), առողջապահական համակարգի վատ վիճակը (12%), կառավարական համակարգը, կոռուպցիան (11%), կրթական համակարգի վիճակ (10%):

Ինչպես տեսնում ենք, խնդիրները` անկախ դրանք կարևորողների քանակից, գրեթե նույնությամբ կրկնում են այն ամենը, ինչ ասվում է ակտիվ քարոզարշավի մեջ մտած քաղաքական գործիչների կողմից: Եվ ամբողջ հարցն այն է, որ կրկնում են` ընդամենը արձանագրելով դրանք: Մինչդեռ քաղաքական կուսակցությունների պարագայում շատ ավելի կարևոր է, թե ինչ լուծումներ են առաջարկում այդ խնդիրների համար:

Օրինակ, բոլորը վստահեցնում են, որ գործազրկությունը հաղթահարելու, բայց չեն ասում` թե ինչպես: Համենայնդեպս չեն ներկայացնում օրվա կուրսին այլընտրանքային լուծումներ (կամ եթե կցկտուր ինչ-որ բան ասվում է, մանրամասնված ձևով չի ներկայացվում, թե ինչ ռեսուրսով, ինչի հաշվին է դա հնարավոր անել): Կամ բոլորը նշում են, որ կենսաթոշակները բարձրացնելու են, բայց այդպես էլ չեն ասում ինչի հաշվին:

Ի վերջո մեր ժողովուրդը, եթե կուզեք` էլեկտորատը, այն աստիճան ոչ բանիմաց չի, որ թեկուզ իր ցանկությունները բավարարող խոստումներ լսի ու չկարողանա թացը չորից առանձնացնել: Ոզնու համար էլ պարզ է, որ եթե երկրում թոշակ ստացողների թիվը գերազանցում է վարձու աշխատողներին, ապա` եթե անգամ բոլոր աշխատողների աշխատած ողջ գումարը գանձվի հօգուտ կենսաթոշակային հիմնադրամի (ինչը, բնականաբար, հիմարություն է), միևնույն է` կենսաթոշակները միջին աշխատավարձին հասնել չեն կարող: Մինչդեռ որոշ կուսակցություններ նման խոստումներ են տալիս, հետո զարմանում, որ սոցհարցումների ժամանակ մարդիկ 100%-ով իրենց չեն նշել:

Իրողությունն այն է, որ Հայաստանում միջին վիճակագրական ընտրողը շատ ավելին գիտի ու նախապատվությունը տալիս է դրա հիման վրա, քան իր մասին մտածում են ընտրվողները: Արդյունքում ընտրազանգվածի մոտ հետաքրքրությունը կորում է թե քաղաքականության, թե կուսակցությունների և թե նրանց խոստումների հանդեպ: Սա վկայում են նաև հարցման արդյունքները, որոնց համաձայն` քաղաքականությամբ ակտիվ հետաքրքրվածներն ընդամենը 7% են, իսկ ընդհանրապես չհետաքրքրվածները` 19%: