Կ. Բեքարյան. Հռչակագրում անուղղակիորեն մատնացույց է արվում ազգերի ինքնորոշման սկզբունքը
Մայիսի 20-21-ը ԱՄՆ-ի Չիկագո քաղաքում ընթանում է ՆԱՏՕ-ի հերթական 25-րդ գագաթաժողովը: Գագաթաժողովի մասնակից երկրները հռչակագիր են ընդունել, որում ԼՂ հակամարտությանը վերաբերող ձևակերպումները մամուլում տարբեր մեկնաբանությունների և ոչ միանշանակ ընկալման տեղիք են տվել:
Հռչակագրում անդրադառնալով Հարավային Կովկասում ու Մոլդովայում առկա հակամարտություններին` կոչ է արվում «ավելի ուժեղ քաղաքական կամք դրսևորել բոլոր այդ հակամարտությունների խաղաղ կարգավորման հարցում և հարգել առկա բանակցային ձևաչափերը», ապա նշվում է. «Մենք հավատարիմ ենք մնում Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի և Մոլդովայի տարածքային ամբողջականության, անկախության և ինքնիշխանության աջակցմանը և մենք շարունակում ենք աջակցել այս տարածաշրջանային հակամարտությունների խաղաղ կարգավորմանն ուղղված ջանքերին` այս սկզբունքների և միջազգային իրավունքի նորմերի, ՄԱԿ-ի Կանոնադրության և Հելսինկիի Եզրափակիչ Ակտի հիման վրա»:
Սույն ձևակերպումը, վերլուծաբան, «Եվրոպական ինտեգրացիա» ՀԿ նախագահ Կարեն Բեքարյանի խոսքերով, շփոթմունք է առաջացնում. «Մատնացույց է արվում իրենց կոմից` տարածքային ամբողջականությանն աջակցությունը, բայց մյուս կողմից ունենք խրախուսման կոչը հակամարտություններում ներգրավված կողմերին` կառուցողականություն դրսևորելու և հարգելու բանակցային ձևաչափերը: Կոչ է արվում զերծ մնալ այնպիսի քայլերից, որոնք կվտանգեն տարածաշրջանային անվտանգությունն ու կայունությունը, սա էլ արդեն անուղղակիորեն մատնանշում է ուժի չկիրառման տարրը»,- ասաց բանախոսը:
Նա ընդգծեց, որ հղում անելով ու հիշատակելով ՄԱԿ-ի Կանոնադրությունը և Հելսինկիի Եզրափակիչ Ակտը, փաստաթուղթը կրկին անուղղակիորեն տանում է դեպի ազգերի ինքնորոշում, ուժի չկիրառում և տարածքային ամբողջականություն:
Քաղաքագետը հետևյալ կերպ է բացատրում ընդունված հռչակագրի նշված դրույթը. «Փորձել են մեկ անգամ ևս առիթն օգտագործել Վրաստանի տարածքային ամբողջականության իրենց որդեգրած քաղաքականությունը ցուցադրել, մի կողմից էլ փորձել են Վրաստանինը «սվաղել» այլ խնդիրների հետ, որպեսզի դրանից հակառուսականության «հոտ չգա», արդյունքում ստացվել է այն, ինչ ստացվել է»:
Այս առումով, նա նշեց, որ ընդունված հայտարարությունը իդեալականից շատ հեռու է:
Կ. Բեքարյանը խնդրին անդրադարձավ նաև համեմատական կարգով, զուգահեռներ անցկացնելով այս և նախորդ` 2010 թվականին Լիսաբոնում կայացած ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովի եզրափակիչ հռչակագրի ձևակերպումների միջև, որտեղ տրվել էր նույնանման մի ձևակերպում, որը պարունակել է նշված բոլոր մարտահրավերներն ավելի մեծ չափով:
Հիշեցնենք, որ Լիսաբոնում ընդունված հռչակագրում մասնավորապես ասվում էր. «Մենք հավատարիմ ենք մնում Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի և Մոլդովայի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությանը, անկախությանն ու ինքնիշխանությանը մեր աջակցմանը և մենք շարունակելու ենք նաև ցուցաբերել մեր օժանդակությունը տարածաշրջանային հակամարտությունների խաղաղ կարգավորմանը` հավի առնելով այս սկզբունքները»:
«Այստեղ ՆԱՏՕ-ն, որպես կառույց, իր հարգանքը նշված երկրների տարածքային ամբողջականության նկատմամբ, միացրեց հակամարտությունների կարգավորման տարրի հետ և նշեց այդ սկզբունքների հիման վրա: Նոր հռչակագրում տարածքային ամբողջականության հարգանքը չի սերտաճում հակամարտությունների կարգավորման հետ»,- ասաց քաղաքագետը:
«Նախորդում չկան նաև ՄԱԿ-ի Կանոնադրության ու Հելսինկյան Եզրափակիչ Ակտի հղումները, ինչպես նաև, գործող բանակցային ձևաչափերի մասին նոր հռչակագրում ավելի հստակ ձևակերպում կա, քան հնում»,- հավելեց նա:
Այնուհետև, ամփոփելով համեմատությունը, Բեքարյանը հավելեց. «Դինամիկայի մեջ նոր հռչակագրում ավելի դրական ձևակերպում է ստացվել, որը թեև շատ հեռու է իդեալականից»:
Նա կարևորեց մեկ այլ հանգամանք ևս: 2010 թվականի ՆԱՏՕ-ի լիսաբոնյան գագաթաժողովում տրված ձևակերպման առնչությամբ «Ռադիոլուր»-ը հարցում էր կատարել, ՀՀ-ում ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի դեսպանատներ, որում մտահոգություն էր հայտնել առ այն, որ հռչակագրում նշված ձևակերպումը, որն ընդունողների շարքում են նաև ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահող երկրներից երկուսը` ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան, չի համադրվում Մինսկի խմբի եռանախագահող երկրների նախագահների` ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ մինչ այդ արած հայտարարությունների հետ:
Հարցադրմանն ի պատասխան ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանությունը պաշտոնապես արձագանքել էր. «Միացյալ Նահանգները շարունակում է հավատարիմ մնալ խաղաղ և տևական լուծմանը Մինսկի խմբի գործընթացի միջոցով ` Հելսինկյան եզրափակիչ փաստաթղթում ամրագրված` ուժի կամ դրա սպառնալիքի չկիրառման, տարածքային ամբողջականության և ազգերի ինքնորոշման սկզբունքների, ինչպես նաև նախագահներ Օբամայի, Սարկոզիի և Մեդվեդևի կողմից 2009 թ. Լ’Աքվիլայում և 2010թ. Մուսկոկայում արված համատեղ հայտարարություններով վերահաստատված տարրերի հիման վրա»:
Նույնաբովանդակ պաշտոնական պատասխան ստացվել էր նաև ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպանության կողմից:
Փաստորեն, ստացվում է, որ Լիսաբոնի հռչակագրի ընդունումից մի քանի օր հետո պաշտոնապես պատասխան է ստացվել, որ ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի դիրքորոշումներում ԼՂ կարգավորման առնչությամբ փոփոխություն չկա:
«Առավել քան վստահ եմ, որ մեր գործընկեր լրատվամիջոցներից մեկը, եթե Չիկագոյի հետ կապված նույն պաշտոնական հարցումն անի, նույն պաշտոնական պատասխանն է ստանալու»,- նշեց Բեքարյանը, հավելելով.
«Բայց հասկանալի է, որ այս ամեն ինչն իր արժանի արձագանքը պետք է ստանա, իսկ այդ արժանի արձագանքն էլ արտահայտվեց ՀՀ-ի կողմից ամենաբարձր մակարդակով` նույն նախագահի չմեկնելով»:
Նախորդիվ` ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողով. Մենք շարունակելու ենք աջակցել հակամարտությունների խաղաղ կարգավորման գործընթացին
Նալբանդյանը Չիկագոյում է. հանդիպել է հայ համայնքի հետ ու ներկայացրել ՀՀ նախագահի` Չիկագո չմեկնելու պատճառը
Գերմանիան համոզում է Ֆրանսիային
Ռասմուսենը հայտարարել է ԵվրոՀՀՊ-ի առաջին փուլի ավարտի մասին
Լրահոս
Տեսանյութեր
Եթե Ադրբեջանը վստահ է, ինչո՞ւ է դատական գործընթացները դադարեցնելու մասին գաղափար առաջ քաշում
