Ձեր վստահելի աղբյուրը

Արևմտյան հեղինակավոր Freedom House կազմակերպությունն այսօր հրապարակել է  «Անցումային երկրներ - 2012»  զեկույցը, որտեղ գնահատական է տրված նախկին սոցիալիստական ճամբարի երկրներում ժողովրդավարության կայացման գործընթացին և առկա մարտահրավերներին:

Զեկույցում արված եզրահանգումների համաձայն, դիտարկված 29-ը երկրներից 8-ը (Սլովենիա, Էստոնիա, Լատվիա, Լեհաստան, Չեխիա, Լիտվա, Սլովակիա, Հունգարիա) կայացած ժողովրդավարություններ են, 6-ում (Բուլղարիա, Ռումինիա, Խորվաթիա, Սերբիա, Մոնտենեգրո, Մակեդոնիա) գործում են կիսաժողովրդավարական համակարգեր, 5 երկիր (Ալբանիա, Բոսնիա և Հերցեգովինա, Ուկրաինա, Վրաստան, Մոլդովա) դասակարգվել է որպես «անցումային կամ հիբրիդային ռեժիմ», երկուսը, Հայաստանն ու Կոսովոն՝ կիսաավտորիտար, իսկ մնացած 8 երկրները (Ղրղզստան, Տաջիկստան, Ռուսաստան, Ղազախստան, Ադրբեջան, Բելառուս, Թուրքմենստան և Ուզբեկստան)՝ ավտորիտար:

Հետազոտության հեղինակները գնահատականները ստացել են յոթ բաղադրիչների համադրման միջոցով, իսկ դրանցիցի յուրաքանչյուրը գնահատվել է յոթ բալանոց սանդղակով, որտեղ նվազագույն՝ մեկ միավորը բնութագրում է տվյալ խնդրի առավել բարենպաստ վիճակը, իսկ յոթ միավորը՝ վատթարագույն վիճակը:

Նշված բաղադրիչներից առաջինն ընտրական գործընթացներն են: Այս ոլորտում լավագույն ցուցանիշն, ըստ Freedom House-ի փորձագետների, ունի Ուկրաինան, որին հետևում են Մոլդովան, Վրաստանը և Ղրղզստանը: Հայաստանն այստեղ հինգերորդն է: Մեր հարևան Ադրբեջանը, ինչպես նաև Բելառուսը, Ուզբեկստանն ու Թուրքմենստանը ընտրական համակարգերի կենսագործունեության առումով ստացել են հնարավոր վատագույն գնահատականը (տես աղյուսակը):
Քաղաքացիական հասարակության վիճակն ամենաբարվոքը նշված 12 երկրների մեջ ունի Ուկրաինան, որին հետևում է Մոլդովան: Հայաստանն ու Վրաստանն այս դեպքում ստեացել են հավասար ցուցանիշներ և զիջում են միայն նշված երկու երկրներին: Քաղաքացիական հասարակության վիճակը վատագույնն է գնահատվել Ուզբեկստանի ու Թուրքմենստանի դեպքում:

Մամուլի ազատության ցուցանիշով Հայաստանը չորրորդն է և զիջում է Ուկրաինային, Վրաստանին ու Մոլդովային:
Ժողովրդավարական կառավարումը թե ազգային և թե տեղական մակարդակում բոլոր երկրների մոտ փորձագետների կողմից բավականին ցածր՝ 5-ից մեծ միավոր, գնահատականի է արժանացել: Իրավիճակը, համեմատաբար բարվոք է կրկին Ուկրաինայում, Վրաստանում, Մոլդովայում ու Հայաստանում:

Դատական մարմիններին անկախության ու արդարադատության ոլորտում լավագույն ցուցանիշն ունի Մոլդովան: Նրան հետևում են Վրաստանն ու Հայաստանը: Բելառուսը, Ուզբեկստանն ու Թուրքմենստանն այս ոլոտում ունեն հնարավոր վատագույն ցուցանիշը:

Կառուպցիայի տեսակետից լավագույն վիճակում, ըստ զեկույցի հեղինակների, Վրաստանն է: Երկրորդ տեղում Հայաստանն է, որին հաջորդում են Մոլդովան ու Ուկրաինան:

Արդյունքում Հայաստանը լավագույն ցուցանիշը ստացել է քաղաքացիական հասարակության, իսկ վատագույն ցուցանիշը մամուլի ազատության համար:

Ինչ վերաբերում է միտումներին, ապա նախորդ տարվա համեմատ ժողովրդավարության գնահատականի ընդհանուր ցուցանիշի բարելավումն ապահովվել է կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում գրանցված քայլերով: Ինչպես ասված է զեկույցում. «Էլեկտրոնային կառավարման ներդրումը Հայաստանում ու Վրաստանում գնահատվել է որպես դրական քայլ կոռուպցիայի ցածր մակարդակ ունենալու ուղղությամբ»:

Հետխորհրդային 12 երկրներից նախորդ տարվա համեմատ, բացի Հայաստանից, բարելավում նկատվել է նաև Վրաստանում, Մոլդովայում և Ղրղզստանում: Չորս երկրում՝ Ուկրաինա, Բելառուս, Ադրբեջան, Ղազախստան արձանագրվել է ժողովրդավարության հետընթաց կամ ավտորիտարիզմի խորացում: Մյուս երկրներում իրավիճակը գնահատվել է կայուն: