Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ներքաղաքական զարգացումների և քաղաքական ուժերի դրսևորած վարքագծի վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցեց քաղաքագետ Գարիկ Քեռյանի հետ:

- Պարոն Քեռյան, ինչպե՞ս կբնութագրեք հայաստանյան հետընտրական զարգացումները:
-Իրավիճակի հիմնական բնութագրումը ես կառանձնացնեի երկու բնութագրիչներով: Առաջինը` հետընտրական մտորումներ, քաղաքական ուժերի կողմից իրենց գործունեության վերարժևորում: Շատերը հիմա մտորում են այն մասին, թե իրենց հաջողության մեջ ինչն էր ճիշտը, անհաջողության մեջ ինչն էր սխալը: Եվ առկա է ուժերի վերադասավորում ապագա անելիքների շուրջ: Սա հետընտրական մթնոլորտն է: Բայց հիմնականը ստարտային հանգիստ վիճակն է, որը խիստ բնորոշ է նախագահական ընտրություններին նախորդող շրջանին: Ինձ թվում է, որ առաջիկա երեք-չորս ամիսներին Հայաստանի քաղաքական կյանքը կլինի բավական տաղտկալի, առանց որևիցե լուրջ իրադարձությունների: Որևիցե քաղաքական ուժի կամ անհատ քաղաքական գործչի ակտիվացում, ամենայն հավանականությամբ, չի լինի և մինչև նոյեմբեր, գուցե մինչև հոկտեմբեր մենք բավականին տաղտկալի քաղաքական ժամանակ ենք ունենալու. նկատի ունեմ` լուրջ քաղաքական ցնցումներից և սենսացիաներից զուրկ:

- Ի՞նչ եք կարծում, կլինե՞ն փոփոխություններ «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության ռազմավարության մեջ:
-Հասարակության մեջ ԲՀԿ ֆենոմենի շուրջ որոշակի դիսկուրս է ընթանում: Դիսկուրսի հիմնական մեխը հետևյալն է` ընդիմությո՞ւն է այս քաղաքական ուժը, թե` ոչ: Իրավիճակից դուրս գալու համար Վարդան Օսկանյանն ասաց` ընդդիմություն չենք, այլընտրանք ենք: Սա նոր քաղաքական կատեգորիա է, սակայն, եթե ինչ-որ բանի այլընտրանք ես, ապա մեխանիկորեն դու գնում ես եղածին չհամաձայնելու ուղիով: Բայց այս հայտարարության ոչ թե այլընտրանք բառն էր հետաքրքրություն ներկայացնում, այլ այն, որ հասկացվում էր, որ ամեն դեպքում ԲՀԿ-ն չի լինելու ընդդիմություն, այսինքն կոալիցիայի մաս չկազմելը դեռևս չի նշանակում գնալ այնպիսի առճակատման կամ այնպիսի կտրուկ քաղաքական գործելակերպ ընտրել, ինչպիսին օրինակ ՀԱԿ-ինն էր ամբողջ նախընտրական ժամանակաշրջանում: Իսկ հետագայում թե ինչ կլինի, դա կապված է այն բանի հետ, թե ԲՀԿ-ն արդյոք կպահի մեկ տարի առաջ ստորագրած հուշագիրը, որով պարտավորվում էր 2013 թվականին պաշտպանել Սերժ Սարգսյանի թեկնածությունը, թե` ոչ:

- Իսկ ինչո՞վ է պայմանավորված հուշագրի գործել-չգործելը:
-Գործել-չգործելը պայմանավորված է օրինակ հետևյալ հանգամանքով` արդյոք ԲՀԿ-ի մուտքը ՀՀԿ-ի կողմից գլխավորվող կառավարություն ամբողջությամբ կբավարարի ԲՀԿ-ի ձգտումներին ու նկրտումներին: Շատ հնարավոր է, որ նախագահական ընտրություններից հետո լինի ուժերի նոր վերադասավորում: Այսինքն` կոալիցիա մտնելու շուրջ կայացած համաձայնությամբ ԲՀԿ-ն կարող է պաշտպանել նախագահ Սարգսյանի թեկնածությունը:

- Մինչև ընտրությունները հնարավոր համարո՞ւմ եք ԲՀԿ-ի կոալիցիա մտնելը:
-Մինչև ընտրությունները դա բացառված է: Սովորաբար նախագահական ընտրություններից հետո կառավարությունը թարմացվում է: Ընտրություններից հետո կառավարության թարմացումն անխուսափելի է: Եվ եթե ընտրությունների ժամանակ համագործակցություն եղավ թեկնածուի շուրջ, այդ դեպքում ընտրություններից հետո կլինի կոալիցիոն կառավարություն: Իսկ եթե թեկնածուի առաջադրման շուրջ համաձայնություն չեղավ, բնականաբար, ԲՀԿ-ն մինչև մյուս խորհրդարանական ընտրություններ կոալիցիայի կազմում չի լինի:

- Եթե անդրադառնանք խորհրդարանական մյուս ուժերին: Խոսվում է ՀԱԿ-ի, ՀՅԴ-ի կամ հենց նույն ԲՀԿ-ի միջև հնարավոր համագործակցային ձևաչափերի մասին: Դուք դա ռեալ համարո՞ւմ եք:
-Ոչ, դա ռեալ չեմ համարում, որովհետև չնայած այս ուժերը կոալիցիայի անդամ չեն, բայց իրենց վարքագծով և իրենց առաջնորդներով նրանք համատեղ «մեկ կաթսայում չեն կարող եփվել»: Այստեղ խոսքը ոչ միայն գաղափարական և գործելաոճի տարբերությունների մասին է, որոնք բավականին զգալի են, այլ նաև խոսքը հենց այն մարդկանց մասին է, որոնք գլխավորում են այդ ուժերը: Մեկ պառլամենտական դաշինքի մեջ հնարավոր չէ, որ համատեղ աշխատեն, ասենք, ՀԱԿ-ի, Դաշնակցության և Բարգավաճի պատգամավորները: Սրանք և´ իրենց հայացքներով, և´ իրենց սոցիալական դրությամբ, և´ իրենց գաղափարնելով, և´ իրենց ձգտումներով բավականին տարբերվում են: Մարդկային սուբյեկտիվ գործոնը շատ կարևոր է: Նույն ծրագիրը, նույն գաղափարախոսությունը միշտ չէ, որ հնարավոր են դարձնում քաղաքական ուժերի միավորումը: Բայց շատ հնարավոր է, որ ԱԺ-ում առանձին օրինագծերի քննարկման ժամանակ լինի համատեղ ընդդիմադիր դաշինք: Դա կլինի էպիզոդիկ համագործակցություն: Իսկ ռազմավարական համագործակցությունն անհնար է:
Մեծ ընդդիմադիր դաշինք հնարավոր չէ նաև այն պատճառով, որ իշխող կուսակցությունը` ՀՀԿ-ն սրանցից ամեն մեկի հետ համագործակցում է և ունի նրանց վրա ազդելու լծակներ: Մասնավորապես այն, որ ՀՅԴ-ն բավականին երկար ժամանակ ՀՀԿ-ի հետ միասին եղել է կոալիցիայում, դաշնակցական մի շարք գործիչներ բարձրաստիճան պաշտոններ են զբաղեցրել պետական համակարգում և այլն: Այնուհետև, բնականաբար, ընդդիմադիր դաշտում լիդեռության խնդիր կա, իսկ «Ժառանգությունն» ունի լուրջ ամբիցիաներ` համարվելու միակ ընդդիմությունը և ձգտում է առաջ անցնել ՀԱԿ-ից: Եվ մենք տեսանք, որ ընտրութուններից առաջ էլ չստացվեց այս երկու քաղաքական ուժերի համագործակցությունը: Շատ պատճառներ կան, որոնք հուշում են, որ ԱԺ-ում ՀՀԿ-ին ընդդիմադիր մեծ դաշինք չի գոյանա, բայց էպիզոդիկ համագործակցություն կարող է լինել:

- Պարոն Քեռյան, եթե անդրադառնանք ՀԱԿ-ի վարքագծին: ՀԱԿ-ը միշտ աչքի էր ընկնում քաղաքական ակտիվությամբ, բայց հիմա որոշակի պասիվություն է դրսևորում: Ինչո՞վ եք պայմանավորում:
-Դա պայմանավորված է ընտրության արդյունքներով: Որովհետև չստացվեց այն արդյունքը, որն իրենք սպասում էին: Եթե 2008 թվականին 300 կամ ավելի հազար ձայն ունեին, որոնք խորհրդարանական ընտրությունների դեպքում կարող էին ՀԱԿ-ին մինչև 30 տոկոս ձայն ապահովել, այժմ այդ ցուցանիշները բավականին համեստ են: Չմոռանանք, որ ՀԱԿ-ից մի զգալի հատված «Ազատ դեմոկրատների» տեսքով անջատվեց և հիմա «Ժառանգության» հետ է համագործակցում և ամեն մի քաղաքական ուժ, ինչքան էլ այն արդարացի կամ անարդարացի, հաջողակ կամ անհաջողակ լինի, միշտ ունենում է իր քաղաքական պիկը: ՀԱԿ-ի պիկը, որպես ընդդիմադիր քաղաքական ուժ, անցավ:

- Այսինքն, ՀԱԿ-ը ռազմավարության մեջ փոփոխություններ կատարելու խնդի՞ր ունի
-Գիտեք, ամեն ինչ կախված է այն բանից, թե արդյոք Լևոն Տեր-Պետրոսյանը կառաջադրվի որպես նախագահի թեկնածու, ո՞վ կլինի Սերժ Սարգսյանի հիմնական ընդդիմադիր թեկնածուն, և ովքե՞ր կմիավորվեն նրա շուրջ: Եթե ՀԱԿ-ը չկարողացավ նույնամասշտաբ կերպով մտնել ընտրական պայքարի մեջ ինչպես 2008 թվականին, ուրեմն պարզապես առաջիկա 4 տարում ավելի հանգիստ գործունեություն է ունենալու ԱԺ-ում: Բայց ՀԱԿ-ի մուտքը ես չեմ թերագնահատում, քանի որ սա միակ արմատական ընդդիմությունն է և նրանց գործունեությունը կնպաստի Հայաստանում ընդդիմության` որպես քաղաքական ինստիտուտի, կայացմանը: