Ձեր վստահելի աղբյուրը

Թուրքական «Վաթան» (Vatan) օրաթերթը գրել է, որ Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի առկախումից հետո Թուրքիայում փակվել է հայ-թուրքական հարաբերությունների ազգային կոմիտեն: Այս և մի շարք այլ հարցերի շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց թուրքագետ, ՀՀ ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտի գիտաշխատող Լևոն Հովսեփյանի հետ:

-Ի՞նչ տեղեկություններ կան այս կոմիտեի աշխատանքների դադարեցման մասին, և ի՞նչ էր իրենից ներկայացնում այդ կոմիտեն:
-Որոշ թուրքական լրատվամիջոցներ այդ կոմիտեի լուծարումը հատուկ կապել են հայ-թուրքական հարաբերությունների չկարգավորված լինելու հետ, այսինքն՝ դրանց առկախման պատճառով: Նման շեշտադրում է կատարել հատկապես թուրքական «Vatan» պարբերականը և մի շարք այլ լրատվամիջոցներ: Սա ակնհայտ, դիտավորյալ քայլ է այդ կոմիտեի լուծարումը հայ-թուրքական հարաբերությունների հետ կապելը: Այդ կոմիտեն ամբողջովին կրել է հակահայկական բնույթ, զբաղվել հակահայկական քարոզչությամբ ու «գիտական» մշակումներով հատկապես Հայկական հարցի ու Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ: Ուստի, այդ կոմիտեն զբաղված էր ոչ թե երկու երկրների միջև հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված գործունեությամբ, այլ զուտ հակահայկական: Ուստի թուրքական լրատվամիջոցների կողմից դա մոլորության մեջ գցելու քայլ է:

-Կա՞ն արդյոք տեղեկություններ այդ կոմիտեի գործունեության վերաբերյալ:
-2003 թ. սեպտեմբերին տեղծվում է հայկական թեմատիկայով զբաղվող Թուրք-հայկական հարաբերությունների ազգային կոմիտեն, որի նպատակը Հայկական հարցի, հայկական մշակույթի, քաղաքականության, հասարակական, ժողովրդագրական պատկերի ու պատմության ուսումնասիրություններն ու գնահատումները, հայկական ուսումնասիրությունների լայն բազայի ստեղծումը, արտերկրի հայագետների հետ կապերի հաստատումն ու նրանց հետ տարվող աշխատանքներն էին: Դրա նպատակը, մեծ հաշվով, Թուրքիայում և արտերկրում հայկական թեմաներով զբաղվող մասնագետների ու գիտական ոլորտի ներկայացուցիչների գործունեության համակարգումն ու ուղղորդումն էր, օտարազգի գիտնականների հետ կապերի հաստատումը, նրանց աշխատանքի ուղղորդումն ու համապատասխան միջոցների ապահովումը: Կոմիտեն սկզբնական շրջանում բաղկացած է եղել 15 անդամներից, որոնց կազմում աշխատել են Ազգային անվտանգության խորհրդի ու Ազգային հետախուզական կազմակերպության ներկայացուցիչները: Փաստորեն, այդ կոմիտեի գործունեությունն ուղղորդվել է այդ երկրի հատուկ ծառայությունների կողմից: Ավելի վաղ, ևս ստեղծվել էին նմանատիպ կոմիտեներ, որոնցից էր Ռազմավարական հետազոտությունների ու ուսումնասիրությունների ազգային կոմիտեն, որի առջև խնդիր էր դրված հիմնականում թուրք-հունական հարաբերությունների, ինչպես նաև Թուրքիայի երկկողմ ու բազմակողմ հարաբերությունների, տարածաշրջանի խնդիրների հետ կապված պատմամշակութային, քաղաքական, տնտեսական, իրավական, սոցոլոգիական ու աշխարհաքաղաքական հետազոտությունների կատարումը: 2001 թ. որոշում կայացվեց մեծացնել ուսումնասիրությունների շրջանակըª ներառելով Բալկանները, Մերձավոր Արևելքը, Միջին Ասիան ու Կովկասը, Սևծովյան ու միջերկրածովյան տարածաշրջանները: Կոմիտեում ընդգրկված էին նաև զինված ուժերի գլխավոր շտաբի, հատուկ ծառայությունների ու ԱԳՆ-ի բարձրաստիճան ներկայացուցիչներ: Ինչպես Թուրք-հայկական հարաբերությունների ազգային կոմիտեի, այնպես էլ սրա ստեղծման նախաձեռնությունը պատկանում էր Թուրքիայի Ազգային անվտանգության խորհրդին, որի հսկողության տակ էլ գործում էին այդ կոմիտեները:

-Իսկ կա՞ն արդյոք դրա գործունեության հետ կապված կոնկրետ փաստեր:
-Իհարկե կան: Կոմիտեն հրատարակել է մի շարք աշխատություններ Հայկական հարցի թուրքական մոտեցումների վերաբերյալ, որոնք տարածվել են տարբեր երկրներում, ուսումնական հաստատություններում ու կառույցներում: Այդ կոմիտեում են ընդգրկված եղել թուրք հայտնի վերլուծաբաններ Սեդաթ Լաչիներն ու Շենոլ Քանթարջըն, որոնց հիմնական հետազոտական շրջանակը վերաբերում էր Հայկական հարցին ու տարածաշրջանային խնդիրներին:

Այ դեպքում, ինչո՞վ է պայմանավորված դրա լուծարումը:
-Լուծարման հետ կապված կարող եմ նշել, որ դրա գործունեությունը, մեծ հաշվով չի դադարեցվի, այլ միգուցե նոր կառուցվածքային մարմին ստեղծվի իր նոր պահանջներով ու մոտեցումներով կամ դրա գործունեությունը փոխանցվի որևէ վերլուծական մարմնի կամ պետական որևէ գերատեսչության: Միգուցե, դրա լուծարումը պայմանավորված է որոշ կառուցվածքային ու գործառնական վերաձևումներով: