Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԼՂՀ-ում հուլիսի 19-ին կայանալիք նախագահական ընտրությունների և Հայաստանում ընթացող ներքաղաքական գործընթացների մասին Panorama.am-ը զրուցեց քաղաքական տեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանի հետ:

- Ինչպե՞ս կբնութագրեք ԼՂ-ում ընթացող նախընտրական գործընթացը:
- Եթե խոսենք ԼՂՀ-ում կայանալիք ընտրությունների մասին և համեմատենք վերջին 20 տարիներին տեղի ունեցած ընտրությունները, կարող ենք ասել, որ այնտեղ թե´ քաղաքական դաշտի, թե´ հասարակության որակը մի փոքր այլ է: ԼՂ-ում ընտրությունները շատ ցիվիլ են անցնում: Ես չեմ պատկերացնում, որ Հայաստանում ընդդիմության թեկնածուն հանդիպեր ոստիկանների կամ արտակարգ իրավիճակների նախարարության կամ պետական այլ կառույցների ներկայացուցիչների հետ:

- Կխնդրեի մի քանի զուգահեռներ անցկացնել Հայաստանում և Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցող նախընտրական գործընթացների միջև:
- Այնտեղ միանշանակ և փառք աստծո, չի մտել ընտրակաշառքը: Դա արդեն շատ մեծ տարբերություն է և մեծ առաջընթաց է: Ի պատիվ Ղարաբաղի քաղաքական գործիչների և բնակիչների, ԼՂ դաշտը հաճելիորեն տարբերվում է հայաստանյան դաշտից: Որպես առաջընթաց կարող եմ նաև ընդգծել, որ այնտեղ ինտերնետը դարձել է արդեն ֆակտոր: «Facebook»-ում Վիտալի Բալասանյանն ու նրա կողմնակիցները բավականին ակտիվ են:

- Իսկ նոր տեխնոլոգիաներ կիրառվո՞ւմ են Արցախում:
- Այո, կիրառվում են, բայց ավելի շատ սպիտակի մեջ, քան սևի: Ընդ որում` բոլոր կողմերից` թե´ գործող նախագահի, թե´ ընդդիմության:

- Ի՞նչ եք կարծում, սև տեխնոլոգիաների անհրաժեշտություն չկա՞:
- Գիտեք, գոնե այսօր դրա անհրաժեշտությունը չի երևում: Եթե ընդդիմության ներկայացուցիչները կարող են հանգիստ հանդիպել ուժային կառույցների ներկայացուցիչների հետ, պաշտոնյաները հանգիստ կարող են զբոսնել… Հասկանում եք, երկիրը փոքր է, մարդիկ ճանաչում են իրար: Կարծում եմ, այնուամենայնիվ, առաջին հերթին այն կապված է ստատուսի հետ: Սև տեխնոլոգիաների կիրառումը կարող է հանգեցնել իմիջի խնդրի, որը Ղարաբաղին ամենաքիչն է պետք: Իշխանության կամ ընդդիմության նկատմամբ սևը կարող է հետո արտացոլվել ընդհանուր պետության վրա: Ի պատիվ բոլոր կողմերի, կարող եմ ասել, որ բավականին ցիվիլ, այս տարածաշրջանի մյուս բոլոր պետություններից ավելի բարձր ընտրարշավ է անցկացվում Արցախում:

- Եթե անդրադառնանք Հայաստանի ներքաղաքական զարգացումներին և քաղաքական ուժերի կողմից կիրառվող տեխնոլոգիաների կրած փոփոխություններին… ինչպե՞ս կգնահատեք ՀԱԿ-ի վարքագիծը
- Ես չեմ հավատում, որ ունենալով ԱԺ-ի ամբիոնը, նրանք հանրահավաքներ չեն անելու: Թեև Լևոն Տեր-Պետրոսյանը չգնաց պառլամենտ, բայց այնուամենայնիվ, ՀԱԿ-ից ԱԺ անցած յոթ հոգին միշտ էլ հանրահավաքներին ակտիվ են եղել: Բայց իհարկե նրանք չեն էլ թաքցնում, ասում են, որ գնում են ԱԺ-ի ամբիոնն օգտագործելու համար: Այսինքն հանրահավաքները նրա համար են, որ միայն Լևոն-Տեր Պետրոսյա՞նն ունենա ամբիոն… Բայց ժամանակը ցույց կտա` նա ուզո՞ւմ է առաջադրել իր թեկնածությունը, թե ոչ: Կարծում եմ չի ուզում:

- Ի՞նչ եք կարծում, տեխնոլոգիական առումով ՀԱԿ-ի մարտավարության կրած փոփոխությունները դրականորե՞ն կանդրադառնան նրա իմիջի վրա:
- Գիտեք, ՀԱԿ-ն այս վերջին շրջանում շատ տրանսֆորմացվեց: Եթե սկզբից այն բավականին ռադիկալ էր, ապա 2011-ից սկսած սկսեց իշխանությունների հետ երկխոսությունը, հետո դադարեց այն, հետո սկսեց համագործակցություն այն ժամանակ իշխանական ԲՀԿ-ի հետ և այլն: Կարծում եմ, այս գործոնները և զարգացումներ շատ ազդեցին թե´ էլեկտորալ առումով, թե´ հենց իր ներսում: Թեև իրենք ասում են` ՀԱԿ-ը զտվում է, բայց, փաստորեն, զտվելով թուլանում էլ է:

- Իսկ ԲՀԿ-ի՞ պահվածքն ինչպես կմեկնաբանեք:
- Ես այն մի ձևով կարող եմ մեկնաբանել: Կարծում եմ, թե´ ԲՀԿ-ի, թե´ ՀԱԿ-ի պահվածքը մեր հասարակության հետ կապված խնդիրներում ավելի շատ կախված է արտաքին ազդակներից, քան ներքին: Խնդիրը մեր տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական զարգացումներն են: Պարզապես պետք է այդ զարգացումներից փորձել մաքսիմալ օգուտ քաղել:

- Իսկ ընդդիմադիր ուժերի համախմբում ակնկալո՞ւմ եք:
- Ես համամիտ եմ Ալեքսանդր Արզումանյանի հետ, որ այսօր ընդդիմության` ընտրություններին ընդառաջ միասնական թեկնածուով հանդես գալու միտում չի երևում: 2007 թվականին, երբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հայտ ներկայացրեց, ընդդիմադիր գործիչների միավորման այդ միտումը նկատվեց: Ու եթե այն ժամանակ կենտրոնաձիգ միտում էր, ապա հիմա` կենտրոնախույս միտում է:

- Դուք դա կապո՞ւմ եք խորհրդարանական ընտրությունների, մասնավորապես բոլոր ազդեցիկ ուժերի` ԱԺ անցնելու հետ:
- Ոչ այնքան խորհրդարանական ընտրությունների, որքան ՀԱԿ-ի իմիջի ընկնելու հետ: Տեսե´ք, 1996 թվականին էլ մոտավորաես նույն բանը տեղի ունեցավ` բոլոր ընդդիմադիր ուժերը համախմբվեցին Վազգեն Մանուկյանի շուրջ: Հետո` 1998 թվականին, երբ Կարեն Դեմիրճյանը թեկնածություն առաջադրեց և Վազգեն Մանուկյանը չսատարեց Դեմիրճյանին, Մանուկյանին սատարող ուժերը սկսեցին հեռանալ նրանից և ԱԺՄ-ն էլ սկսեց Կոնգրեսի նման քանդվել: Դա սինուսոիդալ բնույթ է կրում: Սակայն դա նորմալ գործընթաց է: Այսօր ասել, որ ինչի՞ է այդպես… այդպես է, որովհետև այդպես բնական է:

- Իսկ հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ մինչև ընտրություններ այդ ցիկլը ավարտվի և նորից կենտրոնաձիգ գործընթացներ սկսվեն:
- Մինչև ընտրություններ ժամանակ չկա, չեն հասցնի: Բայց ընտրություններից հետո, երբ կփոշիանա ինչ-որ բան, կսկսի ձևավորվել նոր դաշտ: Տեսեք, այսօր ԲՀԿ-ն եթե իրոք լինի ընդդիմություն, այն կարող էր բյուրեղացնել և իր շուրջ համախմբել ընդդիմադիր դաշտը, բայց ԲՀԿ-ն անգամ չի հայտարարում, որ ինքն ընդդիմություն է:

- ԲՀԿ-ի ֆենոմենը ինչո՞վ եք բացատրում:
- Միայն փողով և Գագիկ Ծառուկյանի ճիշտ պահվածքով, այդտեղ այլ ֆենոմեն չկա: Բայց հիմա, եթե այս իրավիճակը երկար տևի, դա կբերի պրոբլեմի և ԲՀԿ-ն էլ կփոշիանա: Չես կարող լինել «կիսատ վիճակում», կամ սա ես, կամ սա: Նույնը ՀԱԿ-ինն էր, երբ նա մտավ «կիսատ վիճակների մեջ», նրա ռեյտինգը սկսեց փոշիանալ:

- Ի՞նչ եք կարծում ԲՀԿ-ի համար ավելի հեռանկարային ո՞ր ուղին է` իշխանակա՞ն թե՞ ընդդիմադիր:
- Երկուսն էլ` և նա, և նա, բայց ոչ երրորդ վիճակը: Կարծում եմ, ԲՀԿ-ն իր ռեսուրսներով իշխանական է, նա երբեք չի եղել ընդդիմություն: Խնդիրը նրանում է` ինչքան կդիմանան մնացածները` մնացած ամբողջ կուսակցությունը` բացառությամբ մեկ-երկու քաղաքական դեմքերի: Քաղաքական կոմպոնենտը, որը հինգ տարի գոյություն չուներ, հիմա արդեն ավելացել է: Այդ 10 հոգին, ովքեր քաղաքական են, կդիմանան թե´ որպես իշխանություն, թե´ որպես ընդդիմություն, բայց բիզնես դասը ներկայացնող մասի դիմանալու հետ կապված շատ մեծ խնդիր կա: Կարծում եմ` Գագիկ Ծառուկյանը հենց դրա համար էլ չի հայտարարում, որ իրենք ընդդիմություն են:

- Իսկ Վարդան Օսկանյանի ընդդիմադիր կեցվածքը կարելի՞ է բացատրել որպես ԲՀԿ-ի իրական տրամադրվածություն:
- Ես կարծում եմ, որ այդտեղ մի քիչ այլ խաղ է գնում, որից փորձում է օգտվել ԲՀԿ-ն: Ես չեմ հավատում, որ դա «Բարգավաճ Հայաստանի» խաղն է:

- Այդ դեպքում, ԲՀԿ-ն Օսկանյանին հաղթահարելու խնդի՞ր ունի:
Բիզնես հատվածն իհարկե ունի, մյուս հատվածը` ոչ:

Զրուցեց` Դավիթ Պետրոսյանը