«Պյատաչոկը», Արցախի գմբեթավոր խորհրդարանը և... նախընտրական Ստեփանակերտը (ՖՈՏՈՌԵՊՈՐՏԱԺ)
Հուսահատ դեմքով, փոս ընկած աչքերով իր խոր ծերությունն ապրող ստեփանակերտցի կինը «բիզնես» է անում` մանկական այգում դռների մոտ վաճառում է արևածաղիկ` աղով ու առանց աղի: 85-ամյա Լուսիկ Գրիգորյանը ապրում է ամուսնացած ու ամուսնու տնից հետ եկած դստեր ու թոռան հետ: Ասում է` միակ եկամուտը ծերության թոշակն է` 30 հազար դրամ և արևածաղկի բիզնեսից ստացված գումարը` օրական 1000-1500 դրամ:
Լուսիկ տատին ծնվել, մեծացել է Բաքվում, գաղթի օրերին եկել է Ղարաբաղ, հաստատվել գյուղերց մեկում ու այժմ ապրում է Ստեփանակերտում` վարձված բնակարանում, վճարում են ամսական 50 հազար դրամ:
«Ոչ մեկ քյոմակ չի, մեր երկիրը մեզ հըմար բան անըմ չի», -իր սոցիալական վիճակի մասին իմ հարցերի պատասխանները հուսահատ եզրափակեց Լուսիկ տատը:
Արցախի նախագահի ընտրությունների քարոզարշավն անցնում է նրա կողքով. չի հետաքրքրում` որ թեկնածուն ինչ է առաջարկում, հույս էլ չունի, որ նրանց անթիվ առաջարկների մեջ իր խնդիրը կլուծեն: «Տուն եմ ուզալ, ոչ մեկ չի լսալ, տունըս տվալ եմ թուրքերին եկալ, հիմա էլ վարձով եմ ապրում», - դարդն է պատմում Լուսիկ տատը:
Արցախի նախագահի ընտրություններին մնացել են հաշված օրեր: Լուսիկ տատը նոր է իմացել, որ «հնից» բացի, «թազա» թեկնածու էլ կա: Պայուսակի խորքից հանում է «թազա» թեկնածուի նախընտրական ծրագիրը, ցույց տալիս իրեն ծանոթ մի կնոջ, որն էլ անմիջապես արձագանքում է. «Էս Վիտոն ա՞»: «Չեմ գյուդում», -պատասխանում է Լուսիկ տատը ու նրանց «քաղաքական» զրույցն այսպիսով ավարտվում է:
Արցախում տնտեսությունը կենտրոնացել է մի քանի մենաշնորհի ձեռքերում, իսկ փոքր ու միջին ձեռնարկությունների զարգացման մի քանի տասնյակ ծրագրերը ոչ մի կերպ չեն նպաստել ոլորտի զարգացմանը. Արցախի տնտեսության վիճակը պատկերավոր այսպես է ներկայացնում Ստեփանակերտի Հանրային ռադիոյի լրագրող Բելլա Լալայանը:
«Գործարարները որպես խոչընդոտ նշում են և հարկային և վարկային սխալ քաղաքականությունը: Ի դեպ, ներդրումային հիմնադրամի խողովակով վարկերը տրամադրվում են դոլարի տեսքով, ինչը ևս անընդունելի է քաղաքացիների համար: Էլ չխոսեմ սպառողական վարկերի մասին, որոնք բանկերը տրամադրում են 25 տոկոս տոկոսադրույթով: Վերջերս տարածաշրջանում շատ են խոսում Վրաստանում իրականացված հարկային հեղափոխության մասին, որը պատճառ եղավ Հայաստանից խոշոր բիզնեսի արատագաղթի: Իսկ ահա մեր վարչապետը այն համոզմունքին է, որ Վրաստանը Արցախից ընդօրինակելու բաներ ունի», -ասում է լրագրողը:
Ի դեպ, մենաշնորհի մասին. ստեփանակերտցիներն ասում են, որ Ղարաբաղի վարչապետ Արա Հարությունյանը մի քանի բիզնես մենաշնորներ ունի: «Սաղ պետական բյուջեն իրա ձեռն ա լի, ինչ կուզի, կանի», -ասում էր ստեփանակերտցիներից մեկը:
«Մեր հայերն են լի, հո թուրք չե՞ն», -Արցախի նախագահի թեկնածուների մասին է արտահայտվում ստեփանակերտցի 72-ամյա տիկին Սեդան: Բրդե գլխաշորի ու հագուստի մեջ փաթաթված այս կինը, որը ապրում է ծերության թոշակով ու վաճառվող փոքրիկ բաժակներով «պոպոք-պնդուկի» հաշվին, դժգոհություններ չունի: Նա կյանքի դառնությունն ապրել է արցախյան պատերազմի տարիներին, երբ սպանել են իր բարեկամ-մերձավորների մեծ մասին: «Էնքան լավ ա կյանքը թուրքերից հեռու: Հիմա մաքուր, կուլտուրական քաղաք ունենք: Թուրքը տականք ա, ամեն ինչ ըրալ ա, էդքանից հետո հայը կուզի՞ թուրքի հետ ապրի», -հիշում, ջղայնանում ու փորձում է մխիթարանք գտնել ծեր կինը:
Հետո հարցնելու հերթն իրենն էր` հետաքրքրվեց, ով եմ, որտեղից, ինչ եմ անում ու մի ընդհանուր բան փորձեց գտնել. «Գիդո՞ւմ ես, ձեր նախագահը իմ քվոր տղու հետա սովորալ, բայց թուրքերը սպանեցին քվորս տղուն»:
Ստեփան Շահումյանը հսկում է «Պյատաչոկը»
Տիկին Սեդայի «նստավայր»-ից մի փոքր վերև է գտնվում Ստեփանակերտի քաղաքային զբոսայգին` «Պյատաչոկ» անվանումով: Այստեղ գունավոր շատրվաններն ու զբոսնող քաղաքացիներին կենդանի ոստիկանների հետ միասին հսկում է Ստեփան Շահումյանի բարձրադիր արձանը: Ամառային երեք ամիսների ընթացքում քաղաքի տարբեր ծայրերից դեպի «Պյատաչոկ» տանող քաղաքային ճանապարհները երեկոյան ժամերին երկաթյա ձողերով փակվում են և...այգին քաղաքացիներինն է: Ոստիկանն ասում է, որ այդպես են անում հնարավոր վրաերթներից զերծ մնալու համար: Հարցին, թե քաղաքում խցանումներ լինո՞մ են, պատասխանում է. «Թողում չենք»: Ասում է` վերջին շրջանում մեքենաները քաղաքում շատացել են: Լա՞վ են ապրում մարդիկ, -հարցը ծագում է ակամայից: «Չէ հա, որը վարկով ա առնում, որը տոկոսով: Էնքան որ անհրաժեշտություն ա արդեն մեքենան դառնում», -պատասխանում է կարգը պահպանող ոստիկանը: Այգու մի անկյունում երիտասարդներն են ուրախ ասում-խոսում, ծիծաղում, մյուս անկյունում մեծահասարկներն են պատմում միմյանց հոգսերը, փնտրում և հայտնի չէ` գտնո՞ւմ են խնդիրներին լուծումներ:
«Պյատաչոկ»-ից Վերածնունդ
Քաղաքային ակտիվությունը «Պյատաչոկ»-ով չի ավարտվում. Այստեղից մի քանի քայլ հեռու գտնվում է Վերածնունդ կոչվող հրապարակը, որը շրջապատված է կառավարական հիմնարկներով` Նախագահի նստավայրն է, Ազգային ժողովը, կառավարությունը: Խորհրդարանի շենքը գմբեթավոր եկեղեցի է հիշեցնում և, որքան էլ տարօրինակ է, «Արմենիա» հյուրանոցի շարունակությունն է: Հյուրանոցի առջև մշտապես շքեղ մեքենաներ են կանգնում: Ասում են` գեներալները ամեն երեկո գալիս են այստեղ սրճելու: Կառավարության շենքը բավականին հին է և պատերազմից հետո չի վերանորոգվել: Նախագահականի դիմաց հատկապես երեկոյան ժամերին մարդաշատ է` երիտասարդ աղջիկ-տղաները` զուգված, գեղեցիկ-մաքուր հագնված զբոսնում են Վերածնունդ հրապարակի մի ծայրից մյուսը: Քաղաքային կոլորիտն էլ ավելի է վերածնվում փոքրիկների աշխույժ խաղով:
Արցախի նախագահական ընտրությունների մասին հուշող ոչինչ չկա. թեկնածուների պաստառներ հնարավոր չէ տեսնել շենքերի պատերին, ինչպես Երևանում էր: Եվ ի տարբերություն Երևանի, քաղաքը մաքուր է, մարդիկ սիրալիր:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Թովմասյանը՝ Նանուշյանին. Նշել եք՝ ծրագրի իրականացումը պայմանավորված է օրենքով, բայց օրենքը չկա
