Ձեր վստահելի աղբյուրը

Բուդապեշտում Գուրգեն Մարգարյանի ընտանիքի շահերի ներկայացուցիչ, փաստաբան Նազելի Վարդանյանը շոկային վիճակում է: Մարգարյանի ընտանիքի անդամների հետ դեռ չի խոսել:

«Չգիտեմ էլ էդ մարդկաց ինչ պետք է ասենք: Ի՞նչ խոսեմ: Այդ մարդիկ առանց այդ էլ ծանր վիճակում էին, հիմա ավելի մեծ սթրես են ապրելու: Շուտով` սեպտեմբերին Գուրգեն Մարգարյանի ծնունդն է…»,- ասաց Վարդանյանը:

Մարդասպան Սաֆարովի` Բաքվում գտնվելու, այնուհետև այդ երկրի նախագահի կողմից հանցագործին ներում շնորհելու համար փաստաբանը մեղադրում է հայկական կողմին, որն իր գորոծողություններում պասիվ է եղել: Իրավապաշտպանի գնահատականով, Ադրբեջանը չորս տարի շարունակ բոլոր մակարդակի հանդիպումներում հետևողականորեն ու պարբերաբար աշխատել է այդ ուղղությամբ, անընդհատ հարցը բարձրացրել է:

«Մենք բազմիցս դիմել էինք հունգարական տարբեր մարմիններին ու ահազանգել էինք, որ անթույլատրելի է, որ Սաֆարովն իրենց երկրում, փաստորեն, հերոս է, հերոսացման տարբեր քայլեր են արվել, ասել ենք, որ նա իր երկրում չի շարունակի պատիժը կրել: Այդ ամեն ինչը հաշվի առնելով` պետք է հունգարական պետական, իրավասու մարմինները նման որոշում չկայացնեին, մանավանդ, որ նախադեպը չկար»,- Panorama.am-ին ասաց իրավապաշտպանը:

Նրա խոսքերով` Հունգարիայում այսօր այլ երկրների քաղաքացիներ էլ կան, որ նման հոդվածներով պատիժ են կրում, սակայն տարիներ շարունակ որևէ մեկը էքստրադիցիայի չի ենթարկվել:

Ն. Վարդանյանն ասում է` որևէ ինֆորմացիա ստանալուն պես տեղյակ է պահել հայաստանյան համապատասխան մարմիններին ու գերատեսչություններին: «Իմ լիազորությունները դադարել են դատավճիռը ուժի մեջ մտնելու պահից: Ես ափսոսում եմ, դա իմ աշխատանքի արդյունքն էր»,- նշեց մեր զրուցակիցը:

Իրավիճակը շտկելու որևէ ուղի Նազելի Վարդանյանն այսօր չի տեսնում: «Մենք այդ հնարավորությունը մեր ձեռքից բաց թողեցինք: Ինքն արդեն իրենց երկրում է, այդ երկրի նախագահն էլ իրեն ներում է շնորհել: Այդտեղ արդեն գործում է այդ երկրի օրենսդրությունը, իսկ դա անբարոյական է ու անօրինական, քանի որ միջազգային օրենսդրության համաձայն, դատապարտված անձը պետք է կրի պատախտանտվությունը: Նա կարող էր ազատվել միայն այն դեպքում, երբ Ադրբեջանի օրենքով մարդասապանության համար որևէ պատիժ նախատեսված չլիներ»,- ասաց Ն. Վարդանյանը` հիշեցնելով, որ ադրբեջանական օրենսդրությունը պատիժ սահմանում է մարդասպանության համար:

Նազելի Վարդանյանը Ալիևի հրամանագրից հետո մի եզրակացության է եկել. «Ալիևի այս հրամանգիրը խոսում է այն մասին, որ դա պետական պատվեր է եղել: Այն, ինչ ասում էր պաշտպանը դատաքննության ընթացքում, որ հայ սպանելը Ադրբեջանում հանցագործություն չի համարվում, ապացուցում է Ադրբեջանի նախագահը»:

Իրավապաշտպանի խոսքերով` հանցագործ մարդասպանին ներում շնորհելով Ադրբեջանի նախագահը երկրի վրա է գցում պատասխանատվությունը այդ հանցագործության համար:

«Միջազգային նորմերով մենք կարող ենք Ադրբեջանին` որպես երկրի, որպես այդ հարցում պատասխանատու դատարան հրավիրել ու նոր դատաքննություն սկսել: Սա միջազգային նորմերով է, պետք է ուսումնասիրել և այդ ճանապարհով գնալ»,-ընդգծեց Վարդանյանը:

Հիշեցնենք, որ 2004-ի փետրվարի 19-ին՝ առավոտյան ժամը 5:30-ին, քնած ժամանակ դաժանաբար կացնահարվեց 26-ամյա լեյտենանտ Գուրգեն Մարգարյանը: Հանցագործը ադրբեջանցի սպա Ռամիլ Սաֆարովն էր: Նույն օրը ոճրագործը մահափորձ էր կատարել նաև Հայաստանի զինված ուժերի մեկ այլ սպայի նկատմամբ, որը կանխվել էր:

Նրանք երկուսն էլ մեկնել էին Հունգարիա սովորելու՝ մասնավորապես մասնակցելու ՆԱՏՕ-ի «Գործընկերություն հանուն Խաղաղության» ծրագրի շրջանակներում անգլերեն լեզվի դասընթացներին:

Գուրգեն Մարգարյանի հետ նույն սենյակում բնակվող Քութի Բալաշը հետո պատմել է, որ նույն հարկում ապրում էին տարբեր ազգությունների ներկայացուցիչներ՝ այդ թվում ադրբեջանցին: Գուրգենի ու ադրբեջանցու, և ընդհանրապես խմբի անդամների միջև որևէ անգամ կոնֆլիկտ չի եղել: Հունգարացու պատմելով` միջազգային հակամարտության թեման քննարկվել էր միայն մեկ անգամ՝ առաջին օրը, դրանից հետո ոչ ոք այդ մասին ոչինչ չի ասել:

Բալաշը պատմել է նաև, որ փետրվարի 18-ի երեկոյան ինքը թեյել է, գնացել քնելու, Գուրգենը շարունակել է պարապել, ապա 21:30-ի սահմաններում գնացել է հայաստանցի մեկ այլ սպայի՝ Հայկ Մակուչյանի սենյակը: Թե երբ է վերադարձել, հունգարացին չի զգացել, միայն առավոտյան կողմ զգացել է, որ ինչ որ մեկը վառել է լույսը: Մտածել է՝ Գուրգենն է, հետո լսելով խլացված ձայներ` շրջվել է, ու տեսել ադրբեջանցուն՝ մեծ կացինը ձեռքին կանգնած Մարգարյանի անկողնու մոտ:
«Այդ ժամանակ ես հասկացա, ինչ-որ սարսափելի բան է տեղի ունեցել: Չորս բոլորը արյուն էր: Ես սկսեցի բղավել, որ ադրբեջանցին դադարեցնի գործը: Նա ասաց, որ ինձ հետ խնդիր չունի և ինձ ձեռք չի տա: Նրա դեմքի արտահայտությունը ուրախ էր, կարծես թե կարևոր մի գործ էր վերջացրել: Ես շոկի մեջ էի, վազեցի դուրս օգնություն կանչելու, Ռամիլը գնաց ուրիշ ուղղությամբ»,-պատմել է հունգարացին:

Լեյտենանտի սպանությունից անմիջապես հետո ադրբեջանցին գնում է մյուս հայ սպայի սենյակը՝ նրա հետ էլ գործը ավարտելու նպատակով: Միջանցքում նա հանդիպել է աղմուկի վրա դուրս եկած ուզբեկ սպային, Ռամիլը նրան առաջարկել է միասին գնալ և սպանել երկրորդ հայ սպային: Ուզբեկը փորձել է հանգստացնել մարդասպանին, բայց նրան չի հաջողվել հանդարտեցնել:
Ադրբեջանցին արյունոտ կացինը ձեռքին մոտեցել է Մակուչյանի սենյակին, սակայն դուռը փակ է եղել: Չկարողանալով կոտրել դուռը, նա սկսել է բարձր ձայնով վանկարկել Մակուչյանի անունը: Կիսաքնած Մակուչյանը մոտեցել է դռանը` բացելու այն: Բայց իր սենյակում ապրող Լիտվայի ներկայացուցիչը, ով երեկոյան փակել էր սենյակի դուռը, երկրոդ անգամ է փրկում հայ սպայի կյանքը: Նա կանգնեցնում է հայ սպային` մտածելով, որ Սաֆարովը կարող է զինված լինել: Կասկածները փարատելու համար նա զանգում է նույն միջանցքի սենյակներից մեկում ապրող իր հայրենկցին` խնդրում ստուգել, թե ինչ է կատարվում:
Մինչ այդ Սաֆարովը արյունոտ կացինը ձեռքին սկսում է խելակորույս մյուս սենյակներում փնտրել Հայկին, բոլորին ասում է, որ բացի հայի արյունից իրեն ոչինչ պետք չէ: Այդ ժամանակ մյուս լիտվացին ու ոստիկանության աշխատակիցները մոտենում են:
Ոստիկանության աշխատակիցներին արյունարբու Սաֆարովն ասում է, որ իր վրեժխնդրությունն ինչ-որ մեկի դեմ չէ, այլ ողջ հայ ազգի:

Նշենք, որ Ոստիկանությունն էլ քաղաքական մոտիվացիա տվեց սպանությանը: Սաֆարովը դատապարտվեց ցմահ ազատազրկման:

Այդ օրը Հայաստանի արտաքին գործերի ու պաշտպանության նախարարությունները հայտարարություն տարածեցին, որով իրենց զայրույթն էին արտահայտում կատարվածի վերաբերյալ:

«Այս հանցագործությունը տրամաբանական հետևանքն է Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից տարիներ ի վեր սանձազերծված հակահայկական հիստերիայի և վերջին ամիսների ռազմատենչ քարոզչության, որով հետևողականորեն վարակվում է ադրբեջանական ողջ հասարակությունը: Ակնհայտ է նաև, որ նման պետական քաղաքականությունն անցել է այն եզրագիծը, որից այն կողմ արտասահմանում Ադրբեջանը ներկայացնող պաշտոնական անձինք սառնասրտորեն մարդասպանություն են գործում»,- ասված էր ԱԳՆ հայտարարությունում: