Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մի քանի օր առաջ` օգոստոսի 28-ին ադրբեջանական «Trend» գործակալությունը հաղորդագրություն է տարածել առ այն, որ ԱՄՆ-ի պետքարտուղարությունը նամակ է ստացել կոնգրեսական Դան Ռորոբահերից` ուղղված պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնին: Նամակում նշվում է Իրանից «Հարավային Ադրբեջանի» անջատման և Ադրբեջանի Հանրապետության հետ միավորման գործընթացներին օժանդակելու անհրաժեշտության մասին: Այդ փաստը հաստատել է ԱՄՆ-ի պետքարտուղարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Վիկտորյա Նուլանդը:

Հարցի առնչությամբ «Panorama.am»-ը զրուցել է իրանագետ Ռուդիկ Յարալյանի հետ:

- Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ Իրանի Ատրպատական նահանգն առաջիկայում կարող է հայտնվել քաղաքական սուր շահարկումների կիզակետում:
-Բավական մտահոգիչ են այն տրամադրությունները, որոնք երբեմն նկատելի են ԱՄՆ-ի քաղաքական վերնախավի մոտ՝ «ցանկացած գնով» իրանական խնդիրը լուծելու տեսանկյունից: Այն, որ Իրանի Ատրպատական նահանգի գործոնը կարող է օգտագործվել ԱՄՆ-ի հակաիրանական քաղաքականության շրջանակներում, իրատեսական է, քանի որ դրան ամերիկացիները վաղուց են նախապատրաստվել: Այն հակաիրանական կարևոր լծակ է Արևմուտքի, Թուրքիայի ու Ադրբեջանի համար: Դա երևում է ինչպես Արևմուտքի, այնպես էլ վերոնշյալ երկրների քարոզչական քաղաքականությունից, ըստ որի՝ Իրանի Ատրպատական նահանգը ներկայանում է որպես «էթնիկ ադրբեջանցիներով բնակեցված խնդրահարույց տարածք»: Իրականում խնդրահարույց պետք է համարել ոչ թե Ատրպատականը, այլ Ադրբեջանի Հանրապետությունը, որը 1918 թ. ստեղծվել է Իրանի հյուսիսային նահանգների համանվամբ՝ որպես սպառնալիք ուղղված Իրանի տարածքային ամբողջականությանը: Ուստի, այս հարցում միայն Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը կարող է պահանջել արդարության վերականգնում, այլ ոչ` հակառակ կողմը:

-Հայտնի են արդյո՞ք մանրամասներ Քլինթոնի արձագանքի մասին:
-Կարծում եմ՝ մեր զրույցը շատ ավելի առարկայական կլիներ, եթե հայտնի լիներ Հ. Քլինթոնի պատասխանը նամակին, որի հետ կապված, որքանով տեղյակ եմ, հայտարարություններ չեն հնչել:

-Այս համատեքստում ի՞նչ սպառնալիքներ կարող են լինել տարածաշրջանային անվտանգության տեսանկյունից:
-Եթե ԱՄՆ-ը վերջնականապես անտեսի Ատրպատականի բնակչության իրանական ծագումը, դարերի պատմությունն ու պատմական արդարությունը, ապա դա հղի է լրջագույն վտանգով ոչ միայն Հայաստանի, այլև ողջ տարածաշրջանի համար:

-Ինչպիսի՞ զարգացումներ կարող են լինել:
-Փաստորեն, Արցախյան հիմնախնդրի առկայության պայմաններում ամերիկյան վարչակարգն այդպիսով կարող է կատարել մի քայլ, որը զրոյի կհավասարեցնի ԼՂ-ի հիմնահարցն արդարացիորեն լուծելու հնարավորությունները: Իր տարածքներն ի հաշիվ Իրանի ընդարձակած ԱՀ-ը կարող է նոր ոգևորությամբ շարունակել ՀՀ-ին մեկուսացնելու քաղաքականությունը և ռազմական սպառնալիքի տակ պահել Հայաստանը: Վերջինս կարող է կորցնել ԻԻՀ-ի հետ իր սահմանը և հայտնվել գրեթե լիակատար շրջափակման մեջ: Դա որևէ կերպ չի կարող կայունություն և խաղաղություն ապահովել տարածաշրջանում, որի անհրաժեշտության մասին բարձրաձայնում է ԱՄՆ-ը. բացի այն, որ նոր սրություն կստանան ազգամիջյան լարվածությունն ու բախումները, ՌԴ-ի և Թուրքիայի միջամտությամբ, որպես միմյանց հակադիր բևեռներ, խնդիրը կարող է վերածվել համընդհանուր ճգնաժամի: Ներկայում ճանապարհն ակտիվ և ճիշտ քարոզչությունն է, քանի որ առայժմ պայքարն ընթանում է հենց քարոզչական դաշտում: Արևմուտքը պետք է ի վերջո գիտակցի, որ Իրանի Ատրպատականը և Ադրբեջանի Հանրապետությունը բացի լեզվական ընդհանրություններից չունեն աշխարհագրական, մշակութային, էթնիկ և քաղաքական միասնության հիմքեր: Հույժ կարևոր է նաև, որ մեր պատկան մարմինները մշտապես ուշադրության կենտրոնում պահեն այս խնդիրը: