Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԱԺ արտահերթ նիստում ընդունված հայտարարության մեջ նշվում է, որ խորհրդարանը «ակնկալում է միջազգային խորհրդարանական կազմակերպությունների համարժեք արձագանքը և համապատասխան հստակ գործողությունները»: Այս և մի շարք հարցերի շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ, այդ հարցով հիմնական զեկուցող Արտակ Զաքարյանի հետ:

Հիշեցնենք, որ սեպտեմբերի 5-ին, ԱԺ արտահերթ նստաշրջանում խորհրդարանն ընդունեց հայտարարություն 2004 թվականի փետրվարին Բուդապեշտում ՆԱՏՕ-ի դասընթացների ժամանակ հայ սպա Գուրգեն Մարգարյանին սպանած հանցագործին Հունգարիայի իշխանությունների կողմից Ադրբեջանին փոխանցելու և Ադրբեջանի նախագահի կողմից վերջինիս ներում շնորհելու կապակցությամբ:

-Պարոն Զաքարյան, ի՞նչ է պետք է հասկանալ համարժեք արձագանք ասելով և ի՞նչ նկատի ԱԺ-ն հստակ գործողություններ ասելով:

-Քաղաքակիրթ մարդկության համար կասկածից վեր է, որ Հունգարիայի իշխանությունների և Ադրբեջանի միջև տեղի են ունեցել ինչ-ինչ պայմանավորվածություններ, որի արդյունքում քնած մարդուն կացնահարած և հունգարական դատարանի կողմից արդարացիորեն ցմահ ազատազրկման դատապարտված հանցագործը այսօր ազատության մեջ է: Առավել ևս վայելում է ադրբեջանական հայատյաց իշխանությունների անթաքույց հարգանքն ու փառաբանումները: Եթե քաղաքակիրթ աշխարհը կտրուկ ու դատապարդող շեշտադրումներով չի արձագանքում այս ամենին, դա նշանակում է, որ այն կանգնել է արժեքային լուրջ ճգնաժամի առջև: Դա նշանակում է, որ ժողովրդավարական համակարգերում արդարադատությունը այլևս հարաբերական հասկացություն է` վաճառքի, սակարկումների ու շահարկումների առարկա: Դա նշանակում է, որ Հունգարիայի իշխանությունները պարտավոր են առաջին հերթին բացատրություններ ներկայացնել իրենց ժողովրդին, իրենց ընտրողներին: Որովհետև գիտակցելով, որ իրենց կողմից` կոնվենցիային համապատասխան ադրբեջանին փոխանցվող մարդասպանը անմիջապես հայտնվելու է ազատության մեջ նրանք գնացել են այդ քայլին` անհարգալից վերաբերվելով իրենց իսկ արդարադատությանը: Իսկ եթե իրականում ադրբեջանցիները կարողացել են խաբել հունգարական իշխանություններին` ինչը երբեք բացառել չի կարելի, ապա Հունգարիայի իշխանությունները իմ կարծիքով պետք է կատարվածի վերաբերյալ Ադրբեջանից հրապարակային բացատրություններ պահանջեն: Բացի այդ միջազգային հանրությունը պետք է պահանջի Ադրբեջանից վերականգնել խախտված արդարադատությունը, և պաշտոնապես ներողություն խնդրի կատարվածի համար: Իսկ ԱԺ հայտարարության դրույթը նշանակում է, որ մենք, ակնկալում ենք, որ միջազգային խորհրդարանական կազմակերպությունները` մասնավորապես ԵԽԽՎ, ԵԱՀԿ ԽՎ, ՆԱՏՕ-ի ԽՎ, Եվրանեստը, Եվրախորհրդարանը, Միջխորհրդարանական միությունը, ՍԾՏՀ ԽՎ, ԱՊՀ ԽՎ և մյուս միջազգային կազմակերպությունները իրենց հայտարարություններում, բանաձևերում, զեկույցներում դատապարտեն այս անընդունելի գործարքը: Ժամանակակից աշխարհում երկրների խորհրդարաններն ու խորհրդարանական կազմակերպությունները այն ինստիտուտներն են, որոնց գերխնդիրն է նաև ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների, արդարադատության լիարժեք կայացմանն ու կյանքի կոչմանն աջակցելը: Մարդասպանի ազատ արձակումն ու ադրբեջանի նախագահի մակարդակով փառաբանումները խոսում են այն մասին, որ այդ սկզբունքները ոչ թե խախտվել այլ ուղակիորեն ոտնահարվել են: Եթե Ադրբեջանի նախագահի հրամանով վճարվում է մարդասպանի նախորդ տարիների աշխատավարձը` դա նշանակում է, որ Ադրբեջանը թքած ունի հունգարական դատարանի կողմից կայացված վճռի վրա և ընդհանրապես եվրոպական արժեքային համակարգի վրա: Իմ խորին համոզմունք այն է, որ միջազգային հանրությունը պետք է և ունի բոլոր հիմքերը դատապարտելու, պահանջելու ինչպես նաև ադրբեջանի իշխանությունների նկատմամբ կոշտ, մերժողական վերաբերմունք ցուցաբերելու համար:

-Ի՞նչ եք կարծում, ի՞նչ ազդեցություն կունենա նշյալ միջադեպը ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացի վրա:

-Տարիներ շարունակ ադրբեջանական ագրեսիվ վարքագիծը, իսկ այս միջադեպով նաև դրսևորած քաղաքական ցինիզմը ամեն կերպ նպատակ ունեն Ղարաբաղյան հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման գործընթացներում հրահրել մեզ ոչ կոնստրուկտիվ քայլերի: Սա կարելի է դիտարկել նաև խարդավանք` ուղղված տարածաշրջանային անկայունությանը: ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի միջնորդությամբ իրականացվող բանակցություններում մենք ունենք ձեռքբերումներ և դրա ապացույցն այն էր, որ Կազանում Ադրբեջանն ուղակի վիժեցրեց բանակցային հնարավոր հանգուցալուծումները: Մենք չպետք է թույլ տանք մի իրավիճակ, որը կարող է ազդել բանակցային ներկա գործընթացի վրա: Մենք չպետք է պատճառ հանդիսանանք այնպիսի գործողությունների, որն ուղիղ ճանապարհով կարդարացնի Ադրբեջանի ռազմատենչ նկրտումներն ու տա դրա համար քաղաքական անհրաժեշտ նախադրյալներ ու միջազգային հանրությանմոտ արդարացնի Ադրբեջանի ռազմականացումը: Մենք ցանկացած պահի պատրաստ ենք մեզ պարտադրված բոլոր պատերազմներին, սակայն ի տարբերություն Ադրբեջանի` դա չի մեր նպատակը և ցանկությունը: Մենք ունենք լիարժեք հնարավորություններ խաղաղ ճանապարհով, միջազգային իրավունքի ուժով, արդարացիորեն հանգուցալուծել ղարաբաղյան հիմնախնդիրը` վերջինիս ինքնորոշման իրավունքի իրականացման ճանապարհով: Դա նաև միջազգային հանրության տեսակետն է, որն արտահայտվում է ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ երկրների ղեկավարների լ`Ակվիլայի, Մուսկոկայի, Դովիլի ու Լոս-Կաբոսի հայտարարություններով` ընդգծելով ուժի չկիրառման ու ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքները: Այսօր Ադրբեջանն իր բոլոր գործողություններով հանդերձ պետք է դիտվի որպես տարածաշրջանային սպառնալիք, իսկ Հայաստանը` որպես խաղաղության միակ երաշխավորող: Եթե միջազգային կազմակերպություններն իրականում խաղաղություն են ցանկանում և ոչ թե պատերազմ, ապա պետք է փոխեն իրենց որոշ մոտեցումներ և հավասարակշռող հայտարարությունների փոխարեն հանդես գան ադրբեջանական ագրեսիվ գործողությունները դատապարտող դիրքերից Ադրբեջանի հանդեպ ձեռնարկելով կոշտ միջոցներ: