Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Իսլամի անմեղությունը» կոչվող ֆիլմը, որից դրվագներ էին համացանցում հայտնվել սեպտեմբերի 11-ին՝ ամերիկյան քաղաքների վրա իրականացված ահաբեկչության տարելիցի օրը, մուսուլմանական աշխարհում բուռն արձագանք է ստացել:
ԱՄՆ դիվանագիտական ներկայացուցչությունների վրա շարունակվում են հարձակումները, իսկ հուզումները գնալով ընգդրկում են նորանոր պետություններ` ներառելով Եգիպտոսը, Թունիսը, Եմենը, Սուդանը, Աֆղանստանը, Պակիստանը, Ինդոնեզիան, Ալժիրը և այլն: Ցուցարարներն այրում են ամերիկյան դրոշներ, հրդեհում խանութներ և ռեստորաններ, վանկարկում հակաամերիկյան և հակաիսրայելական լոզունգներ:

Հակաամերիկյան բողոքի ալիքին զոհ է դարձել արդեն մեկ տասնյակից ավել մարդ, դրանց թվում Լիբիայում Միացյալ Նահանգների չորս դիվանագետ, ներառյալ դեսպանը:

Միջազգային հանրության, ի դեմս ՄԱԿ-ի, ԵՄ - ի և առաջատար պետությունների արձագանքը դատապարտումների տեսքով հավասարաչափ բաշխվեց թե′ ֆիլմի հեղինակների, թե′ անկարգություններ հրահրած իսլամիստների վրա: Եվ մինչդեռ Պան Գի Մունը մուսուլմանական աշխարհին հանդարտության կոչեր է հղում, «Youtube» հոսթինգը պարզապես հրաժարվում է հեռացնել կամ սահմանափակել ֆիլմի հասանելությունը համացանցում, որն ի դեպ հանդարտության ու ցույցերի դադարեցման նախապայմաններից մեկն է: Սկանդալային ֆիլմը համացանցում փակելու պահանջով են հանդես եկել մի շարք մուսուլմանական երկրների ղեկավարներ, այդ թվում Եգիպտոսի ղեկավար Մոհամադ Մուրսին:

Բաց տիրույթում հրապարակված ֆիլմի թրեյլերն իրենից ներկայացնում է Մոհամեդ առաքյալի կյանքից մի քանի դրվագ, որտեղ վերջինս հանդես է գալիս մի դեպքում կնամոլի և այլասերվածի, մյուսում՝ հանցագործի ու մարդասպանի կերպարով:
Մի կողմ թողնելով արևմտյան արդի քաղաքակրթական համակարգում խոսքի ու ստեղծագործական ազատության սկզբունքի հերթական բախումը կրոնական հանդուրժողականության գաղափարախոսության հետ, առավել ուշագրավ է դիտարկել մուսուլմանական աշխարհի հակաամերիկյան ցասման նոր դրսևորումները: Բնականաբար, առնվազն միամտություն կլիներ կարծել, թե անկարգություններում ներգրավված բոլոր ցուցահարներն անխտիր դիտել են ֆիլմը և իրենց գիտակցված, հետևաբար և արդարացված բողոքն են հայտնում ԱՄՆ-ին:

Այն իսլամանական աշխարհում գերիշխող, արդեն ավանդական դարձած հակաամերիկյան տրամադրությունների ժայթքումն է նոր պայմաններում: Սա գալիս է ապացուցելու, որ արաբական աշխարհում ոչ վաղ անցյալում արձանագրված հեղափոխությունները պետք է ընկալել որպես զուտ աշխարհաքաղաքական նկատառումներով թելադրված իշխանափոխություններ, այլ ոչ ժողովրդավարության հաստատում: Բավական է միայն դիտարկել հետհեղափոխական Եգիպտոսում և Լիբիայում ընթացիկ խառնաշփոթը:

Արդարացի են որոշ վերլուծաբանների պնդումներն այն մասին, որ մուսուլմանական այս նոր ցասման վրա իր ազդեցությունն է կրում արաբական գարնան բացասական ընկալումները տեղաբնակների կողմից: Հակաամերիկական տրամադրությունները շարունակում են գերիշխել, այդ դեպքում որն էր արաբական զարթոնքի առաքելությունը, եթե ընդդիմադիրներին իշխանության բերած ԱՄՆ-ն քարկոծվում է նույն ժողովուրդների կողմից:

Այս համատեքստում հատկանշական է ԱՄՆ պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնի արձագանքը ֆիլմին հաջորդած զարգացումներին: Բացի այն, որ Քլինթոնը ֆիլմը նողկալի էր անվանել, նաև նշել էր, թե «Եգիպտոսի, Լիբիայի, Թունիսի և Եմենի ժողովուրդները մերժել էին բռնատիրական դեսպոտիզմը ոչ հանուն ամբոխի դեսպոտիզմի»:

Երբ 2011 թ-ի աշնանը ամերիկյան առաջատար հեռուստաընկերությունները ցուցադրում էին արյունաշաղախ Քադաֆիի դիակը կիսամերկ հրոսակների ձեռքերին, դա մատուցվեց որպես դաժան բռնապետին բաժին հասած դաժան հատուցում, որն եկել էր որպես արժանի պատիժ ժողովրդի կորուսյալ ազատությունների ու անցած տառապանքների դիմաց: Դժվար թե Արևմուտքում պատկերացնեին, որ ընդամենը մեկ տարի անց հրոսակների նման մի խումբ կարող է գազազանաբար սպանել և փողոց քարշ տալ դեսպանի,  և այն էլ` ոչ ավել ոչ պակաս Միացյալ Նահանգների դեսպանին:

Առանց Քադաֆիի Լիբիան ժողովրդավարության ձտգտման ճանապարհին բռնապետությունը փոխարինեց ամենաթողությամբ, առանց Մուբարաքի Եգիպտոսը կոռուպցիոն կառավարման համակարգը փոխարինեց ահաբեկչությունների ու կրոնական դիմակայությունների թատերաբեմով: Այս ամենն արդեն կասկածի տակ  է դնում ոչ միայն «Արաբական գարնան» լիգետիմությունը, այլև այն ծաղկեցրած ուժերի բարոյականությունը: