Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եվրոպայի ժողովրդական կուսակցության Բուխարեստում կայացած համագումարի ընթացքում Panorama.am-ը զրուցեց քաղաքագետ, «Ժառանգություն» կուսակցության ներկայացուցիչ Ստյոպա  Սաֆարյանի հետ:

-Պարոն Սաֆարյան, ԵԺԿ-ն այս համագումարում քննարկում էր նաև կուսակցության պլատֆորմի փոփոխության, այսօրվա մարտահրավերներին ադապտացնելու հարցը: Որո՞նք են այդ մարտահրավերները և ինչպե՞ս եք պատկերացնում դրանց հաղթահարումը:
-Համագումարի խորագիրը պատահական չի ընտրված` «Պատասխանը` ավելի շատ Եվրոպա»: Համագումարի ընթացքում հնչած բոլոր ելույթներում կարմիր թելով անցնում է այն միտքը, որ Եվրոպայի ներկայիս ճգնաժամը ոչ միայն ֆինանսական, այլև արժեքների, բարոյականության ճգնաժամ է: Հետևաբար` եվրոպական արժեքների վերադարձի կարիք ունի հենց ինքը՝ Եվրոպան: Ներկայիս մարտահրավերների առումով վերանայումներ են արվել նաև ծրագրային կետերում: Հենց այդ համատեքստում են տեղի ունենում ծրագրային փոփոխությունները, այսինքն՝ վերականգնել Եվրոպային բնորոշ արժեքային համակարգը և հաղթահարել արժեքային ու բարոյական ճգնաժամը:

-Եթե անդրադառնանք ֆորմալ, փաստաթղթային ձևակերպումներին, պլատֆորմում ի՞նչ դրույթներ են փոխվել:
-Պլատֆորմում արժեքների հետ կապված վերանայումներ են արվել՝ մարդու տեղն ու արժեքը հասարակության մեջ: ԵԺԿ-ն աջ-կենտրոնամետ կուսակցություն է, քրիստոնեա-դեմոկրատական գաղափարախոսության կրող է, որը մերժում է ծայրահեղ լիբերալիզմը և ծայրահեղ կոլեկտիվիզմը: Այսինքն՝ մարդու պաշտպանվածությունը բոլոր առումներով, հատկապես արդի Եվրոպայում` գործազրկությունը, բազմաթիվ երկրներում երիտասարդների աշխատանք գտնելու դժվարությունները և նմանատիպ խնդիրները ուղղակի դարձել են առաջնահերթություն, որոնք նախկինում այնքան էլ շեշտված չեն եղել ԵԺԿ ծրագրում:

-Համագումարին զուգահեռ տարբեր միջոցառումներ են ընթանում, օրինակ Եվրոպական հետազոտությունների կենտրոնի ֆորումը, կուսակցությունների ղեկավարների գագաթաժողովը և այլն: Տպավորությունն այնպիսն է, որ դրանցում շոշափվող խնդիրները բավական հեռու են Հայաստանի այսօրվա օրակարգից. մարդիկ անհանգստացած են միասնական Եվրոպայի ապագայով, վերազգային ինստիտուտների էֆեկտիվությամբ ու լիազորությունների ծավալով ու այդպես շարունակ: Չե՞ք կարծում, որ այսօր Եվրոպան ու նրա կուսակցությունները միանգամայն այլ ռիթմով ու օրակարգով են ապրում, իսկ Հայաստանը, Կովկասն ընդհանրապես` այլ:
-Դիտարկումները լրիվ իրավաչափ են, ճիշտ են, և շատ հաճախ նաև ելույթ չես ունենում միայն այն պատճառով, որ այն, ինչի մասին խոսում են այսօր Եվրոպայում, Հայաստանի առաջնահերթ խնդիրը չէ: Օրինակ, այդ մարդիկ վերջին շրջանում երբեք չեն ունեցել ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների պաշտպանության, ընտրությունների օրինականության խնդիրներ: Իրենց համար այդ կարգի խնդիրները քննարկելի չեն: Նրանք ինստիտուտները բարելավելու և քաղաքականության մեջ նոր շեշտադրումներ անելու խնդիր ունեն: Եվ այսօր պատրաստված երիտասարդությանը վերաբերող կամ Սիրիայի հետ կապված նրանց բանաձևերը, լինեն ներքին և արտաքին խնդիրներ, Հայաստանի համար այլ մակարդակ են:

-Հետևանար վաղաժամ չէ՞ր հայկական կուսակցությունների ինտեգրումը համաեվրոպական կուսակցություններին: Անհրաժեշտություն չկա՞ր` նախ կայացնել պետական ինստիտուտները, իսկ հետո գնալ այդ քայլին:
-Ոչ, համաձայն չեմ: Ի վերջո հենց այնպես չեն Նոր հարևանության ծրագիրը, Ասոցացման պայմանագիրը, Խորը և համապարփակ առևտրի, վիզայի դյուրացման և այլ խնդիրները: Ձեր հարցի համատեքստում նշեմ, որ այստեղ լինելով, ոչ միայն «Ժառանգությունը», այլև առավել քան Հանրապետական կուսակցությունը և «Օրինաց երկիրը», շատ հստակ տեսնում են, թե որքան ենք մենք աշխարհից հետ և ինչ պետք է անել՝ հասնելու այդ մակարդակին, միանալու այդ գլոբալ դիսկուրսին և համարելու, որ Հայաստանն էլ ունի այն խնդիրները, ինչ ունեն Եվրամիության անդամ պետությունները:

-Տեսեք` Դուք, ՀՀԿ-ն և ՕԵԿ-ը անդամակցում եք ԵԺԿ-ին, ՀՀՇ-ն անդամակցել է եվրոպական լիբերալներին, ՀՅ Դաշնակցությունը վաղուց Սոցինտեռնում է: Յուրաքանչյուրն` իր գաղափարախոսական ուղղության մեջ վերազգային կառույցներում է, բնականաբար այդ շփումներում հասկանում է այդ դիսկուրսի և՛ բովանդակությունը, և՛ շեշտադրումները: Ի՞նչն է խանգարում այդ դիսկուրսը բերել երկրի ներս:
-Նախ պրոֆեսիոնալ քաղաքական դասի բացակայությունը: Նման քննարկումներ ից հետո` վերադառնալով հայաստանյան քաղաքական կյանք, անկեղծ ասած, խորը հիասթափություն ես ապրում, երբ տեսնում ես, թե ինչից են խոսում, ովքեր են մտնում քաղաքականություն՝ քաղաքականության հետ առնչություն չունեցող մարդիկ, որոնց համար քաղաքականությունը աշխատանք, մասնագիտություն և սիրելի գործ չէ: Դա է խանգարում: Որքան էլ գաս այստեղ և այդ հետաքրքիր քննարկումները բերես Հայաստան, միևնույն է, դու չունես զրուցակից, չունես օպոնենտ, որը քեզ ընդդիմանա, բերի իր փաստարկները, թե ինչպես կյանքը պետք է փոխվի այս կամ այն եղանակներով: Թիվ մեկ խնդիրը պրոֆեսիոնալ քաղաքական դասի բացակայությունն է, և ցավոք սրտի, անգամ նրանք, ովքեր քաղաքական մարդիկ են, կամ քաղաքական դաշտի կենտրոնից հեռու են, կամ լուսանցքում: Այստեղ լինելը ևս անգամ սառը ցնցուղի նման ստիպում է մտածել, թե որքան է հետ Հայաստանը, ինչու է հետ ընկել և ինչ անել, որ փորձենք հասնել կամ մոտենալ այս օրակարգին, ունենալ այս օրակարգը և կարողանանք շատ արագ լուծել մեր խնդիրները: Ես համաձայն եմ, որ շատ դեպքերում մեր կուսակցությունների անդամակցությունը անվանապես է, նոմինալ, բայց այդ անդամակցությունից հետո հույս ես ուզում ունենալ, որ քաղաքական կյանքից մի քիչ գաղափարական երանգ կտրվի, ծրագրերին հավատարմություն կլինի, որպիսի մարդիկ գիտակցեն, որ իրենց քայլերի ու որոշումների համար հաշվետու են ոչ միայն Հայաստանի հասարակությանը, այլև եվրոպական մեծ ընտանիքին: Երբ չորս կուսակցություններով ԵԺԿ-ին անդամակցելու հայտ էինք ներկայացրել, դիմորդ էինք, ես սկզբում չգիտեի, որ խորհրդարանական վեհաժողովներում կա ինչ-որ մեկը, ով հետևում է, թե ինչպես ենք քվեարկում՝ արդյո՞ք հավատարիմ ենք ԵԺԿ-ի ծրագրին: «Ժառանգությունը» երբեք խնդիր չի ունեցել՝ շեղվելու այդ ծրագրից: Խնդիր չենք ունեցել քվեարկելու այնպես, ինչպես ԵԺԿ-ն է քվեարկում: Հետո իմացանք, որ մեր գործընկեր կուսակցությունները խնդիր են ունեցել, քանի որ նրանց քվեարկությունները տարբերվել են ԵԺԿ քվեարկություններից: Այդ առումով այսպես ասած հայկական խորամանկությունը այլևս չի անցնում:

-Խոսեցիք ծրագրեի համապատասխանությունից: Կասե՞ք` «Ժառանգություն» կուսակցության ծրագիրը որքանով է համապատասխանում ԵԺԿ-ի պլատֆորմին և ի՞նչ փոփոխություններ կլինեն Ձեր կուսակցության ծրագրում` պայմանավորված ԵԺԿ պլատֆորմի փոփոխությամբ:
-ԵԺԿ-ի ծրագրի ընդունումից առաջ հարյուրավոր առաջարկներ են ներկայացվել: Իհարկե, հայաստանյան կուսակցություններն այդքան ակտիվ չեն եղել առաջարկներ ներկայացնելու հարցում, բայց 6 ամիս առաջ, երբ գիտեինք, որ գնում ենք համագումարի մտածում էինք մեր ծրագիրը ԵԺԿ-ի ծրագրի այս նախագծին համահունչ դարձնելու մասին: Քանի որ դեռևս չընդունված փաստաթուղթ էր ու նաև նախընտրական շրջան էր, փորձեցինք սպասել այնքան ժամանակ, երբ ծրագիրը ամբողջությամբ կընդունվի: Դեռևս պարզ չէ, թե ինչ կընդունվի, քվեարկությունները ցույց կտան: «Ժառանգությունը», իմ կարծիքով, անշուշտ վերանայելու է իր ծրագիրը: Ասեմ, որ «Ժառանգությունն» արդեն իսկ իր նախընտրական ծրագրում չափազանց շատ բան ադապտացրել է ԵԺԿ-ի ծրագրին: Որպես ծրագրի վրա աշխատած մարդ, կարող եմ ասել, որ մեր նախընտրական ծրագիրը լավագույնս համապատասխանել է ԵԺԿ-ի ուղենիշերին: Քանի որ վերջին տարիների ընթացքում ոչ մի համագումարի արդյունքում ծրագիր չենք վերանայել, լրամշակում կանենք հաստատ, երբ այս փաստաթուղթը պաշտոնապես ընդունվի: