Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ջոն Կիրակոսյանի անվան թիվ 20 դպրոցում նոյեմբերի 1-ին Երևանի քաղաքապետարանի հանրակրթության վարչության պետ Գայանե Սողոմոնյանը հանդիպում անցկացրեց Երևանի թիվ 41, թիվ 20, թիվ 10 և թիվ 72 դպրոցների տնօրենների, մանկավարժական անձնակազմի և ծնողների հետ: Հանդիպման ժամանակ, որն անցավ բավականին լարված մթնոլորտում, քննարկվել են մի շարք հիմնահարցեր, մասնավորապես` աշխատանքային տետրերի, ուսուցիչների` մարտի 8-ի և մասնագիտական տոնի կապակցությամբ նվերների, էքսկուրսիաների, դասարանների, դպրոցին կից բակերի մաքրության և այլնի վերաբերյալ:
Այս և այլ հարցերի վերաբերյալ Գայանե Սողոմոնյանը պարզաբանում տվեց  panorama.am-ին:

-        - Թեև վերջերս ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության կողմից հայտարարվել է, որ աշխատանքային տետրերի օգտագործումը հանրակրթական գործընթացում պարտադիր չէ, այնուամենայնիվ` տետրերի համար գումարները հավաքագրվել են բոլոր աշակերտներից, իսկ ով չի կարողացել ձեռք բերել կամ կորցրել է, գնում են գրախանութներից: Այդ տետրերն, ի վերջո, պե՞տք են, թե` ոչ:

-Որքանով որ ուսուցիչների կարծիքները գիտենք, այս տետրերը լրացնում են գրքերին և դա հեշտացնում է ուսուցչի աշխատանքը: Հիմա դպրոցներում աշխատում են թեստային համակարգով, և այս պատրաստ վիճակն ապահովում է արդյունավետությունը` 45-րոպեանոց դասաժամի ընթացքում արդեն 5 րոպեանոց աշխատանք է կատարվում պատրաստի թեստի վրա: Սա է խնդիրը: Ծնողները` ընդհանուր առմամբ` համաձայնվել են ուսուցիչների հետ: Չեմ կարող ասել հակառակ որևէ մի դեպքի մասին` որևէ դասարանի կամ դպրոցի հետ կապված… Բայց, տետրերը ձեռք բերել որևէ մեկը պարտադրելու իրավունք չունի:

-Եթե նման պարտադրանք չկա, ապա ինչու՞ են աշակերտներից տետրերի համար գումարներ հավաքագրվում: Եթե խոսքը գնում է «ստվերային» դրմահավաքի մասին, ապա այս դեպքում ի՞նչ անեն ծնողներն ու ուսուցիչները:

-Թող չհավաքեն:  Եթե ծնողը ցանկանում է, որ երեխան աշխատի այդ տետրով, և ուսուցչի հետ համաձայնության են գալիս, որ տետրով աշխատանքն արդյունավետ է, դա իրենց խնդիրն է, բայց եթե պետք չէ, թող չհավաքեն:

-Իսկ  տետրերի համար գումար չհավաքելու պարագայում քաղաքապետարանի կողմից ուսուցիչները կամ տնօրենները չե՞ն պատժվելու: 

-Ոչ, նման բան չի կարող լինել: Իրենք են որոշում` ծնողի համաձայնությամբ:  Եթե ծնողը չի ցանկանում, որ այդ տետրերն գործադրվեն, ոչ ոք չի կարող իրեն պարտադրի:

-Անդրադառնանք ուսուցիչների աշխատաժամերի հարցին: Մայրաքաղաքի ուսուցիչների համար անհասկանալի է, թե ինչու՞ է քաղաքապետարանը սահմանել նրանց աշխատանքային օրը մինչև ժամը 16:00-ն, այն դեպքում, որ նրանց աշխատավարձը դրույքային է և ըստ  դասաժամերի:

-Որևէ դպրոցի տնօրեն իրավունք չունի պարտադրելու ուսուցչին մնալ մինչև 16-ը: Ուսուցիչն ունի պարտավորություններ, աշխատանք, որը կարող է իրականացնել տասը րոպեում, կամ մի քանի ժամի ընթացքում: Թող ուսուցիչն իր ժամանակը կարգավորի` ըստ իր աշխատանքային պլանի և չափորոշիչների: Ինքն է իր առջև հանձնարարություն դնում, ոչ թե քաղաքապետարանը: Այսինքն, այս աշխատանքը մի օր կարող է լինել շատ կարճ, մյուս օրը` հակառակը, բայց ինքն է տնօրինում օրվա ռեժիմը: Բայց նա պարտավոր է կատարել իր պարտավորությունները լիարժեք, կատարել ծրագրի պահանջը, օպտիմալ օգտագործել ժամանակահատվածը և չունենալ ոչ միայն ուսումնական պլանի թերակատարումներ, այլ նաև` գերակատարումներ:

(Ի դեպ, հարցազրույցի օրն իմացանք, որ երևանյան դպրոցներից մեկում մանկավարժների հետ աշխատանքային պայմանագրի ժամկետի երկարաձգման ժամանակ փաստաթղթի մեջ կրկին ֆիքսվել է աշխատանքային ժամը` 8:30-ից 15:30-ը այն դեպքում, որ աշխատավարձը հաշվառվում է ըստ դասաժամերի):

- Նոյեմբերի 1-ի քննարկման ժամանակ խոսք գնած դասարանների և դպրոցին կից բակերի մաքրության մասին: Դուք առաջարկեցիք, որ աշակերտները մասնակցեն այդ տարածքների մաքրման աշխատանքներին, միաժամանակ և նշում եք, որ դրա համար կան հավաքարարներ և այդ նպատակով որևէ դրամահավաք ևս անթույլատրելի է: Այս դեպքում` ինչի՞ պետք է հավաքարարի գործն անի աշակերտը:

- Դա պարտավորվածություն չէ: Դա դաստիարակչական նշանակություն ունի: Բայց հավաքարարն աշխատավարձ է ստանում, և դա իմ խնդիրը չէ, թե որքան: Հավաքարարներից յուրաքանչյուրն ունի իր վրա ամրագրված տարածք, ոչ միայն դպրոցի ներսը, այլ նաև` բակային: Իսկ ինչ վերաբերվում է աշակերտներին, ապա նրանց ներգրավվելն ունի զուտ դաստիարակչական բնույթ, որ թափթփված թղթերը հավաքի, և տուն գնա: Ամեն անգամ, երբ գետնից թուղթ բարձրացնի, դա նրան կստիպի մյուս անգամ այդ թուղթը գետին չգցել:

- Խոսվում էր այն մասին, թե քաղաքապետարանը որոշել է արգելել քաղաքից դուրս էքսկուրսիաները: Դուք հաստատեցիք այս տեղեկատվությունը քննարկման ժամանակ, իսկ ծնողների մի մասը դեմ արտահայտվեց նման նախաձեռնությանը, նշելով, որ այդ դեպքում հնարավոր չէ լինելու համախմբել համադասարանցիներին, հաղոդել ընկերական մթնոլորտ: Այս պահի դրությամբ ի՞նչ կարծիք ունեք, արդյոք պե՞տք է արգելվեն էքսկուրսիաները, թե` ոչ:

- Թույլատրվում են այն էքսկուրսիաները, որոնք բովանդակային են, լրացնում են ուսումնական գործընթացը, կամ որոնք կոնկրետ օրինակելի դաս են: Բնական է, որ ուսուցիչը չի կարող մի քանի դասաժամի ընթացքում ներկայացնել այն ամենը, ինչ կտա էքսկուրսիան: Այդ դեպքում ես ողջունում եմ էքսկուրիսաները: Մենք զգուշանում ենք միայն մի քանի գործոններից` երեխաների ճանապարհային անվտանգությունից, դրամահավաքությունից, որը չափերն անցնում է: Սովորաբար հայկական միջավայրում էքսկուրսիաներն ավարտվում են ուտել-խմելով, և «սնվելու գաղափարը» շատ ավելի է ճոխացվում, քան էքսկուրսիաների բուն նպատակը: Ստացվում է այնպես, որ դասարաններում, իսկ դասարաններն այսօր մեծ են` շուրջ 30-35 աշակերտ, հնարավոր չէ, որ չլինեն ծնողներ, որոնք ի վիճակի չեն և տրանսպորտի, և ուտելիքի գումարներ տան: Եվ այստեղ առաջանում է դժգոհություն, անհամաձայնություն, արդեն` բողոք: Դրա մասին է խոսքը: Կարելի է էքսկուրսիան կամակերպել գրագետ և համակարգված, սահմանվի գումարի շեմ, որը մատչելի լինի բոլորի համար: Թող 500 դրամ հավաքեն` բուտերբրոդ ուտեն, ոչ թե խորոված, քանի որ իմաստը ոչ թե խորոված ուտելու գնալն է, այլ օրինակ` Օշական գնալ, Տառերի պուրակում լինել: Էքսկուրսիաների մեծ մասն այսօր աղավաղված է:

- Վերադառնանք դպրոցներում դրամահավաքի մասին խոսակցություններին: Այնպես է պատահում, որ տարբեր բարեգործական ակցիաների շրջանակներ ներառվում են նաև դպրոցներ, բնական է, նաև` աշակերտներ: Գումարներ են հավաքվում այս կամ այն նախարարության կողմից նախաձեռնության համար, օրինակ`գումարներ են գանձվել Մշակույթի նախարարության կողմից թողարկված նամականիշների համար, թատերական ներկայացումների տոմսեր են վաճառվում, կինոների, նույնիսկ` ամսագրերի կամ թերթերի: Ի՞նչ պետք է անի այս դեպքում ծնողը:

- Ես դեմ եմ, որ որևէ մեկն աշակերտներին ներառի նման գործընթացների մեջ: Բարեգործությունն ինքը հայտարարվում է: Ինչ վերաբերվում է տոմսերին, Երևանի քաղաքապետարանն արգելել է որևէ տոմսի վաճառք, ով ուզում է լինի: Եթե դա վճարովի է, ուրեմն դա արգելված է: Եթե ես իմանամ, որ որևէ մի դպրոցում կա նման բան, այդ դպրոցի տնօրենը կպատժվի: Կա քաղաքապետի հանձնարարական, իսկ սա` դպրոցի տնօրենի կողմից կարգապահական խախտում է և պաշտոնի չարաշահում: Նորից եմ շեշտում` որևէ նախարարությունից կամ թատրոնից որևէ տոմսի վաճառք խստիվ արգելված է: Մենք անում ենք մշակութային ծրագիր, և աշակերտների մեծ թիվ է ներառված այս ծրագրում:

- Իսկ ի՞նչ անի ուսուցիչը կամ դպրոցի տնօրենը, եթե տոմսերի վաճառքը կամ դրամի հետ կապված որևէ ակցիա հանձնարարվում է նախարարությունների մակարդակով: Փաստացի` նրանք հայտնվում են երկիմաստ իրավիճակում` կա հանձնարարական և կա արգելք:

- Ես չեմ հավատում, որ նախարարությունները պարտադրեն` իմանալով, որ կա քաղաքապետի նման որոշում: Երկու կողմերն էլ պետության լուրջ կառույցներ են և նրանց մեջ կա լուրջ աշխատանքային ոճ: Նման բան մինչ այսօր չի արձանագրվել, չի եղել: Լինում են դեպքեր, երբ որ երեխաներն են գնում: Մենք դա ողջունում ենք: Բայց ոչ թե լինի խմբակային. հավաքվեն դասարանով, սակայն ոչ բոլորը կարողանան գնան, քանի որ գումար չունեն տրանսպորտի, մի խաչապուրի կամ որևէ մի այլ ուտելիքի համար: Ստացվում է, որ երեխան կրկին դուրս մղվեց: Դրա համար` դա պետք է արվի այնքան գեղեցիկ, այնքան նուրբ: Ընկերն ընկերոջ կողքին չպիտի ցույց տա իր սոցիալական վիճակը, և բոլորը պետք է նույն դաշտում հավասար լինեն:

- Եվ վերջին հարցը: Մարտի 8, Ապրիլի 7, Ուսուցչի տոն: Այդ օրը շատ դպրոցներում արգելված է որևէ մի ծաղիկ նվիրել ուսուցչին, բայց ոչ` համադասարանցիներին: Ո՞րքանով է դա արդարացի:

- Իրոք, ես չեմ ուզում, որ մենք ընկնենք ծայրահեղությունների մեջ: Մենք դրա նպատակը չենք էլ ունեցել: Խոսքը վերաբերվում էր այն հազարների` 5-7 հազարների մասին: Չէ, որ այսօր գեղեցիկ ճաշակով ծաղկեփունջի միջին գինը 3-4 հազար դրամ է: Իսկ եթե մենք բաժանում ենք այդ գումարը դասարանի աշակերտների թվի վրա, ստացվում է 200-300 դրամ, դա գումար չէ:

- Իսկ եթե այդ դեպքում էլ քաղաքապետարանի թեժ գծով զանգահարեն և բողոքեն, որ դպրոցում դրամահավա՞ք է:

- Չի թվում, որ ուսուցչի ծաղիկի համար ծաղիկ գնելու նպատակով 200-300 դրամի հավաքագրման պատճառով որևէ մի ծնող զանգահարի: Ուսուցչի տոնի համար մանկավարժին ծաղիկներ նվիրելը, չեմ կարծում, որ պետք է դառնա քննարկման առարկա: Եթե նման զանգ լինի, ես ծնողին կհարցնեմ «Իսկ դու քո ուսուցչին ծաղկեփունջ չե՞ս նվիրել»: Ես դա կասեմ: Բայց արգելքը վերաբերվում է այն նվերներին, որ հաճախ դասղեկը պայմանավորվում է ուսուցիչների հետ, թե ծնողները ինչ բերեն նրան` գումար, թե նվեր: Խոսքը վերաբերվում է նման նեգատիվ երևույթների, ոչ թե նրան, որ երեխան ուրախացած վազում է դեպի ուսուցիչը: Ես դրա մասին չեմ խոսում, ես ինքնս ուսուցիչ եմ, ունեցել եմ այս պահերը և հիշում եմ մեծ սիրով: