Համազգային թատրոնի բեմում մեծ պրեմիերա է. «Հացի խնդիր»… «Թատրոնը խղճի մասին է»
Մեկ դարից ավելի է անցել այն ժամանակից, երբ Պերճ Պռոշյանը գրեց «Հացի խնդիր» վեպը (1879 թվական): Սակայն, հստակորեն կարող ենք ասել, որ այն խնդիրը, որն արծարծված է վեպում, արդիական է նաև այսօր. գրողն իրար է հակադրել կեցության երկու ձև` մեկը նահապետական համայնքն էր` ի դեմս Խեչանենց Խեչանի, որ ձգտում էր պահպանել իր գոյության դարավոր իրավունքը, մյուսը՝ կապիտալի նախնական կուտակման մոլուցքով տարված համայնքը` ի դեպս Միկիտան Սաքոյի: Կապիտալիստական հարաբերությունների ներխուժումով քանդվում է նահապետական գյուղը, ենթարկվում դասակարգային շերտավորման: Այսօր «Հացի խնդիր» վեպն արդեն ներկայացման տարբերակով հանձնվելու է հայ հասարակության դատին. Համազգային թատրոնի բեմում մեծ պրեմիերա է:
Panorama.am-ը զրուցել է թատրոնի տնօրեն Վարդան Մկրտչյանի հետ:
-Ինչո՞ւ որոշեցիք բեմադրել «Հացի խնդիր»-ը:
-Համազգային թատրոնի 20-ամյակի առթիվ «Գրանդ քենդի» ընկերության սեփականատեր Կարեն Վարդանյանը ցանկություն հայտնեց նվեր անել հենց այս տեսքով: Նա ցանկություն հայտնեց, որ որևէ հայ դասականի ստեղծագործություն բեմադրվի: Պարոնյան, Սունդուկյան, Շիրվանզադե, ...: Շատ մտածեցինք: Սոս Սարգսյանն ասաց, որ կուզեր մտնեինք մի հող, որը հնձված չի, որը փորված չի: Կանգնեցինք Պռոշյանի հենց այս ստեղծագործության վրա: Բայց խնդիրն այն է, որ այն վեպ է, ոչ թե պիես: Բայց վեպը դարձվեց պիես, որն էլ դաձավ թատրոնի աշխատանքային նյութ, ապա այն, ինչ կտեսնենք այսօր:
-Ներկայացման պատրաստման ընթացքում ի՞նչ խնդիրների առաջ կանգնեցիք:
-Մեր թատրոնի պատմության մեջ ամենամասշտաբային, ամենածավալային, ամենաթանկ ներկայացումն է: 18 միլիոն դրամ էր նախատեսված ամբողջ ներկայացման համար: Մեր թատրոնն ունի 55 աշխատող, որից 20-ը մշտական դերասանակազմն է: Ներկայացման մեջ 45 մասնակից կա: Հրավիրել ենք հրաշալի երեխաների` պարող, երգող, նաև երաժիշտներ` բեմում կենդանի հնչողություն ապահովելու համար: Մեր ուսանողներից էլ կան: Ներկայացման մասշտաբներն են անհամեմատ բարդություն առաջացնող: Սակայն, արդյունքը հաճույքով ես նայում, մի բան է, որ քեզ մոտ երբեք չի եղել:
-Ինչքանո՞վ են այսօր արդիական վեպում արծարծված խնդիրները:
-Մեր ներկայացումը լուսավոր պատասխան ունի: Իրականում, երբ ասում ենք հացի խնդիր, դա փիլիսոփայություն է, որի տակ շատ բաներ են թաքնված: Հացը Քրիստոսի մարմնի սիմվոլն է: Տալով այդ սուրբ անունը, այլ բան ենք անում: Հացի խնդիր է, ի՞նչ է որ: Հաց ենք աշխատում, սակայն ինչպե՞ս, ի՞նչ անելով: Ներկայացումը պետք չէ հասկանալ հենց բառի ուղիղ իմաստով: Ներկայացմամբ ցույց է տրվում հայ ժողովրդի տարբեր տեսակները, նրանց կենսագրությունը: Ի վերջո, մեր ներկայացումը լույսի մասին է, որ մենք տեսնում ենք ապագան մեր երեխաների մեջ, հույս ունենք, որ այդ երեխաները, ովքեր մեծանում են նույն տարածության մեջ, տեսնում են այս մարդկանց, պետք է շարունակեն լավի գիծը, շարունակեն ոչ թե Միկիտան Սաքոյի, այլ Խեչանենց Խեչանի գիծը: Սա է մեր թատրոնի դիրքորոշումը, մեր պատասխանը: Իհարկե, կա սիրային թեմա, չստացված հարսանիք, խորտակված կենսագրություններ, բայց ի վերջո կան նաև այդ նույն օջախներից դուրս եկած երեխաներ, ովքեր շարունակում են ապրել, ինչը մեր ազգին բնորոշ հատկանիշ է:
-Ներկայացման մեջ վեպից կոնկրետ հատված շեշտադրվա՞ծ է:
-Ներկայացման խորագիրը մեջբերում է գրքից. «Ճշմարիտ է այն խոսքը, թե մարդուս գլխավոր դատավորն յուր խիղճն է. նրանից արդար և ոչ մի դատաստան անող չի եղել ի սկզբանե անտի և չի էլ լինելու»: Թատրոնը խղճի մասին է, խիղճն արթնացնելու մասին է: Եթե ունես խիղճ ու այն արթնացնում ես, դառնում ես տեսակ, դառնում ես մարդ, խիղճ չունես` արդեն ավազակ ես, հանցագործ ես: Այս մտածողությունը պետք է տալ: Միկիտան Սաքոն մտածողություն, փիլիսոփայություն ունի` հացի խնդիրն է, բայց չունի խիղճ:
-Սոս Սարգսյանն առողջական խնդիրների պատճառով չի այցելում թատրոն: Որպես թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, դիտե՞լ է ներկայացումը, դիտողություններ արե՞լ է:
-Հատվածներ է դիտել: Աստված առողջություն տա, ու, կարծում եմ, այսօր մեզ հետ կլինի: Եթե որևէ բան իր պատկերացումից դուրս մնացած լինի, իր դիտողությունները կանի:
-Ձեր կարծիքով, հասարակության շրջանում ի՞նչ արձագանքի կարժանանա ու կծառայի իր բուն նպատակին, այսինքն` այն գաղափարախոսությունը, որ քարոզում է այս ներկայացումը, կընդունվի՞ հանդիսատեսի կողմից:
-Կարծում եմ, հայ հանդիսատեսը սիրում է պիեսներ իր մասին: Իսկ սա իր մասին է: Սա մեր մասին է, թեև, ճիշտ է, մենք մնացել ենք էպոխայի մեջ` շարքարավազից սկսած, վերջացրած կոշիկներից ու սեղանի սփռոցից, ունեցել ենք ազգագրագետ խորհրդատու` Ժենյա Խաչատրյանը, ով հետևել է դետալներին:
Ներկայացումը 3 գործողությամբ է, տևում է 2 ժամ 45 րոպե: Ներկայացման գեղարվեստական ղեկավարն է Սոս Սարգսյանը, բեմականացման հեղինակը` Ռուբեն Հովսեփյանը, ռեժիսորը` Վիգեն Ստեփանյան:
Գլխավոր դերերում հանդես են գալիս Մխիթար Ավետիսյանը, Տաթևիկ Ղազարյանը, Կարինե Ջանջուղազյանը, Վարշամ Գևորգյանը և այլ հայտնի և սիրված դերասաններ: Ներկայացման ընթացքում հնչում է Մարտին Վարդազարյանի գրած երաժշտությունը:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Քեզ ըտենց Դո՞գն է ասել. Լարված վիճակ Երևանի ավագանիում
