Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանի` Լիբանանի հանրապետություն կատարած պաշտոնական այցի նշանակության և արդյունքների մասին Panorama.am-ը զրուցեց արաբագետ Արմեն Պետրոսյանի հետ:

-Ինչպես կգնահատեք ՀՀ Նախագահի այցը Լիբանանի հանրապետություն:
-Անհերքելի է, որ մուսուլմանական և արաբական աշխարհի հետ հարաբերությունները առանցքային նշանակություն ունեն ՀՀ արտաքին քաղաքականության բովանդակության մեջ: Այս համատեքստում ՀՀ Նախագահի և նրա ղեկավարած պատվիրակության պաշտոնական այցը Լիբանանի հանրապետություն նշանակալից իրադարձություն է ինչպես մեր երկրների միջև առկա երկկողմանի հարաբերությունների, այնպես էլ, ընդհանուր առմամբ, տարածաշրջանային գործընթացների տեսանկյունից: Նախ և առաջ, այցը ժամանակային առումով համընկավ տարածաշրջանի, ինչպես նաև հենց այդ երկրի համար բարդ և դրամատիկ պատմափուլի հետ: Ընդամենը օրեր առաջ ավարտվեց մերձավորարևելյան հակամարտության միջուկը կազմող պաղեստինաիսրայելական հիմնախնդրի հերթակական ռազմական բախումը, շուտով կլրանա երկու տարին, ինչ Մերձավոր Արևելքում «արաբական գարնան» բնորոշման ներքո ընթանում են քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական և այլ բնույթի կառուցվածքային վերափոխումներ, որոնք որոշ երկրներում ուղեկցվում են արյունահեղությամբ և բռնություններով: Այս առումով, հատկապես սիրիական ճգնաժամն ուղղակի ազդեցություն ունի Լիբանանի ներքին զարգացումների վրա՝ հաշվի առնելով երկու երկրների և հասարակությունների միջև առկա պատմական անքակտելի առնչությունները: Լիբանանյան քաղաքական ուժերն ու հասարակությունն ընդամենը մի քանի շաբաթ առաջ մասամբ թոթափեցին երկրում հասունացած ճգնաժամի նոր ալիքը՝ ծագած Լիբանանի ներքին հետախուզության պետ գեներալ Ուիսսամ ալ-Հասանի դեմ իրականացված ահաբեկչական գործողությունից հետո:
Այս ամենը, բնականաբար արծարծվեց ՀՀ Նախագահի ելույթներում, հայտարաություններում ուղերձներում, կոչերում: Սերժ Սարգսյանի մոտեցումներն ու հայկական կողմի դիրքորոշումը` Մերձավոր Արևելքում խաղաղության հաստատման կարևորության և տարածաշրջանային պետություններում առաջացած խնդիրներն ու ճգնաժամերը ներքին խաղաղ երկխոսության ճանապարհով հանգուցալուծելու վերաբերյալ, արաբական աշխարհի հետ համագործակցության զարգացմանն ու ընդլայնմանը միտված նպատակները բարձր գնահատականի արաժանացան լիբանանյան հասարարկական-քաղաքական, կրոնական տարբեր շրջանակաների կողմից, որոնք իրենց արտացոլումը գտան մի շարք հաղորդումներում, մեկնաբանություններում, հայտարարություններում, ինչպես նաև լիբանանյան ԶԼՄ-մերում տեղ գտած հրապարակումներում: Որպես խոսքիս ապացույց՝ նշեմ, որ իշխանության հետ բոլոր տեսակի հարաբերությունները բոյկոտած Լիբանանի ընդիմության՝ «մարտի 14» շարժման (Սաադ Ալ-Հարիրիի ղեկավարությամբ) պատգամավորներին թույլատրված էր ներկա գտնվել ի պատիվ Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի տրված ընթրիքին, և սա այն դեպքում, երբ Լիբանանի ներկա ընդիմութան մէջ հայերի ազդեցությունն այդքան էական չէ:
Ուստի չափազանց կարևոր էր, երբ Լիբանանի Աժ նախագահի և խորհրդարանականների հետ հանդիպմանն ունեցած ելույթում ՀՀ Նախագահն ամրագրեց՝ «Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող իրադարձություններն այսօր առաջնային նշանակություն են ձեռք բերել մեզ համար և դարձել են ՀՀ արտաքին քաղաքականության օրակարգային հարց»:

-Իսկ ի՞նչ գործնական արդյունքներ արձանագրվեցին այս այցելության ընթացքում:
-Նախ նշեմ, որ սա ՀՀ Նախագահի պատասխան այցն էր Լիբանան, որն իրականացվեց Հայաստանի և Լիբանանի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման հոբելյանական քսանամյակին, և հնարավորություններ է ընձեռում կողմերին վերանայելու, վերաձևելու և ավելի խորացնելու երկկողմանի հարաբերությունները համագործակցության բոլոր բնագավառներում ու մակարդակներում:
Բացի այն, որ երկու երկրների միջև ստորագրված ավելի քան 30 համաձայնագրերին ավելացան ևս երկուսը՝ «Դիվանագիտական և ծառայողական անձնագրերով առանց մուտքի արտոնագրի միմյանց տարածքներ այցելելու մասին», «Բարձրագույն կրթության և ակադեմիական աստիճանների վկայագրերի փոխադարձ ճանաչման մասին», Հայաստանի նախագահի պաշտոնական այցի շրջանակներում կայացած բանակցությունները, ձեռք բերված պայմանավորվածություններն էական նախադրյալներ կստեղծեն և կխթանեն բոլոր ոլորտներում հայ-լիբանանյան համագործակցության հետագա զարգացմանն ու կնպաստեն երկու ժողովուրդների միջև բարեկամության առավել ամրապնդմանը:
Բացի վերոնշյալից, լիբանանյան մի քանի բարձր ամբիոններից խոսելով 2 ժողովուրդների պատմական բարեկամության մասին և երախտիքի խոսքը հայտնելով լիբանանցի ժողովրդին՝ պատմության ամենածանր և ճակատագրական պահին ցուցաբերած անգնահատելի աջակցության համար, ՀՀ Նախագահը կրկին անգամ հիմնավոր կերպով հնչեցրեց, մեկնաբանեց Հայոց ցեղասպանության, արցախյան հիմնախնդրի հետ կապված իրողությունները, ներկայացրեց ադրբեջանաթուրքական ոչ կառուցողական, պատմական փաստերը կեղծելուն և խեղաթյուրելուն միտված քաղաքականության անհերքելի կռվանները: Այս համատեքստում տեղին էր ՀՀ ղեկավարի հիշեցումը՝ «Լիբանանը մերձավորարևելյան առայժմ միակ երկիրն է, որի օրենսդիր մարմինը Ցեղասպանությունը դատապարտող երկու բանաձև է ընդունել»:

Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի անկախության հռչակումից մինչ օրս հայկական սփյուռքը չափազանց կարևոր դերակատարություն է ունեցել մեր հանրապետության և աշխարհի միջև ձևավորվող հարաբերություններում՝ յուրօրինակ կապող կամուրջի դեր կատարելով այս հարցում: Սակայն վերջին մի քանի տասնամյակներում Մերձավոր և Միջին Արևելքում սկիզբ է առել, ինչպես ընդունված է ասել, «քրիստոնեաթափման գործընթաց», որից անմասն չմնացին նաև տարածաշրջանի հայ գաղթօջախները: Կարծում եմ՝ այս տեսանկյունից դիտարկելով՝ Նախագահի այցը մեծ կարևորություն ունի լուրջ փորձություններ հաղթահարած և լիբանանյան ներքին կյանքի բոլոր բնագավառներում ծանրակշիռ ներկայություն ունեցող լիբանանահայ համայնքի համար: Սերժ Սարգսյանի հավասարակշռված մոտեցումներն, այցելություններն ու հանդիպումները լիբանանահայ հոգևոր հարանվանությունների, ազգային քաղաքական, մշակութային և գիտական կառույցների ներկայացուցիչների հետ լուրջ խթան կհանդիսանան համայնքի միասնականության, կազմակերպվածության հարցում, ինչպես նաև հայրենիքի հետ կապերի ամրապնդման և խորացման գործում՝ հատկապես Նախագահի հնչեցրած այն հայտարարության համատեքստում, որ՝ Հայաստանի իշխանություններն պատրաստակամ են ուժերի ներածին չափով զորավիգ լինել Լիբանանին և լիբանանահայությանը՝ նրանց առջև ծառացած խնդիրների լուծման ճանապարհին:

-Իսկ եթե գնահատեք այս այցը սիրական ճգնաժամի համատեքստում…
-Միանշանակ պետք է փաստել, որ վերջին ամիսների ընթացքում սիրիական ճգնաժամը դարձել է ՀՀ արտաքին քաղաքականության օրակարգի առաջնային խնդիրներից մեկը: Խոսքիս վկայությունն է հատկապես վերջին ժամանակաշրջանում սիրիական ԶԼՄ-ների կողմից բավականին հաճախակի դարձած անդրադարձները՝ մի շարք հայ պաշտոնյաների՝ սիրիական հիմնախնդրի կարգավորման և սիրիահայ համայնքի մասին մոտեցումների վերաբերյալ: Այս առումով, անշուշտ, նաև Հայաստանի Նախագահի հայաստանյան և արտագնա հանդիպումների ընթացքում քննարկվող գլխավոր թեմաներից մեկն է սիրիական ճգնաժամը և սիրիահայ համայնքի առջև ծառացած մարտահրավերների հաղթահարման խնդիրը: Այս հարցում Հանրապետության Նախագահի ունեցած բանակցությունների գոնե հրապարակային հատվածը հույս է ներշնչում, որ ՀՀ-ը կանի ամեն հնարավորը սիրիահայ մեր ազգակիցներին աջակցելու համար: Իսկ Ձեր հարցի համատեքստում կհավաստեմ՝ Սիրիայում ստեղծված իրադրության պայմաններում Լիբանանն այն երկիրն է, որն այցելելով՝ ՀՀ Նախագահն առավել մոտից կկարողանար իր և հայրենիքի զորակցությունը հայտնել սիրիական ճգնաժամի պատճառով ծանրագույն իրավիճակում հայտնված մեր հայրենակիցներին: