Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀՀ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանի Դուբլինում ԵԱՀԿ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստում հնչած ելույթի, ինչպես նաև ԼՂ բանակցային պրոցեսում նկատվող զարգացումների շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց քաղաքական հարցերով փորձագետ Տիգրան Աբրահամյանի հետ:

-ՀՀ ԱԳ նախարարն իր ելույթում նշել է, որ «Ադրբեջանի պաշտոնյաները փորձում են բանակցային գործընթացը դուրս բերել գործող ձևաչափից, փոխարինել միջնորդներին, վատաբանել բանակցությունների միջոցով լուծում գտնելու համանախագահների ջանքերը»: Ինչո՞վ է պայմանավորված այս հանգամանքը:
-Ադրբեջանը փորձում է խույս տալ իր ապակառուցողական քայլերից ու դրա հետևանքով ստեղծված իրավիճակի ողջ պատասխանատվությունից՝ մեղքը բարդելով ինչպես հայկական կողմերի, այնպես էլ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների վրա: Միջնորդներն ե՞ն մեղավոր, որ Ադրբեջանը հետ է կանգնում ձեռք բերված պայմանավորվածություններից, միջնորդներն ե՞ն մեղավոր, որ Ադրբեջանն իր քայլերով ու հայտարարություններով շփման գծում անընդհատ լարվածություն է մտցնում կամ երկրում հայատյացություն սերմանում: Քանի կողմերի միջև վստահություն դաշտ չի ստեղծվել, ժողովուրդների միջև յուրաքանչյուր օր վեր խոյացող «թշնամության պատը» չի քանդվել, իսկ Արցախը ուղղակիորեն ներգրավված չէ բանակցային պրոցեսում, միջնորդներն ինչ ջանքեր էլ գործադրեն, բանակցությունները ցանկալի արդյունքի չեն հանգեցնի: Իսկ ինչ վերաբերվում է բանակցային ձևաչափի հնարավոր փոփոխությանը, ապա ներկայիս ձևաչափն իրեն չի սպառել, իսկ այլ՝ առավել արդյունավետ տարբերակ ես չեմ տեսնում:

-ԱԳ նախախարն իր ելույթում նաև շեշտում է, որ «Ադրբեջանի ապակառուցողական դիրքորոշման պատճառով չհաջողվեց առաջընթաց արձանագրել Կազանում կայացած գագաթնաժողովում»: Ի՞նչ ապակառուցողական դիրքորոշման մասին է խոսքը:
-2011 թվականի Կազանում կայացած հանդիպման ժամանակ միջնորդները կողմերին առաջարկների փաթեթ էին ներկայացրել, որոնց համաձայնեցումը թույլ կտար բանակցություններում առաջ շարժվել: Հայկական կողմը դեռ այդ հանդիպումից առաջ դրական էր արձագանքել առաջարկների փաթեթին, իսկ ադրբեջանական կողմը երկար ժամանակ նույնիսկ հերքում էր դրանց գոյությունը: Ինչևէ, Կազանի հանդիպման ժամանակ, ադրբեջանական կողմը մերժեց միջնորդների առաջարկը՝ հանդես գալով լրացուցիչ 10 առաջարկներով: Հետագայում Ադրբեջանն ամեն ինչ անում էր Կազանում կայացած հանդիպման էջը փակելու ու գործընթացը նոր կետից շարունակելու համար՝ առաջարկելով առանց հիմնարար սկզբունքների համաձայնեցման անցում կատարել բանակցությունների երկրորդ փուլին՝ Խաղաղության մեջ պայմանագրի մշակման աշխատանքներին: Սակայն բոլորի համար էլ ակնհայտ է, որ առանց հիմնարար սկզբունքների համաձայնության անհնարին է անցնել Խաղաղության մեծ պայմանագրի մշակմանը:

-Շարունակում է ակտուալ հարց մնալ շփման գծում դիպուկահարների դուրս բերման և միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմների ստեղծման հարցը, ինչն արտացոլված էր նաև արտգործնախարարի ելույթում: Ինչո՞ւ այդ երկու միմյանց շաղկապված խնդիրներն այդպես էլ լուծում չեն ստանում:
-Ադրբեջանը 2011 թվականին Սոչիում կայացած եռակողմ՝ Սարգսյան-Մեդվեդև-Ալիև հանդիպման ժամանակ համաձայնություն էր տվել շփման գծում միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմներ ստեղծելուն, սակայն կարճ ժամանակ անց հետ կանգնեց ձեռք բերված պայմանավորվածությունից: Իսկ ինչ վերաբերվում է դիպուկահարներին առաջնային գծից դուրս բերելուն, ապա Ադրբեջանն ի տարբերություն Հայաստանի, դրան կտրուկ դեմ է արտահայտվում՝ դրանով ի ցույց դնելով, որ իր զինվորների կյանքը «գրոշի գին» չունի:

Ադրբեջանը ամեն ինչ անում է ոչ միայն ղարաբաղա-ադրբեջանական զորքերի շփման գծում լարվածությունը պահպանելու, այլ խորացնելու համար: Իսկ պատճառները տարբեր են: Ադրբեջանը շփման գծում տեղի ունեցող սրացումներ օգտագործում է քարոզչական նպատակներով, որոնք ուղղված են ինչպես արտաքին, այնպես էլ ներքին լսարանին: Տարիներ ի վեր, Ադրբեջանի իշխանություններն իր ժողովրդին սին խոստումներով է «կերակրել»՝ խոստանալով, որ Ղարաբաղը ցանկացած միջոցով գրավելու են ու Ստեփանակերտում ադրբեջանական դրոշ բարձրացնելու: Սակայն փաստն այն է, որ այսօր ոչ միայն Արցախի նկատմամբ հետաքրքրությունը մեծանում է, այլ որոշ պետություններն արդեն ակնարկում են Արցախի անկախության ճանաչման հնարավորության մասին: Կարևորն այն է, որ ճանաչման գործընթացը մեկնարկել է: