Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Առհասարակ քաղաքական տեքստերը վերլուծելիս հիմնականում ուշադրություն է դարձվում տեքստի հեղինակի «լռությանը»` այն հարցերին, որոնք չեն շոշափվել: Նման մեթոդաբանությամբ շատ ավելի հեշտ է հասկանալ, թե այս կամ այն գործիչն ինչ մոտեցումներ ունի ընթացիկ իրադարձությունների, խնդիրների և գործընթացների վերաբերյալ: Օրինակ, երբ արևմտյան լիդերները խոսում են Սիրիայի մասին ու նշում, որ Ասադի ռեժիմը խաղաղ բնակիչների է սպանում, և լռում են այն մասին, որ դրանով զբաղվում է նաև ապստամբ զանգվածն, ակնհայտ է դառնում, որ Արևմուտքի համար խնդիրը ոչ թե շարքային սիրիացիներն են, այլ Սիրիայի ռեժիմը: Կամ ասենք` Հայաստանում տարբեր ժամանակ իշխանության եղած ուժերը խոսում են տարբեր խնդիրներից (օրինակ` «քաղբանտարկյալների» հարցը)` մոռանալով մատնանշել դրանում իրենց «համեստ» ներդրումը:

Երբ Սերժ Սարգսյանի շաբաթօրյա ելույթը վերլուծում ենք այս մեթոդաբանությամբ, աչքի է զարնում դրա հագեցվածությունը, և ակնհայտ է դառնում, որ նախագահը խոսել է գրեթե այն բոլոր խնդիրների մասին, որոնք հետաքրքրում են մեր հասարակությանն ու դրա մաս կազմող առանձին խմբերին: Այլ կերպ ասած` նախագահի ելույթից առաջին տպավորությունն այն է, որ նա իր խոսքում որևէ բան գործնականում անուշադրության չի մատնել: Շոշափված թեմաներին ու խնդիրներին առաջիկայում ավելի մանրամասն կանդրադառնանք: Այսօր ընթերցողի ուշադրությունը հրավիրում ենք մեկ հետաքրքիր փաստի վրա:

Յուրաքանչյուր հասարակագետ գիտի, որ նորաստեղծ պետությունների կայացումն ու զարգացումը ժամանակի հարց է, և գրեթե առանց բացառության ընթանում է որոշակի փուլերով: Ըստ այդմ, իշխանության գլուխ կանգնածների առջև պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում կոնկրետ խնդիրներ են ծառանում, որոնց լուծումը (կամ` լուծումների բացակայությունը) և լուծման որակը հետագայում այդ իշխանավորին ու նրա դարաշրջանը բնութագրելու գործիք են դառնում:

Այս իմաստով Սերժ Սարգսյանի ելույթի սկիզբը չափազանց հետաքրքիր է: Նա սահմանում է այն խնդիրները, որոնք ծառացած են եղել իր նախորդների առջև, և ըստ էության, դրական գնահատականի է արժանացնում նրանց կատարած աշխատանքը:
Այսպես, խոսելով առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կառավարման շրջանի մասին` նախագահ Սարգսյանն անդրադառնում է «անկախության առաջին հինգ տարիներին» երկրի ու պատուհասած «ծանրագույն փորձությունների» մասին և փաստում, որ ժողովուրդը դրան դիմակայեց:

Սերժ Սարգսյանն իր ելույթում այդ շրջանի գերակա խնդիր է համարում պետության կայացումն ու պետական ինստիտուտների հիմնումը, ինչը կատարված է համարում. «Անկախության առաջին տարիները մաքառումի ու պայքարի, ստեղծման ու ձևավորման տարիներ էին: Հենց այդ տարիներին հայ ժողովուրդը սաղմնավորեց ապագա տասնամյակների ընթացքում մեր կյանքի ու գործունեության հիմնական կռվանները: Ամենայն լավն ու բարին: Նաև հակասականն ու խնդրահարույցը: Ձևավորեց՝ նախորդ տասնամյակների ընթացքում կուտակած հոգևոր, մտավոր և նյութական արժեքներին հենվելով: Ձևավորեց ինչպես կարող էր: Հաճախ՝ ինչպես կամենում էր: Երբեմն՝ ինչպես ստիպված էր»:

Երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի կառավարման շրջանը, որը Սերժ Սարգսյանի ելույթում հիշատակվում է որպես «հետագա տասնամյակ», գնահատվում է որպես ձեռքբերումներն ամրապնդելու շրջան:

«Մեր ժողովուրդը կարողացավ պահպանել ձեռք բերածը, հզորացնել բանակն ու պետական կառույցը: Մենք կայացրեցինք ֆինանսական կենսունակ համակարգ: Տնտեսական աճի մեր իրականության մեջ աննախադեպ տեմպերի շնորհիվ նյութական նախադրյալներ ստեղծեցինք զարգացման համար: Անկախության առաջին տարիներին ձևավորած և խորհրդային ժամանակաշրջանից ժառանգած համակարգերը սկսեցինք բարեփոխել և արդիականացնել»,- իր ելույթում նշել է Սերժ Սարգսյանը` դրանով իսկ ցույց տալով, որ այդ ժամանակաշրջանը մեր պետության ու հասարակության համար նախորդի օրոք ստեղծված ինստիտուտներն ու համակարգերը բովանդակությամբ հագեցնելու շրջան էր: Իսկ օգտագործված ժամանակաձևը` անցյալ կատարյալ, վկայում է, որ խնդիրը լուծվել է:

Անուններ, իհարկե, չեն տրվում: Բայց ոզնուն էլ է պարզ, թե ում և ինչի մասին է խոսվում: Իր նախորդների կառավարման շրջանների մասին խոսելիս Սերժ Սարգսյանը ոչ միայն նշում ու գնահատում է ձեռքբերումները, այլև` խուսափում բացասականը հիշատակելուց (իսկ այդպիսին քիչ չի եղել): Սա վկայում է մի բանի մասին. գործող նախագահը հավատարիմ է իր հռչակած` հանդուրժողականության և քաղաքական կոռեկտության սկզբունքներին: Ի վերջո, ելույթն ինքնին գործողություն է, և մենք պետք է գնահատական տանք առաջին հերթին գործողություններին: Սերժ Սարգսյանն իր ելույթով առաջին հերթին ցույց տվեց իր հավատարմությունն իր իսկ հայտարարությանը:

Ամփոփվելով` ցանկանում ենք մեջբերել նախագահի դիտարկումը միասնության վերաբերյալ: «Մեր անհաջողություններն սկսվում են այնտեղ, որտեղ մենք միասնական չենք, իսկ եթե ավելի ուղիղ ասեմ, ապա անհաջողություններն սկսվում են այնտեղ, որտեղ մենք աշխատում ենք միմյանց դեմ: Ծածուկ թե բացահայտ` կարևոր չէ»,- իր ելույթում ասում է Սերժ Սարգսյանը` նշելով, որ չկա այնպիսի հարց, որը միասին լինելու դեպքում անհնարին լինի լուծել:

Նախագահի վստահեցմամբ, «Ապահով Հայաստանի» տեսլականը կյանքի կոչելու գրավական է Հայաստանի և Սփյուռքի բոլոր քաղաքական ու հասարակական ուժերի համաձայնությունը` երկրում ժողովրդավարության, օրենքի գերակայության և դրանցից բխող մյուս հարցերի շուրջ:

Բավականին ուշագրավ է այն, որ նախագահը հասարակական համաձայնությամբ պայմանավորում է ոչ միայն երկրի լինելությունն ու ապագան, այլև քաղաքական գործընթացի ու իշխանության որակը: «Իշխանության համար պայքարը բնական է, բայց ով էլ լինի իշխանություն, նրա առաջ ծառանալու են նույն խնդիրները, որ Հայաստանի և հայության խնդիրներն են: Ով էլ լինի իշխանություն, ունենալու է այդ համաձայնության և հասարակական լայն աջակցության կարիքը՝ ավելի արդյունավետ գործելու համար: Հասարակական համաձայնությունն այն ուժն է, որը կարող է անհավանական արդյունքներ ապահովել յուրաքանչյուր լավ նախաձեռնության համար: Միևնույն ժամանակ հենց այդ ուժն է նաև, որ միշտ կկանգնեցնի տգետներին ու արկածախնդիրներին՝ արգելելով անհիմն փորձությունների տանելու մեր երկիրը», - այս առումով նշում է նա:

Ակնհայտ է, որ նշված հասարակական համաձայնությունը ձեռք բերելու համար առնվազն անհրաժեշտ է, որ իրենց հրապարակային գնահատականներում ու մեկնաբանություներում նախորդ նախագահները, ինչպես նաև քաղաքական գործընթացի մյուս մասնակիցները, մնան կոռեկտության նույն սահմաններում: