Ձեր վստահելի աղբյուրը

Անցնող 2012 թ ՀՀ զինված ուժերի զարգացման, բանակաշինության ոլորտում առկա զարգացումների վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցեց ռազմական փորձագետ Հրաչյա Պետրոսյանցի հետ:

- ՀԱՊԿ խորհրդի նիստում ունեցած իր ելույթում ՀՀ նախագահը քննադատեց ՀԱՊԿ որոշ անդամների վարած քաղաքականությանը. Մանրամասնեք խնդրեմ պատճառները:

-ՀՀ նախագահի վերոհիշյալ շեշտադրումները հնչեցվեցին ճիշտ ժամանակին: Նախագահը շեշտեց, որ այլևս անհնար է աչք փակել ՀԱՊԿ անդամ այն երկրների գործողությունների նկատմամբ, որով վերջիններս վնասում են դաշինքի մեկ այլ անդամի շահերը: Իրական գործընթացները փաստում են, որ կառույցի որոշ անդամներ, աջակցելով Հայաստանի թշմանի համարվող երկրին` Ադրբեջանին, ուղղակի կամ անուղղակի կերպով մեր շահերին հակասող գործունեություն են ծավալում: Խոսքը, նախևառաջ, վերաբերում է ՄԱԿ-ում Ադրբեջանի կողմից ներկայացված մի շարք հակահայկական բանաձևերին, որոնց հաճախ կողմ են քվեարկում ՀԱՊԿ անդամ որոշ երկրներ:

- Հենց խոսքը գնում է թշնամի համարվող երկրին, անմիջապես բարձրանում է բանակի ու բանակաշինության հետ կապված հարցերը: Ինչ կարևոր խնդիրներ կան այս բնագավառում:

- ՀՀԿ-ը 14-րդ համագումարում իր ելույթում ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը ծավալուն անդրադարձ կատարեց ՀՀ զինված ուժերին: Ամենակարևոր հայտարարությունն այն էր, որ այսուհետ ՀՀ զինված ուժերը չեն սահմանափակվելու պասիվ և հյուծիչ պաշտպանական գործողություններով: Կարծում եմ՝ խոսքը գնում է այն մասին, որ անվերջ պաշտպանվելով, մենք ընդամենը պահպանում ենք ներկայիս իրավիճակը: Ամերիկյան բանակի մարտավարության մեջ առկա է նման մի դրույթ, այն է, «ակտիվ պաշտպանություն»: Դրա հիմնական նպատակը ռազմական գործողությունները սեփական սահմաններից որքան հնարավոր է հեռու վարելն է: Իմ կարծիքով, նախագահը սույն հայտարարությամբ շեշտում է հենց այս միտքը, այն է, մարտական գործողությունները որքան հնարավոր է հեռու տանել Հայաստանի սահմաններից: Դա նախևառաջ ապահովում է խաղաղ բնակչության անվտանգությունը և մեր սահմանների անձեռնմխելիությունը:

Հենց այս նպատակի իրագործման են ուղղված ԶՈՒ զարգացման հետ կապված ՀՀ նախագահի մատնանշած այլ դրույթները, այն է, տեխնիկայի և սպառազինության վերազինում, նոր միջոցների ձեռքբերում: Ես համոզված եմ, որ այդ նոր միջոցները լինելու են գերազանցապես հարձակվողական միջոցներ: Եթե նախկինում մենք շեշտը դնում էինք ավելի շատ պաշտպանական միջոցների ձեռք բերման վրա, ապա ներկայումս իրավիճակը փոխվել է: Դեռևս անցած տարվանից Հայաստանը ցույց տվեց, որ ձեռք է բերում ակտիվ հարձակվողական միջոցներ: Սեպտեմբերի 21-ին կայացած զորահանդեսում ցուցադրվեցին այնպիսի միջոցներ, որոնց իրենց նշանակությամբ ունեն հարձակվողական բնույթ:

Կարևոր էր նաև այն, որ երկրի ղեկավարը հատուկ մատնանշեց այն հանգամանքը, որ շեշտը դրվելու է ոչ միայն սպառազինության և տեխնիկայի ձեռքբերմանը, այլ նաև ԶՈՒ անձնակազմի հետ անմիջականորեն առնչվող խնդիրների լուծմանը: Որքան էլ տեխնիկական միջոցները լինեն ժամանակակից, ինչպիսի սպառազինություն լինի բանակի տրամադրության տակ, ամեն դեպքում դրանք օգտագործողը,կիրառողը մարդիկ են: Եթե չկա կարգապահություն, եթե չկան հրամանատար-ենթակա բնականոն հարաբերություններ, ապա տեխնիկայի արդյունավետությունը իջնելու է զրոյի: Այդ տեսանկյունից, բանակում բարձր կարգապահության հաստատումն ու պահպանումն առաջնային է:

-Ադրբեջանը շարունակում է պարբերաբար հայկական կողմերին սպառնալ պատերազմի վերսկսմամբ: Ձեր կարծիքով, ինչո՞ւ է պաշտոնական Բաքուն շարունակում անել դա նույնիսկ միջազգային հանրության հորդորներից հետո, և հավանակա՞ն է արդյոք որ հակառակորդը ինչ-որ պահի խոսքից կանցնի գործի:

-Ադրբեջանի նման պահվածքը առաջին հերթին պայմանավորված է պարտվածի հոգեբանությամբ: Ադրբեջանական իշխանությունները սեփական ժողովրդի արջև արդարանալու խնդիր ունեն: Սեփական ժողովրդին «բռի մեջ պահելու» համար Ադրբեջանի իշխանությունները անընդհատ առաջ են քաշում այդ հարցը, անընդհատ հոխորտում են: Փորձ է կատարվում շեղել սեփական ժողովրդի ուշադրությունը: Այս ամենին ավելի հիմնավոր տեսք տալու համար, հարցը անընդհատ թմբկահարվում է ոչ միայն սեփական ժողովրդի, այլև միջազգային հանրության առջև:

Ինչ վերաբերում է միջազգային հանրության կողմից հնչեցվող հորդորների արդյունավետության բացակայությանը, ապա դրա հիմնական պատճառը նույն միջազգային հարության իներտ պահվածքն է: Ներկայումս միջազգային հանրությունը Ադրբեջանից ունի որոշակի ակնկալիքներ: Ադրբեջանը էներգակիրներով հարուստ երկիր է, ինչով և պայմանավորված են միջազգային հարության որոշակի ակնկալիքները ասվածը: Դա է այն հիմնական պատճառներից մեկը, որ միջազգային հանրությունը տեր չի կանգնում իր այսպես կոչված հորդորներին:

Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի կողմից պատերազմի սանձազերծմանը, ապա տպավորությունն է ստեղծվել, որ այսօր Ադրբեջանը ղեկավարում են այնպիսի անձինք, որոնք չի բացառվում, որ ինչ-որ պահի կարող են արկածախնդրության գնալ: Սակայն որպես հետևանք, հայկական բանակը պրոցեսին վերջակետ կդնի:

-Գաղտնիք չէ, որ ՀՀ զինված ուժերի համար խիստ կարևոր է արհեստավարժ սպայական կադրերը: Որքանո՞վ է բանակը ներկայումս համալրված արհեստավարժ սպայական կադրերով:

-Արհեստավարժ սպայական կազմով ՀՀ զինված ուժերը համալրված են բավարար չափով: Ավագ սպայական կազմի տեսանկյունից ՀՀ զինված ուժերը իրենց տրամադրության տակ ունեն շատ փորձառու, բարձր մասնագիտական պատրաստվածությամբ կադրեր: Մնացած օղակները ևս համալրված են բավարար չափով: Այսօր նպատակաուղված աշխատանք է տարվում սպայական կազմի ոչ թե քանակի, այլ որակի բարձրացման ուղղությամբ: Սպայական կազմի քանակի հետ կապված ՀՀ ԶՈՒ-ում այսօր որևէ խնդիր չկա: ՀՀ-ում ներկայումս գործող ռազմակրթական համակարգը թույլ է տալիս լուծել զինված ուժերի առջև կանգնած մատրահրավերները: Սպայական կազմը ուսում է ստանում և ՀՀ-ում և արտերկրում: Հարյուրավոր սպաներ ներկայումս ուսուցում են անցնում ՌԴ-ում, Եվրոպայում, ԱՄՆ-ում, Չինաստանում:

Շատ կարևոր է, որ այս ամենը տեսանելի լինի հասարակության համար: Այս գործում իրենց հսկայական դերր ունեն նաև ԶԼՄ-ները: Պատկերացրեք` որ ՀՀ զինված ուժերում կա 1000 սպա: Նրանցից մեկի թերի ծառայության պատճառով ծագում են որոշակի խնդիրներ: Սույն դեպքը անմիջապես լուսաբանվում է բոլոր լրատվամիջոցների կողմից: Եվ ակամայից թվում է որ կա 1000 նման սպա: Սակայն նա միայն մեկ է 1000 մեջ: Կարելի է ասել, որ մեր սպաները չունեն անձնական կյանք: Նրանց ամբողջ կյանքը ծառայության մեջ է: Այս մարդկանց ԶԼՄ-ները չեն անդրադառնում և հասարակության մոտ կարծիք է ստեղծվում, որ մեր բանակում լավ սպաներ չկան: Ցանկացած հասարակության մեջ կա բացասական զանգված: Իսկ սպաները նույնպես այդ հասարակության անքակտելի մասն են: Շատ հաճախ, անբարեխիղճ սպաներին, որոնք շատ քիչ են, մենք դարձնում են դրոշակ, իսկ մնացած ըստ արժանավույն չենք գնահատում:

-Որոնք են մարտահրավերներն ու խնդիրները, որ ներկայումս կանգած են ՀՀ զինված ուժերի առջև:

-Հիմնական խնդիրը դա հասարակության կողմից զինված ուժերին նկատմամբ հարգանքի, հարգալից վերաբերմունքի ձևավորումն է: Ներկայումս այդ հարգանքը չկա: Ես հիշում եմ, թե ինչպիսին էր հասարակության վերաբերմունքը համազգեստ կրող անձի նկատմամբ տարիներ առաջ: Սակայն դա, ոչ թե բանակի, այլ հասարակության խնդիրն է: Ինչ վերաբերում է բուն բանակաշինության խնդիրներին, ապա, իմ կարծիքով, ավելի մանրամասն պետք է վերլուծվեն առկա բացթողումները, բանակում կատարվող գործընթացները հասարակության համար պետք է դառնան ավելի թափանցիկ և ընկալելի:

Զինված ուժերում պետք է նվազագույնի հասցվեն արտակարգ դեպքերն ու պատահարները: Զուտ մարդկային հարաբերությունները զինված ուժերում պետք է բերվեն պատշաճ մակարդակի: Դա վերաբերվում է ինչպես զինծառայող- սպա, այնպես էլ, զիծառայողների միջև հարաբերություններին: ՊՆ այս ուղղությամբ համապատասխան քայլերն ձեռնարկում է:

Մնացած խնդիրները ամենօրյա բնույթ են կրում: Բանակը իր առջև կանգնած խնդիրները կատարում է: Պետք է նաև հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ 6 ամիսը մեկ զինված ուժերում տեղի է ունենում սերնդափոխություն և արդեն իսկ լավ պատրաստված զինվորը իր տեղը զիջում է նորակոչիկին: