Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ամերիկահայ Սոնա Թաթոյանը պատրաստվում է ցեղասպանության վերաբերյալ ֆիլմ նկարահանել` «Դրախտից 3 խնձոր ընկավ» գրքի մոտիվներով: Ֆիլմի ռեժիսորը հայտնի Շեքհար Կապուրն է, ում «Էլիզաբեթ» ֆիլմը օսկարի էր արժանացել: Նկարահանումները կսկվեն այս տարվա վերջին: Այս մասին գրում է «Al-Monitor» պարբերականը:
Պարբերականը նշում է, որ Սոնայի` նման ֆիլմ նկարահանելու ցանկության պատճառը` Թուրքիայում հայազգի լրագրող Հրանտ Դինքի սպանության 6-րդ տարելիցն է:

Նշենք, որ Դինքը սպանվել է 2007 թվականի հունվարի 19-ին, Շիշլիում գտնվող «Ակոսի» խմբագրատան առաջ հետևից գլխին արձակված երեք հրազենային կրակոցներից:

«Al-Monitor»-ը ներկայացրել է թուրքական «Ռադիկալ»-ին տված Սոնա Թաթոյան հարցազրույցը:

Ստորև ներկայացնում ենք հարցազրույցից հատվածներ:

-Ձեր ընտանիքը Հալեպից է, բայց դուք ԱՄՆ-ում եք ծնվել ու մեծացել, այդպե՞ս է։

-Այո, այդ պատճառով կյանքս միշտ երկու մասի էր բաժանված։ Ամառային արձակուրդներս Հալեպի գյուղերից մեկում՝ մորս ընտանիքի հետ էի անցկացնում։ Մորս՝ Հալեպում ապրող մորաքույրը Հայոց պատմությունն իմանալու, Ցեղասպանությունը հիշելու հարցերում շատ զգույշ էր։ Նրանից շատ պատմություններ եմ լսել։

-Նա փրկվածներից մե՞կն էր։

-Մայրը և հայրը, այսինքն՝ իմ տատիկն ու պապիկը, այդ ժամանակ Այնթապում են ապրել։ Հալեպ փախչելով փրկվել են ցեղասպանությունից։ Շատ հետաքրքրասեր երեխա էի։ Իմ հարցերի ամենաճիշտ պատասխանները մորաքրոջիցս էի ստանում։ Ամենամեծ հարցս սա էր. «Մենք հայ ենք, ինչո՞ւ ենք Հալեպում, ինչո՞ւ մեր շրջապատում արաբներ կան»։ Նա փորձում էր պատասխանել հարցերիս։ Սակայն արձակուրդներն ավարտվում էին, ես Ինդիանա էի վերադառնում։ Դպրոցները բացվելու առաջին օրը հետազոտում էի պատմության դասագրքերը, փորձում էի գտնել մորաքրոջս պատմածների մասին որևէ բան, սակայն նույնիսկ մեկ տող չէի գտնում և սկսում էի կասկածել։

-Ձեր մայրը Հայոց ցեղասպանության մասին ի՞նչ էր պատմում։

-Շատ պարզ էր։ Երբեմն ասում էր «մեզ ինչքան վատ բաներ են արել», ինձ հետ միասին զայրանում էր, ապա սկսում էր գովել Անատոլիայի մարդուն, ուտելիքները, հողը։ Ապա ամերիկահայ Փիթեր Բալաքյանի գիրքը հայտնաբերեցի։ Այն կարդալուց հետո ազգայնական ալիքին տրվեցի։

Մտածում էի՝ ինչպե՞ս արեցին սա, մեզ հետ ինչո՞ւ այսպես վարվեցին, ինչպե՞ս են կարողանում դեռ հերքել, ինչո՞ւ ներողություն չեն խնդրում։ Ես զայրացած եմ ոչ միայն Թուրքիայի, այլև Թուրքիայի ժխտողական քաղաքականությունը հանդուրժող ԱՄՆ-ի վրա։ Որոշ ժամանակ անց՝ ֆիլմ նկարելու համար երկու անգամ Հայաստան գնացի։ Ես հայ էի, բայց օտար էի մի պետությունում, որը Հայաստան էր կոչվում։ Բայց այստեղ հանդիպեցի Միշելին Ահրոմյանի «Դրախտից երեք խնձոր ընկավ» գրքին։

Հայոց ցեղասպանությունը հիանալի լեզվով էր նկարագրում։ Կախարդող էր։ Պատմում էր, թե ինչ կարող էր պատահել մահացող երեխայի հետ, եթե որևէ թուրք կամ քուրդ ընտանիք նրան փրկեր։ Անմիջապես հեղինակի հետ ծանոթացա։

-Եթե Թուրքիան ցեղասպանության համար ներողություն խնդրի, ի՞նչ կզգաք։

-Հանգստություն։ Եթե շարունակի դա չանել... չգիտեմ։ Ես հայկական սփյուռքին դա եմ փորձում բացատրել։ Նրանք անպայման այդ բառը լսելու համար Թուրքիա պետությանն ավելի ուժեղ կողմ են հրում։ Որովհետև իրականում ասում են՝ եթե դա չասես, մենք չենք լավանալու։ Հայ ազգայնականների հոգեբանությունը զոհի է և ցավի վրա է կառուցված։ Սակայն թուրք ազգայնականների վիճակն էլ շատ ցավալի է։ Տասնամյականեր շարունակ նրանք փորձում են խուսափել իրականությունից: Որքան ժամանակ կարող ենք նման վերաբերմունք պահպանել: Հայկական սփյուռքն ինձ կդատապարտի այս ֆիլմի համար։ Թուրքերն էլ կքննադատեն, որ խոսում եմ Ցեղասպանության մասին: Կարծում եմ, որ հենց այդ պատճառով է ֆիլմը շատ կարևոր։