Ձեր վստահելի աղբյուրը

 2013 թվականի նախագահական ընտրությունների վերաբերյալ արտահայտվում են բազմաթիվ կարծիքներ և գնահատականներ, որոնց մի մասը վերաբերում է ընտրությունների մրցակցային-ոչ մրցակցային լինելուն:

Հնչած կողմ և դեմ տեսակետներին անհրաժեշտ է ավելացնել ևս մեկը. այն, որ ընտրությունները մարդի՛կ են դարձնում մրցակցային կամ ոչ, ո՛չ թե նրանց ծրագրերը, հետագա անելիքները, ցանկությունները կամ գաղափարախոսությունները:

Թեկնածուներից և ոչ մեկը չի գալիս փրկելու Հայաստանը և հայ ժողովրդին, լուծելու Արցախի, Հայ Դատի և ազգային այլ խնդիրներ, չի գալիս համախմբելու հայերին հեռանկարային հարցերի շուրջ, չի գալիս կանգնեցնելու արտագաղթը, որովհետև իրատեսական նման ծրագիր ոչ մեկը, լայն իմաստով, չունի, եթե նման ծրագիր սկզնունքորեն հնարավոր է ունենալ, իհարկե: Ուրեմն, ոչ թե գաղափարները, այլ հենց մարդիկ՝ առանձին վերցված, որպես անհատներ, իրենց մասնակցելու և չմասնակցելու դրդապատճառներով են ընտրություններին որակ հաղորդում: Այո՛, չմասնակցողները նույնպես իրենց լուման ունեն ընտրությունների մրցակցային կամ ոչ մրցակցային լինելու մեջ, և ահա թե ինչու: Հասկանալու համար նախագահական գալիք ընտրությունները մրցակցային լինելու տեսանկյունից, պետք է փաստել կարևոր մի քանի հանգամանք:

Նախ` այն, որ գործող նախագահը վերընտրվելու է, կասկած չի հարուցում ո՛չ առաջադրված թեկնածուների, ո՛չ էլ չառաջադրվածների մոտ: Իսկ առաջադրված թեկնածուներից պետք է առանձնացել Սերժ Սարգսյանին, Հրանտ Բագրատյանին և Րաֆֆի Հովհաննիսյանին, այն պարզ պատճառով, որ մյուսներն առաջադրվել են՝ ելնելով «все побежали, и я побежал» սկզբունքից: Այսինքն, նրանք որևէ խդնիր, առավել ևս քաղաքական /ուրեմն՝ հանրային/, իրենց առաջադրումով չեն դնում և չեն լուծում: Իսկ թվարկված երեք թեկնածուները դնում և լուծում են: Նախ, և՛ Հրանտ Բագրատյանը, և՛ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը լավ հասկանում են, որ ՀՀ նախագահ չեն դառնալու: Այդ դեպքում ինչու՞ են առաջադրվում: Եվ արդյո՞ք այդ նույն բանի գիտակցումն է, որ պատճառ դարձավ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի, Գագիկ Ծառուկյանի և Դաշնակցականների չառաջադրման: Սրանք կարևոր հարցեր են, որովհետև դրանց պատասխանները բացահայտում են հոգեբանական որոշ իրողություններ, որոնք առկա են նրանց քաղաքական գործունեության մեջ, բայց ոչ բոլորին են տեսանելի:
Սերժ Սարգսյանն առաջադրվել է, որպեսզի հաղթի ընտրություններում, շարունակի լինել երկրի նախագահ և շարունակի իրականացնել արդեն սկսված ծրագրերը և նախաձեռնի նորերը:

Հրատն Բագրատյանն առաջարդվել է այլ պառճառով` որ ՀԱԿ-ը դադարեց նրա համար լինել հարմար հարթակ, և դրա մասին վկայում է նաև այն, որ նա հայտարարեց իր թեկնածությունը դնելու մասին ավելի շուտ, քան Լևոն Տեր-Պետրոյանը հայտնեց իր չմասնակցության վերաբերյալ: Սա նշանակում է, որ Հրանտ Բագրատյանն օր առաջ ունի իր համար հանրային նոր հարթակ ձևավորելու խնդիր, և նախագահական ընտրությունները լավ առիթ են դա իրականացնելու համար:
Րաֆֆի Հովհաննիսյանն առաջադրվել է, որովհետև նրա համար լսելի լինելու, ուշադրություն գրավելու, քաղաքական թատերաբեմում մնալու համար ամենահարմար առիթը նախագահական ընտրություններում պարտվելն է /ինչում նա համոզված է/ և հետո դրա պատճառների ու հետևանքների մասին բարձրաձայնելը:
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը չառաջադրվեց, որովհետև չի ուզում կորցնել այն ձայները, որ կուտակել է մինչ օրս: Լավ հասկանալով, թե ինչպես են ավարտվելու ընտրությունները, նա հասկանում է նաև, որ նրա մասնակցությունն ու պարտությունը կազդարարի նաև ՀԱԿ-ի «վերջը»: Իսկ եթե չես առաջադրվում՝ չես էլ պարտվում, և մնում ես որոշների համար որպես առաջնորդ կամ փրկիչ:

Թերևս նույն տրամաբանությամբ ու հոգեբանությամբ են առաջնորդվել ՀՅԴ-ում՝ որոշելով չմասնակցել ընտրություններին, լավ իմանալով, որ իրենց թեկնածուն հաղթելու հնարավորություն չունի: Այս պարագայում եղած ձայները չկորցնելն ավելի արդարացված է դիտարկվում, քան կորցնելը:
Գագիկ Ծառուկյանը չառաջադրվեց, որովհետև նրան, ըստ էության, առիթ էր պետք քաղաքականությունից դուրս գալու համար, և այս ընտրությունները առավել քան հարմար էին դրա համար: Թեև քաղաքականությամբ չզբաղվելու մասին նրա կողմից որևէ հայտարարություն դեռ չի եղել, սակայն ակնհայտ է, որ Գագիկ Ծառուկյանի համար տնտեսական գործունեությամբ զբաղվելը, բարեգործի համբավ ունենալը քաղաքականությունից գերադասելի է:

Եթե վերադառնանք այն հարցին, թե մրցակցային են արդյոք 2013 թվականի նախագահական ընտրությունները, ապա պետք է փաստենք, որ՝ ոչ, մրցակցային չեն, որովհետև բացի գործող նախագահից, մյուսները /և առաջադրվածները, և չառաջադրվածները/ արդեն պարտվել են: Իրենք իրենց: Նրանք, ովքեր որոշեցին չմասնակցել, պարտվեցին իրենց փառասիրությանը, իսկ մյուսները որոշեցին մասնակցել՝ նախապես իմանալով, որ պարտվելու են, պարտվողի հոգեբանությամբ, ոչ թե նախագահ դառնալու համար, այլ ուրիշ՝ վերևում նշված խնդիրները լուծելու համար: Նրանք բոլորը լուծում են, ըստ էության, տարբեր խնդիրներ, և, հետևաբար, նրանք մրցակիցներ չեն:

Հեղինակ` Մովսես Դեմիրճյան

 Panorama.am-ը  տեղեկացնում է, որ խմբագրության  կարծիքը կարող է չհամընկնել հեղինակի կարծիքի հետ