Ձեր վստահելի աղբյուրը

Արդեն մի քանի օր է, ինչ Եգիպտոսում չեն դադարում բախումները ցուցարարների և ուժային կառույցների միջև: Անկարգությունները սկսվեցին ուրբաթ օրը` հունվարի 25-ին Եգիպտոսի հեղափոխության երկրորդ տարելիցի հետ կապված: Առավել արյունալի բախումներ գրանցվեցին շաբաթ օրը, Պորտ Սայիդում, որոնք հրահրվեցին մոտ մեկ տարի առաջ մարզադաշտում տեղի ունեցած անկարգությունների մեջ մեղադրվող ֆուտբոլային երկրպագուներին մահապատժի ենթարկելու դատավճռի հետ կապված: Եգիպտոսում ընթացող զարգացումների շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց արաբագետների հետ:

«Կիրակի օրը անկարգությունները շարունակվեցին: Այս պահին տեղի բնակիչների և ոստիկանների միջև տեղի ունեցած բախումների արդյունքում 36 մարդ զոհվել է: Ընդհանուր առմամբ 3 օրվա բախումների արդյունքում մահացել է ավելի քան 50 մարդ: Կիրակի օրը Եգիպտոսի նախագահն արտակարգ դրություն հայտարարեց երկրի երեք շրջաններում` Պորտ-Սաիդում, Իսմայիլիում և Սուեզում»,- հիշեցրեց  արաբագետ Սարգիս Գրիգորյանը: Մեկնաբանելով Եգիպտոսում տիրող իրավիճակը` արաբագետը նշեց, որ բախումները ոստիկանության և ցուցարարների միջև դեռևս շարունակվում են Եգիպտոսի տարբեր հատվածներում, չնայած ընդհանուր իրավիճակը գնալով հանդարտվում է: «Եգիպտոսի նախագահ Մուհամմադ Մուրսին կիրակի օրը դիմեց բոլոր քաղաքական ուժերին` կոչ անելով մասնակցել երկրում կայունությանն ու անվտանգությանն ուղղված երկխոսությանը, որը Եգիպտոսի առավել ազդեցիկ ընդդիմադիր կուսակցությունների միությունը` «Ազգային փրկության ճակատ»-ը, մերժեց, ինչը մեծ հաշվով չի ազդի ստեղծված իրավիճակի վրա:

Փաստացի տեղի է ունենում Եգիպտոսի զարգացման ուղենիշների փնտրտուք, որին, ըստ արաբագետի, բավական ակտիվ ներգրավված են, ինչպես իշխանության եկած իսլամականները` «Մուսուլման եղբայրներ» կազմակերպության գլխավորությամբ, այնպես էլ բնակչության այն խավերը (մտավորականություն, ուսանողներ, առևտրականներ և այլն), որոնք մեծ դերակատարում ունեցան Եգիպտոսում Հոսնի Մուբարաքի իշխանության տապալման ժամանակ: Եգիպտոսում ավանդապես ամուր դիրքեր ունի զինվորականությունը, որն իսլամականների վարած քաղաքականության արդյունքում որոշ չափով զիջել է իր դիրքերը, և երկրում ընթացող զարգացումներին իր կողմից միջամտելը կփոխի ընդհանուր իրավիճակը: Այդուհանդերձ զինվորականությունը դեռևս բավական ազդեցիկ ուժ է և շարունակում է չեզոք մնալ տեղի ունեցող գործընթացներում»,- ասաց Ս. Գրիգորյանը: Արաբագետը նշեց, որ տնտեսական իրավիճակը Եգիպտոսում հուսադրող չէ: «Մուսուլման եղբայրներ»-ի վարած քաղաքականությունն այս ոլորտում դեռևս չի արդարացնում իրեն: «Սակայն իրականում ներկայիս նախագահ Մուհամմադ Մուրսիի դիրքերը բավական ամուր են: Մուրսին հաղթեց ընտրություններում, լուծեց երկրի զինվորականության և դատական համակարգի խնդիրն ու սահմանադրության հարցը, այնպես որ լուրջ փոփոխություններ չարժե ակնկալել Եգիպտոսում տեղի ունեցող զարգացումներից»,- հավելեց Սարգիս Գրիգորյանը:

Արաբագետ Արմեն Պետրոսյանն էլ նշում է, որ այն, ինչ այսօր տեղի է ունենում Եգիպտոսում, առավել դիպուկ կերպով կարելի է բնութագրել ռուսական հայտնի ասույթով` «Փետրվարին հաջորդելու է գալիս հոկտեմբերը»:
«Ամբոխը, որը վերջին օրերին զանգվածային անկարգություններ է իրականացնում Եգիպտոսի մի շարք քաղաքներում և, ըստ էության, անկառավարելի, քաոսային իրավիճակ է ստեղծել երկրում, դա եգիպտական հեղափոխական զանգվածների այն հատվածն է, որը նույնպես ավելի քան երկու տարի առաջ հանգել էր այն համոզմունքին, թե երկրում առկա տարբեր բնույթի հիմնախնդիրների լուծմանը կարելի է հասնել բացառապես «բռնապետ» Հոսնի Մուբարաքի վարչակարգը տապալելու ճանապարհով: Հիմնականում արմատական երիտասարդերից կազմված այս հատվածի համար այնքան էական չեն քաղաքական հայացքները, որքան՝ բարեկեցիկ կյանքի, արդարության, հավասարության մարդու և քաղաքացու օրինական իրավունքներին և ազատություններին հասնելու ձգտումն է: Ուստի պատահական չէ, որ նույնիսկ Եգիպտոսի միասնական ընդդիմության քաղաքական կառույցը, «Ազգային փրկության ճակատ»-ը, որը ներկա վարչակարգի ամենաանզիջում հակառակորդն է, շտապեց հայտարարել, որ որևէ առնչություն չունի այդ գործընթացների հետ»,- նշեց արաբագետը:

Նրա կարծիքով ՝ Եգիպտոսում ստեղծված իրավիճակը մեղմելու, երկրում կրքերը հանդարտեցնելու, նման իրավիճակներից խուսափելու մի ճանապարհ կա` ընդառաջ գնալ հասարակության այս հատվածի խնդիրներին:
«Քանի դեռ այս համատեքստում չկա շոշափելի տեղաշարժ, նրանք կօգտագործեն ամեն պատեհ առիթ փողոց դուրս գալու, ցույցերի, երթերի, անգամ անկարգություններ հրահրելու միջոցով հասնելու իրենց պահանջների բավարարմանը. երեկ նման առիթ էր ընձեռնվել նախագահ Մուհամմադ Մուրսիի արձակած սահմանադրական հռչակագրի և նոր սահմանադրության ընդունման հետ կապված, այսօր պատճառը Պորտ Սայիդում ընդունված դատավճիռն է ու եգիպտական հեղափոխության երկրորդ տարելիցը, վաղը պատճառ կարող են դառնալ ակնկալվող խորհրդարանական ընտրություններն ու դրանց հետ կապված գործընթացները և այդպես շարունակ:

Իսկ օբյեկտիվ պատճառներ, անխոս, բողոքողներն ունեն, քանի որ իշխանափոխության հետ կապված հույսերը չարդարացան: Նախագահի պաշտոնն ստանձնելուց ի վեր Մուրսիի և նրա գլխավորած վարչակարգի իրականացրած գործողություններն իրապես տեղավորվում են «նոր բռնապետ դառնալու տրամաբանության մեջ»: Կառավարման ղեկը ստանձնելուց հետո Եգիպտոսի նախագահի ձեռնարկած գործողություններն առավելապես ուղղված էին սեփական դիրքերի ամրապնդմանը` զինվորականության, դատական համակարգի լոյալությունն ապահովելուն, նախագահի և իշխող ուժերի իրավունքները սահմանադրությամբ ամրագրելուն, մինչդեռ էական քայլեր չիրականացվեցին հասարկության իրական պահանջների`սոցիալ-տնտեսական խնդիրների լուծման հարցում»- կարծում է արաբագետը:

Միաժամանակ Պետրոսյանը դժվարացավ միանշանակ գնահատական տալ Մուրսիի և «Մուսուլման եղբայրներ»-ի քաղաքական կառույցի՝ «Ազատություն և արդարություն» կուսակցության իրականացրած և որդեգրած քայլերին ու մոտեցումներին, քանի որ, ըստ նրա, եգիպտական հեղափոխական զանգվածները չափազանց տարբեր էին, որոշակի տարբերություններ ունեին նաև նրանց պահանջները նորընտիր իշխանություններից:

«Մի բան պարզ է, որ արաբական հասարակություններից իր կրթական մակարդակով, լուսավորվածության աստիճանով մշտապես տարբերվող մերձավորարևելյան այս պետության համար կայունության վերականգնումը առաջնային հրամայական է, և դրան հասնելու ուղին մեկն է՝ համընդհանուր համազգային երկխոսությունը՝ բոլոր քաղաքական ուժերի մասնակցությամբ, այլապես երկրին սպառնում է անկանխատեսելի զարգացումներով քաղաքացիական պատերազմը»,- եզրափակեց Արմեն Պետրոսյանը: