«Slate». Մեխիկոյից ապամոնտաժված Հ. Ալիևի արձանը հանգրվանել է շինարարական աղբերի և աղյուսների կույտերի կողքին
«Slate» պարբերականը հանդես է եկել վերլուծականով` ինչպես Ադրբեջանը տանուլ տվեց Մեխիկոյում ընկերներ ձեռք բերելու և ազդեցություն գործելու գործընթացը թեմայով: Ստորև ներկայցնում ենք այն թարգմանաբար:
«Անցյալ տարի օգոստոսին Ադրբեջանի հանգուցյալ նախագահ Հեյդար Ալիևի արձանը տեղադրվեց Մեխիկոյի «Reforma» զբոսայգում, որն կոչվում է նաև «Մեքսիկա-Ադրբեջան բարեկամության զբոսայգի»: Ադրբեջանը Մեխիկոյում ունի երկրորդ զբոսայգին, որը նվիրված է Խոջալուի իրադարձություններին: Ադրբեջանը երկու զբոսայգիները վերանորոգելու համար վճարել է 5.4 միլիոն դոլար:
Հուշարձանի վերաբերյալ իրադարձությունները հանգեցրեցին նրան, որ անցած շաբաթ Ադրբեջանի համար նվաստացուցիչ եղավ. քաղաքային աշխատողներ, 200 ոստիկաներ, կեսգիշերին փաթեթավորեցին և բեռնատար տեղափոխեցին արձանը, այնուհետև այն հեռացրեցին:
Ալիևը խճճված ժառանգություն է թողել Ադրբեջանին: Ադրբեջանը «խցկվել» էր Ռուսաստանի և Իրանի միջև, իսկ տնտեսությունը 1990-ին ` Հայաստանի հետ ունեցած աղետաբեր պատերազմի պատճառով տնտեսական լուրջ ճգնաժամի մեջ էր: Նա նաև դաժան բռնապետ է եղել:
Ադրբեջանը այժմ ղեկավարում է Հեյդար Ալիևի որդին` Իլհամ Ալիևը, ով ագրեսիվ կերպով իր հորը դարձրել է պաշտպանմունք: Հեյդար Ալիևի ներկայությունը ամենուրեք է: Փողոցներից շատերը նրա անունով է կոչվում, նրա պաստառներն ամենուրեք են և 60-ից ավելի թանգարաններ, մշակութային կենտրոններ նրա անունով: 2008-ին Բաքվի պետական համալսարանում ստեղծվել է «Ալիևի ուսումնասիրությունների վերաբերյալ բաժին»,-գրում է պարբերականը:
«Ալիևի անձի պաշտպանմունքի միջազգայնացումը նոր երևույթ է: Վերջին մի քանի տարիների ընացքում Ադրբեջանն աշխարհով մեկ տեղադրել է Ալիևի առնվազն 14 արձան: Ադրբեջանը փորձում է 1992թ Խոջալուի իրադարձությունները միջազգային հարթակում ճանաչեն որպես ցեղասպանություն: Սակայն Խոջալուի քարոզարշավի իրական նպատակը թուլացնելն է Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ պնդումը. Օսմանյան կայսրության օրոք 1915թ 1.5 միլիոն հայերի կոտորածները:
Հեյդար Ալիևի արձանի վերաբերյալ տարաձայնությունները սկսվեցին 2012թ սեպտեմբերին` արձանի բացման արարողությունից մի քանի շաբաթ անց:
Մեքսիկայում Ադրբեջանի դեսպան Իլգար Մուխտարովի` արձանի պաշտպանության վերաբերյալ փորձերն անհաջող էին: Վերջինս հայտարարել էր, որ Հ. Ալիևի արձանի վերաբերյալ տարաձայնությունները հրահրել է հայ համայնքը:
Մեքսիկայի հայ համայքնը փոքր է` բայց փոխկապակցված: Երկրի հիմնական համալսարաննների մեկի ռեկտոր Ջոզե Սարուխան Քերմեզը, հայկական ծագում ունի և Հեյդար Ալիևի արձանի վերաբերյալ բողոքի քարոզարշավի հիմնական մասնակիցն էր:
Ադրբեջանի առավել համոզիչ փաստարկը հետևյալն է ` գործարքը գործարք է:
Կիրակի առավոտյան, երբ հեռացվեց Հեյդար Ալիևի արձանը, Մուխտարովը մեղմացրեց իր դիրքորոշումը` ռուսական ԶԼՄ-ներին ասել է, թե աշխատում է Մեխիկոյի հետ ստեղծել ադրբեջանական մշակութային կենտրոն, որը Հեյդար Ալիևի հուշարձանի համար նոր վայր կհանդիսանա:
Խոջալուին նվիրված հուշարձանի հետագա ճակատագիրը մշուշոտ է: Այսօր Հեյդար Ալիևի արձանը գտնվում է բնակարանային շինարարության և քաղաքային զարգացման վարչությունում: Տեսահոլովակ կա, որ հուշարձանը կեղտոտ բակ են տեղափոխել, որտեղ կան շինարարական աղբեր և աղյուսների կույտեր: Սա խայտառակ ճակատագիր է ազգի հերոսի համար»,-գրում է ««Slate»-ը: