Այլիսլի. Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը կարգավորելու համար ադրբեջանցիները պետք է ներողություն խնդրեն
Չնայած իմ պատկառելի տարիքին, ես պատրաստ եմ քաղաքական փախստական դառնալ: Այս մասին «Գազետա.ռու»-ին տված հարցազրույցում ասել է ադրբեջանցի գրող Աքրամ Այլիսլին: Հարցազրույցը` ստորև:
-«Քարե երազներ» վեպի գլխավոր հերոսը` ծագումով հայ Սադայ Սադիգլին մի բան է ուզում` «աղոթել Աստծուն, որ ների մուսուլմաների այն չարության համար, որոնք նրանք իրականցրել են հայերի դեմ: Նման հաշտողական դիրքորոշո՞ւմը հանգեցրեց այս արձագանքին:
-Ես շատ անգամներ եմ ասել, որ կողմնակից եմ թշնամական երկու ժողովուրդների` հայերի և ադրբեջանցիների մտերմացմանը: Հանրային քաղաքականությունը կարծես դեմ է այդ ամենին: Որպեսզի լուծվի Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը, պետք է հող նախապատրաստել, որպեսզի Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը մեզ հավատա, իսկ մենք կարողանանք ներողություն խնդրել: Սակայն Բաքուն ամեն անգամ պարզ գրում և ասում է, որ հայերը մեր պատմական թշնամին են: Ինձ մեղադրում են միակողմնաի դիրքորոշման մեջ: Սակայն իմ վեպում կան շատ լավ ադրբեջանցիներ, ինչպիսին է դոկտոր Ֆարզանին:
-«Քարե երազներ» գիրքը գրվել էր 2006-2007թ, սակայն հրապարկվել այս տարվա դեկտեմբերին` «Ժողովուրդների բարեկամություն» ամսագրում: Ինչո՞ւ եք այդքան երկար ժամանակ սպասել, արդյո՞ք պատահականություն չէ այն, որ Դուք այն հրապարկեցիք ամռանը` հակամարտության սրման ժամանակ ( 2012թ Ադրբեջանի նախագահ Ի. Ալիևը ներում շնորհեց ադրբեջանցի սպա Ռամիլ Սաֆարովին, ով 2004թ ՆԱՏՕ-ի հովանու ներքո անցկացվող սեմինարների ընթացքում, քնած ժամանակ սպանել էր հայ սպային):
-Այո, վեպը իրականում անցյալ տարվա դեկտեմբերին է հրապարկվել: Կարծում էի, որ կգա ժամանակը և ես այն կհրապարկեմ: Անցյալ տարի աշնանը ես որոշեցի դա հրապարակել, քանի որ հայ-ադրբեջանական հարաբերություններն անցել են իրենց սահմանները, շուրջ բոլորը հայերի դեմ քարոզչություն էր: Այսպիսով, ես որոշեցի արտահայտվել. այդ քարոզչությունը ոչ մեկի համար շահավետ չէ` ո՛չ հայերի, ո՛չ ադրբեջանցիների: Այդ իսկ պատճառով ես որոշեցի ռիսկի դիմել: Այսօր Ադրբեջանը փորձում է իրեն որպես քաղաքակիրթ պետություն դրսևորել, սակայն նրանք վառում են իմ գրքերը, և ոչ միայն «Քարե երազները», նրանք վառել են իմ բոլոր գրքերը և այդ ամենը ցուցադրել հեռուստատեսությամբ:
-«Ժամանակակից մուսաֆաթ» կուսակցության ղեկավար Հաֆիզ Հաջիևը հայտարարել է, որ թուրքերի նման պետք է վարվել` այսինքն կտրել Ձեր ականջը: Թվում է, թե անհավատալի է, որքանո՞վ է իրատեսական դրա կատարումը:
-Իհարկե, մտահոգություն կա, սակայն ես թույլ մարդ չեմ: Ես կարծում եմ, որ Հաջիևը ի կատար է ածում ինչ-որ մեկի հրամանը, փորձում է ինձ վախեցնել, ահաբեկել: Ես կփորձեմ, ինչ-որ չափով, դրան ուշադրություն չդարձնել: Ի վերջո, այստեղ այլ հարց է ծագում, արդյո՞ք քաղաքակիրթ երկրում նման կուսակցությունը կարող է իրավաբանորեն գոյություն ունենալ:
-Դուք վախենում եք, որ կարժանանք Օրհան Փամուկի և Սալման Ռուշդի ճակատագրին:
-Գիտեք, մարդը պետք է օդ շնչի, եթե ինձ զրկեն օդից, ապա ես ստիպված կլինեմ լքել երկիրը: Սակայն ես չէի ցանկանա 75 տարեկանում լքել: Տեսնենք, ինչպես կզարգանա իրավիճակը, վերջնական որոշում ես չեմ կայացրել, սակայն այս ամենը հանգեցնում է նրան, որ ես ստիպված քաղաքական ապաստարան եմ խնդրելու: