Արևելյան գործընկերների ընտրություններն` ըստ եվրոպացի դիտորդների
«Արմեդիա» տեղեկատվական-վերլուծական գործակալությունը համեմատական վերլուծության է ենթարկել ԵՄ «Արևելյան գործընկերություն» ծրագրի մասնակից երկրներում անցկացված վերջին համապետական ընտրությունների վերաբերյալ ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ նախնական հայտարարությունները:
«Հասկանալի պատճառներով Ադրբեջանը և Բելառուսը դիտարկված չեն: Հետևաբար, համեմատական վերլուծության համար հիմք են ծառայել Մոլդովայի, Ուկրաինայի, Վրաստանի և Հայաստանի վերջին համապետական ընտրությունների վերաբերյալ նախնական հայտարարությունները»,- պարզաբանել են վերլուծության հեղինակները:
Վերլուծությունը բաղկացած է 10 ծավալուն հատվածներից, որոնք կազմված են` ըստ զեկույցների հիմնական բաժինների: Panorama.am-ն իր ընթերցողին առաջիկայում կներկայացնի բոլոր 10 բաժինները` առաջարկելով սկսել «Նախնական եզրակացություններից»:
Ինչպես հայտնի է, Հայաստանում փետրվարի 18-ին կայացած նախագահական ընտրությունների վերաբերյալ դիտորդները եզրակացրել էին, որ «ընտրություններն ընդհանուր առմամբ լավ կազմակերպված էին և բնութագրվում էին հիմնարար ազատությունների նկատմամբ հարգանքի դրսևորմամբ: Մրցակիցները կարողացել են իրականացնել ազատ քարոզչություն։ Լրատվամիջոցները կատարել են իրենց իրավական պարտավորությունը տրամադրել հավասարակշիռ լուսաբանում և բոլոր մրցակիցները օգտագործել են իրենց տրամադրվող անվճար եթերաժամը։ Միաժամանակ, հանրային կառավարման անաչառության պակասը, վարչական միջոցների չարաշահումը և ընտրողների վրա կիրարվող ճնշումը մտահոգոթյան առարկա են։ Մինչդեռ ընտրությունների օրը անցել է հանգիստ և բնականոն, ոչ հարիր միջամտություններ են նկատվել ընտրական ընթացքի վրա հիմնականում գործող նախագահի վստահված անձանց կողմից և որոշ լուրջ
խախտումներ են դիտարկվել»։
Մոլդովայում 2010 թվականի մայիսի 28-ին կայացած արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների առնչությամբ դիտորդներն արձանագրել են. «Ընտրությունները համապատասխանում են ԵԱՀԿ և Եվրոպայի Խորհրդի պարտավորություններին: Ընտրությունները թափանցիկ և անկողմնակալ կերպով անցկացվել են Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից: Տարբեր թեկնածուների առկայությունը ընտրողներին ընտրության լայն հնարավորություն էին ընձեռում: Լրատվամիջոցները ընտրությունների ընթացքում քաղաքական տեսակետների և ընտրությունների մասին տեղեկության լայն դաշտ են ապահովել: Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքները պաշտպանվել են ընտրարշավի ընթացքում: Նախորդ ընտրություններից ի վեր իրավական բարեփոխումներ և գործնական միջոցներ են գործի դրվել ընտրական գործընթացը բարելավելու նպատակով, այնուամենայնիվ հետագա ջանքեր են անհրաժեշտ առկա թերությունները վերացնելու և հասարակության վստահությունը ժողովրդավարական գործընթացներում վերականգնելու համար»:
Նախորդ տարի նոյեմբերի 1-ին Վրաստանում կայացած ընտրություններին դիտորդների տված գնահատականում նշվել է. «Խորհրդարանականընտրությունները կարևոր քայլ հանդիսացան ԵԱՀԿ և Եվրոպայի Խորհրդի պահանջներին համապատասխան ժողովրդավարական ընտրություններ անցկացնելու գործընթացի ամրապնդման համատեքստում, թեպետ որոշ առանցքային հարցեր մնում են չլուծված: Ընտրությունները մրցունակ են եղել և ողջ ընտրարշավի ընթացքում ուղեկցվել են ընտրողների ակտիվ մասնակցությամբ, ներառյալ՝ զանգվածային խաղաղ ցույցերը: Քարոզարշավի միջավայրը, այդուհանդերձ, եղել է բևեռացված և լարված, բնութագրվում է կոշտ հռետորության և, որոշ դեպքերում, բռնության կիրառմամբ: Քարոզարշավը հաճախ առավել կենտրոնացած է եղել մի կողմից գերակայող պաշտոնների, մյուս կողմից՝ մասնավոր ֆինանսական ակտիվների վրա, քան միավորումների, հավաքների և արտահայտման հստակ ազատության, ուստի որոշ միջադեպեր ստվերել են քարոզարշավը, հատկապես ընտրությունների օրը: Միավորումների, հավաքների և արտահայտման ազատություններն ընդհանուր առմամբ պահպանվել են, թեպետ կուսակցությունների
կողմնակիցներին և ակտիվիստներին ճնշելու և նրանց վախեցնելու դեպքերը մթագնել են քարոզարշավը և հաճախ ավարտվել են ձերբակալություններով կամ հիմնականում ընդդիմության տուգանքներով, ինչն անվստահության մթնոլորտ է առաջացրել մասնակիցների շրջանում»:
Իսկ ահա Ուկրաինայիում կայացած վերջին համապետական` 2012-ի հոկտեմբերի 28-ին կայացած խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ իրենց զեկույցում դիտորդները նշել են. «Խորհրդարանական ընտրությունները բնորոշվել են հավասար դաշտի բացակայությամբ, ինչը հիմնականում պայմանավորված է եղել վարչական ռեսուրսների չարաշահմամբ, քարոզարշավի և կուսակցությունների ֆինանսավորման թափանցիկության, ինչպես նաև լրատվամիջոցների հավասարակշռված լուսաբանման պակասով: Վերջին համապետական ընտրությունների համեմատությամբ նախընտրական շրջանի որոշ կողմեր հետընթաց քայլ են արձանագրել: Քվեարկողները կանգնած էին որոշակի կուսակցությունների միջև ընտրության առջև: Ընտրության օրը ընդհանուր առմամբ խաղաղ և հանգիստ էր: Քվեարկությունն ու հաշվարկը հիմնականում դրական են գնահատվել: Աղյուսակագրումը բացասական է գնահատվել քանի որ թափանցիկության պակաս է նկատվել»:
Բոլոր չորս զեկույցների նախնական եզրակացություններին առավել մանրամասն կարելի է ծանոթանալ այստեղ: Նշենք, որ բացի զեկույցներից մեջբերումները «Արմեդիա» ՏԼԳ վերլուծաբանները համեմատություն են անցկացրել բոլոր չորս երկրների վերաբերյալ գնահատականների միջև և եզրակացրել. «Երեք երկրներում տեղի ունեցած ընտրությունների՝ ԵԱՀԿ և ԵԽ չափանիշներին և պարտավորություններին համապասխանության վերաբերյալ հստակ գնահատական տրվում է միայն Մոլդովային պարագայում: Վրաստանի դեպքում ընտրությունները դիտարկվում են մեկ քայլ առաջ ժողովրդավարական ընտրություններ անցկացնելու գործընթացի ամրապնդման համատեքստում, մինչդեռ ամբողջովին հակառակ պատկերն է Ուկրաինայի պարագայում. Խորհրդարանական ընտրություններն այստեղ բնորոշվել են հավասար դաշտի բացակայությամբ: Հայաստանում այս նախագահական ընտրությունները դիտարկվում են ընդհանուր առմամբ լավ կազմակերպված և բնութագրվում էին հիմնարար ազատությունների նկատմամբ հարգանքի դրսևորմամբ»:
Լրահոս
Տեսանյութեր
ՈՒՂԻՂ. Մեկնարկեց ՍԴ նիստը, օրակարգում երկու միջազգային համաձայնագրի սահմանադրականության հարցերն են
