Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Օրինաց երկիր» խմբակցության անդամներ Հեղինե Բիշարյանն ու Հովհաննես Մարգարյանը «Հուղարկավորությունների կազմակերպման և գերեզմանատների ու դիակիզարանների շահագործման մասին» օրենքում փոփոխություններ ու լրացումներ են առաջարկում, որոնց հիմնական նպատակն է գործող օրենսդրության մեջ հստակ սահմանել, թե այդ ոլորտում իրականացվող բարեփոխումներն ու առհասարակ` այդ ոլորտում կատարվելիքը ո՞ր մարմնին են լիազորում, որպեսզի հստակ մի մարմին պատասխանատվություն կրի: Panorama.am-ը զրուցեց Հ.Մարգարյանի հետ:

-Այս երևույթը հստակ մտահոգում է բոլորիս և ոչ միայն այն, թե ինչպիսին է գերեզմանատներում տարածքներ տրամադրելու գործընթացը, քանի որ օրենքում հստակ սահմանված է, որ մինչև 12քմ գերեզմանի տարածք պետությունը տալիս է քաղաքացուն, այլ բան է հետաքրքրում: Խնդիրը նրանում է, որ կան տարբեր տիպի գերեզմաններ` համայնքապետական գերեզմաններ, պետական և այլն: Օրենքով սահմանված է, որ ընտանիքը կարող է իր տարածքը դարձնել մինչև 18 քմ, այսինքն այն 6 քմ-ի համար վճարել հավելյալ, բայց ի՞նչ է կատարվում մեզ մոտ` խայտառակություն: Վարչապետն էլ նախօրեին հանձնարարեց ուսումնասիրել այդ ոլորտը, որովհետև դեպքերը չափազանց շատ են, երբ գերեզմանում ոչ ոք հուղարկավորված չէ, բայց այն բետոնապատ է ու դառնում է առքուվաճառքի առարկա: Եվ մարդ, երբ դժբախտություն է պատահում, առերեսվում է այդ խնդրի հետ` գերեզմանոցում հարցնում են, թե որտե՞ղ է ուզում, ի՞նչ տարածք է ուզում և այլն:
Երկրորդ խնդիրը, որ մտահոգում է բոլորիս, այն է, որ իրականում անգամ տեղ էլ չկա գերեզմանատներում: Ու շատ ենք տեսնում, որ գերեզմանատները դուրս են գալիս փողոց` նույն «Զեյթուն-Քանաքեռի» գերեզմանատանն է այդ վիճակը, «Շահումյանում»…

-Այդ վիճակին եկել ենք տարիներով, երբ գերեզմանատները կարծես աչքաթող արվեցին: Ու շատ դեպքերում տեսնում ենք, որ գերեզմանը հասել է փողոցին…

-Այո, համաձայն եմ: Եվ ես համաձայն չեմ այն կարծիքի հետ, երբ ասում են, որ գերեզմանատները սովորական քաղաքաշինական օբյեկտ են: Ոչ, սա հատուկ քաղաքաշինական օբյեկտներ են և մենք պետք է լրջագույն ուշադրություն դարձնենք: Ի վերջո, եթե գերեզմանատունը կառուցվել է, կա, ապա դա ապօրինի կառույց չէ, որ վերցնես ու քանդես… ես չեմ պատկերացնում նման բան, որ գերեզման քանդվի, ոչ մի չինովնիկ ու պաշտոնյա չի կարող դրան հասնել, ու որոշ մարդիկ էլ հենց դրա վրա իրենց ձեռքերն են տաքացնում:

Մենք ունենք ցավալի օրինակներ գյուղական համայնքներում, երբ մարդն իր սեփական հողի վրա, գյուղատնտեսական նշանակության հողատարածքում հարազատին է հուղարկավորում: Սա սարսափելի է, բայց իրականություն: Ավելին` դեպքեր կան, երբ նույն գյուղական համայնքներում հուղարկավորության համար հատկացվել է տարածք 200-300քմ-ով…

-Ի՞նչ է առաջարկում փոփոխությունների և լրացումների Ձեր նախագիծը:

-Նախևառաջ սահմանել լիազոր մարմին, որը պատասխան կտա այս և խայտառակ այլ դեպքերի համար: Թող այդ մարմինը վերահսկողություն սահմանի ու ինքն էլ պատասխան տա:

-Ստացվում է, որ մինչ օրս գործող օրենքը այդ բացն ունի՞:

-Ես կասեի` հստակ ձևակերպված չէր:

-Դա նույն բանն է, եթե նման դեպքեր ունենք:

-Օրենքը ընթերցելուց հասկանում ես հետևյալը` հարց է, թե ո՞վ է պատասխանատու թեկուզև ամենասկզբի համար` հողահատկացման համար: Այս գործընթացում գործառույթ պետք է ունենա ու պատասխանատու լինի Բնապահպանության նախարարությունը, Առողջապահության, Քաղաքաշինության, Տարածքային կառավարման նախարարությունները, համայնքի ղեկավարությունը, մարզպետարանը:

Գալիս ենք ձեր բարձրացրած խնդրին` ինչպե՞ս եղավ, որ գերեզմանը եկավ հասավ փողոցին: Խնդիրը նրանում է, որ գերեզմանատունը հատակագիծ չունի և երբևէ գենպլան չի ունեցել… այո, ասում են` Հայաստանում շատ համայնքներ կան, որ գենպլան չունեն, ուր մնաց գերեզմանատները ունենան, բայց հենց սրա վրա կարելի է հեշտությամբ խաղալ և որոշ համայնքի ղեկավարներ այդպես էլ անում են…
Դրա համար էլ առաջարկում ենք, որ լիազոր մարմինը պարբերաբար մոնիթորինգ իրականացնի, քաղաքականություն մշակի, վերահսկողություն իրականացնի ու, ամենակարևորը, պատասխանատվություն կրի, եթե արձանագրվի այս կամ այլ տիպի խախտումներ, որոնք այսօր անհասցե են ու անպատիժ: Ի վերջո, գերեզմանատունը չի կարող գյուղնշանակության հողերին մոտ լինել, չի կարող խմելու ջրին մոտ լինել, բնակավայրին…

-Մինչդեռ նույն Սիլիկյան գյուղի գերեզմանատունը հասել է ծիրանի բաղերին, էլ չեմ ասում, որ բնակավայրը ուղղակի օղակի մեջ է առել:

-Համաձայն եմ: Մեկ այլ բան, որ մենք առաջարկում ենք` համայնքային գերեզմանատներից բացի ունենանք մասնավոր գերեզմանատներ, բայց նկատի ունենք ոչ թե «էլիտար գերեզմանատան» գաղափարը, այլ տրամադրվող ծառայությունների ցանկով: Մենք առաջարկում ենք, ինչպես դա ամբողջ աշխարհում է, գերեզմանատան տարածքը ոչ թե վաճառել, այլ տալ X օպերատորին վարձակալությամբ, որպեսզի վերջինս ծառայություն մատուցի քաղաքացիներին` արարողակարգի և այլնի առումով: Ի վերջո գերեզմանատուն չի նշանակում միայն փորել ու թաղել, դա նշանակում է, որ պետք է կառուցել, սպասարկել, ապահովել, որպեսզի հանգուցյալի հարազատը, վերջի վերջո, կարողանա մոտենալ գերեզմանին, որովհետև բոլորս գիտենք, թե ինչ է կատարվում ամենուրեք: Ու եթե սա լինի, ապա այս դեպքում ողջ գործընթացը քաղաքացու համար ավելի մատչելի կլինի, քան ներկայումս է, երբ ով ոնց ուզում է գին է կրակում ու համակարգված ոչ մի ծառայություն չկա: Հավատացեք` մահացածի հարազատի վրա ահավոր ծախսեր է այդ ողջ գործընթացը:

-Պարոն Մարգարյան, կառավարությունը նույնպես նմանօրինակ նախագիծ է ներկայացրել, որո՞նք են տարբերությունները Ձեր նախագծի հետ:

-Կառավարության ներկայացրած նախագծի ամեն դրույթին կողմ ենք, միայն մեկ վերապահում ունենք` կառավարությունն առաջարկում է նաև «այլընտրանքային մոտեցում»: Այսինքն այն մարդիկ, ովքեր ունեն սեփական հողեր և այդ հողերը ընկնում են հատուկ նշանակության կատեգորիայի տակ (օրինակ, պիտանի չեն գյուղատնտեսության համար և այլն), առաջարկում են այդ մարդկանց հնարավորություն տալ իրենք էլ կազմակերպեն նման ծառայության մատուցում: Ես մտահոգություն ունեմ, որովհետև քաջ գիտակցում եմ, որ եթե մեկը իր սեփական տարածքում սկսի այդ ծառայությունը կազմակերպել, հատկապես գյուղական համայնքներում, ապա…. դժվար է պատկերացնել ինչի դա կվերածվի: Միակ մտահոգությունը կառավարության ներկայացրած նախագծի վերաբերյալ սա է:

Նշենք, որ վաղը Ազգային Ժողովում տեղի կունենան «Հուղարկավորությունների կազմակերպման և գերեզմանատների ու դիակիզարանների շահագործման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ ու լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի թեմայով խորհրդարանական լսումներ, որտեղ Հ.Մարգարյանը խոստացավ, որ կբարձրաձայնի այս բոլոր խնդիրները: