Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանի 1067 բնակչի 37 տոկոսը վերջին հինգ տարիների ընթացքում սկսել է ընդհանրապես չկարդալ, 43 տոկոսը սկսել է համեմատաբար քիչ կարդալ, 6 տոկոսը կարդում է այնպես, ինչպես կարդացել է դրանից առաջ, 14 տոկոսը սկսել է համեմատաբար ավելի շատ կարդալ: Այս մասին են վկայում «Սենսեյ» մարկետինգի ակադեմիայի կողմից անցկացված սոցհարցման արդյունքները, որն իրականացվել է 2012 թ. դեկտեմբերին Երևանում, մարզկենտրոններում և յուրաքանչյուր մարզի երկուական գյուղում:

Սոցհարցումն իրականացվել է «Գրքի հարթակ» ծրագրի շրջանակներում, որը հիմնել է Եվրոպական միությունը՝ Արևելյան գործընկերության մշակութային ծրագրի շրջանակներում: «Ընթերցանության մակարդակը Հայաստանում». ընթերցանության ոլորտի ուսումնասիրության արդյունքները ներկայացվեց Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանում կազմակերպված հանրային քննարկման ժամանակ:

Սոցհարցման համաձայն, մեծահասկաները առաջնահերթ են համարում գրքի՝ միտք զարգացնող, խոսք ձևավորող ազդեցությունը, իսկ երիտասարդները՝ փորձ փոխանակելու դերը: Երիտասարդները չեն ձգտում լինել ընթերցանության մոդայի հետևորդ՝ այն համարելով ցուցադրական վարքագիծ: Երիտասարդության շրջանում էլեկտրոնային նյութերը տպագիր տարբերակներից նախընտրելի են, իսկ մեծահասակների համար նախընտրելի է տպագիր գիրքը. պատճառը՝ էկրանից երկար կարդալիս հոգնում են աչքերը:

Սոցհարցման արդյունքների համաձայն, երիտասարդությունը գրեթե անծանոթ է ժամանակակից հայ հեղինակներին, պատճառը՝ գովազդի բացակայությունն է: Հարցվողները սկսել են պարբերաբար ընթերցել դպրոցական տարիներին (շուրջ 39 տոկոսը տարրական, 44 տոկոսը՝ հիմնական և ավագ դպրոցական տարիքում, 5 տոկոսը՝ դժվարացել է նշել, 6 տոկոսը նշել է, որ երբեք չի կարդացել): Այս տվյալների և մանկապատանեկան ընթերցանության ուսումնասիրոթյան համաձայն, կարելի է ենթադրել, որ անչափահասներին որպես ռիսկային խումբ պետք է դիտարկել, որի հիման վրա կարևորել մանկապատանեկան ընթերցանության խթանումը:

Ընթերցանության մակարդակը բոլոր մարզերում անկում է ապրել: Հատկապես չեն կարդում Շիրակի մարզում՝ 84 տոկոս, այս իմաստով ամենահուսալին Արագածոտնի մարզի վիճակն է՝ 59 տոկոս: Գյուղական համայնքներում ամենաբարձր տվյալն է գրանցվել վերջին 5 տարիների համեմատ ընդհանրապես չկարդացողների թվում՝ 48 տոկոս: Համեմատաբար, ավելի շատ կարդացողների թիվն ավելանում է Երևանում: Իգական և արական սեռի ներկայացուցիչները սկսել են հավասարաչափ չկարդալ՝ 76 և 74 տոկոս:

Ավելի քիչ կարդացողների 30 տոկոսը չունի մասնագիտություն, 25 տոկոսը՝ ճշգրիտ ուղղվածության մասնագետներ են, 25 տոկոսը՝ հումանիտար և հասարակագիտական ուղղվածության: Չկարդացողներն են արհեստագործությանը, մշակույթին և արվեստին առնչվողները, մասնագիտություն չունեցողները, սպասարկման, կառավարման, պետական ոլորտներում ծառայողները, ամուսնացածները:
Հարցման համաձայն, ընթերցանության անկման ամենատարածված պատճառը ժամանակի պակասն է՝ 63 տոկոս:
Ըստ հարցման, չընթերցողների 59 տոկոսը երբեք չի սկսի կամ վերսկսի կարդալ, իսկ 41 տոկոսը կարդալը հնարավոր է համարել ժամանակի առկայության դեպքում:

Տարիքային ցուցանիշի համաձայն, համեմատաբար շատ են ընթերցում երիտասարդները: Ընթերցողների 52 տոկոսը կարդում է հաճույքի, 44 տոկոսը՝ ինքնակրթության, 21 տոկոսը մասնագիտական գիտելիքների համար: 56 տոկոսը կարդում է գեղարվեստական գրքեր, 42 տոկոսը՝ տպագիր թերթ, ամսագիր, 34 տոկոսը նախընտրում է մասնագիտական գրքեր: Գեղարվեստական գրականության պարագայում 77 տոկոսն ընթերցում է դասական գրականության, որից 78 տոկոսը նախընտրում է հայ գրողներին: Ընթերցողների 95 տոկոսը նախընտրում է տպագիր գիրքը: Ընթերցողների 78 տոկոսն ունի տպագիր գրքերի գրադարան, իսկ էլեկտրոնային գրքերի գրադարան ունի միայն 11 տոկոսը:
Հայաստանում 90 տոկոսի ընթերցանության առաջնահերթ լեզուն հայերենն է:

Ուսումնասիրության արդյունքների համաձայն, ըստ ոլորտի մասնագետների, ընթերցանության մշակույթի ձևավորմանն ու զարգացմանը նպաստելու համար պետք է ձեռնարկվեն հետևյալ քայլերը՝ համազգային երկարաժամկետ ընթերցանության օժանդակության ծրագրի մշակում, պատանիների ինֆորմացիոն գրագիտության և ընթերցանության մշակույթի ձևավորման ու զարգացման համար գրադարանների և ուսումնական հաստատությունների ջանքերի միավորում, գրադարանային հեղինակային ծրագրերի առաջխաղացում, որոնց հիմնական նպատակն է ընթերցանությունը քարոզելու միջոցով մեծաթիվ ընթերցողների ներգրավումը, փոխադարձ տեղեկությունների համակարգի ստեղծում, գրքի և ընթերցանության հիմնահարցերով զբաղվող ընկերությունների սոցիալական համագործակցության զարգացում և պետական կառույցների ու մասնավոր հատվածի ներգրավում ընթերցանության հիմնահարցերի լուծման գործում: