Հասարակություն 11:17 20/06/2013

Կենդանաբանական այգիներում ապրող փղերի պաշտպանության օրն է. Երևանում միջոցառումներ չեն լինի

Կենդանիների պաշտպանները կոչ են անում հունիսի 20-ին ուշադրություն դարձնել կենդանաբանական այգում պահվող փղերի խնդիրներին: Առաջին անգամ կենդանաբանական այգիներում ապրող փղերի օրը նշվել է 2009-ին, երբ ակտիվիստները պահանջում են հսկաներին ազատել գերությունից` պատճառաբանելով, որ նրանք ստեղծված են ազատ տարածությունում ապրելու համար:

Այս օրը տարբեր երկրների կենդանաբանական այգիներում կազմակերպվում են օրվան նվիրված միջոցառումներ` պատմում են փղերի մասին, այն մասին, թե ինչքան դժվար է նրանց համար ապրել սահմանափակ տարածքում:

ԱՄՆ 20 կենդանաբանական այգիներ, ըստ ռուսական լրատվամիջոցների, փակել են փղերի համար նախատեսված տարածքները: Ի դեպ, սեպտեմբերի 20-ին էլ նշվում է փղերի պաշտպանության օրը, սակայն սա վերաբերում է ոչ միայն կենդանաբանական այգիներում պահվող, այլևս ողջ աշխարի փղերին:

Երևանի կենդանաբանական այգուց Panorama.am-ին հայտնեցին, որ օրվա առթիվ միջոցառումներ նախատեսված չեն:

Երևանի կենդանաբանական այգում մի փիղ կա` Գրանդ փղիկը: Հարցին, թե այգու տնօրինությունը պատրաստվո՞ւմ է երկրորդ փիղ բերել, այգու մամուլի քարուղարը պատասխանեց.  «2012-ի հունիսին, Երևանի կենդանաբանական այգին ձեռք է բերել EAZA-ի թեկնածու անդամի կարգավիճակ: Դա նշանակում է, որ այգին ունի մի շարք պարտավորություններ, ըստ որի պետք է բարելավի կենդանիների կենսապայմանները և համապատասխանի EAZA-ի չափանիշներին: Համաձայն EAZA-ի կանոնակարգի՝ www.eaza.net) Երևանի կենդանաբանական այգին կարող է փիղ ձեռք բերել առանց գումարի՝ միայն հնարավոր ազատավանդակի կառուցման դեպքում: Սակայն այսօր դեռ կան խնդիրներ Գրանդ փղի՝ կենսապայմանների բարելավման հետ կապված: Այդ նպատակով ‹‹Գրանդ Քենդի›› ընկերության հետ համագործակցության հիմք է դրվել»:

Ինչ վերաբերում է այգու միակ փղի կենսապայմանների բարելավմանն ուղղված աշխատանքներին, ապա այգու մամուլի պատասխանատու Կարինե Մուրադյանն ասաց, որ այսօր դեռ շարունակվում է Գրանդ փղի ընդհանուր ազատավանդակի վերակառուցումը, որը խիստ անհրաժեշտ էր թե փղի, և թե փղին խնամող անձնակազմի անվտանգության համար:

«Փղի ազատավանդակի վերակառուցումը հնարավոր է դարձել Գրանդ Քենդի ընկերության ավելի քան քսան միլիոն ՀՀ դրամ ներդրման շնորհիվ: Վերակառուցումից հետո փղի ձմեռանոցը ապահովված կլինի ջեռուցման և օդափոխության նորացված համակարգերով ավելի ընդարձակ և լուսավոր տարածքով, խնամքի համար անհրաժեշտ անվտանգության նորմերով, կոյուղագծով, տաք և սառը քսանչորսժամյա ջրագծով, զբաղվածության ապահովման համար նոր սարքավորումներով և խնամքի համար այլ անհրաժեշտ պարագաներով»,-ասաց Կ. Մուրադյանը:

Փղերի մասին` ըստ Երևանի կենդանաբանական այգու պաշտոնական կայքէջում զետեղված տեղեկատվության

Փղերի ընտանիքի կաթնասուն է: Ասիական փիղը, որը հայտնի է նաև Հնդկական փիղ անվամբ, երկրագնդի վրա գոյություն ունեցող ամենախոշոր ցամաքային կենդանին է: Մարմնի միջին բարձրությունը 2.5 մ է, արուները կշռում են մինչև 6 տոննա (5400կգ), իսկ էգերը՝ մինչև 4 տոննա (3600կգ), մարմնի երկարությունը հասնում է 5,5 – 6,4 մ-ի, ներառյալ պոչը, ունի թեթևակի սապատավոր մեջք, երկու ելունդ ճակատի վրա, հաստ և սյունանման ոտքեր, կարճ ժանիքներ, որոնք էգերի մոտ կարող են բացակայել: Միայն արուներն ունեն ժանիքներ (մեծ սուր փղոսկրե ատամներ): Պատված են կնճռոտ մոխրաշականակագույն մաշկով, որը գրեթե անմազ է: Ականջներն ոչ միայն լավ են լսում, այլև նպաստում են ավելորդ ջերմության կորստին: Փղի ժանիքները` փղոսկրերը, մեծացած ատամներ են և աճում են ամբողջ կյանքի ընթացքում, երբեմն հասնում են շատ մեծ չափերի՝ մինչև 3մ և 100 կգ: Նրանք շատ նման են Աֆրիկյան ցեղատեսակի փղերին, միայն թե վերջիններիս ականջները, որ կարծես կաշվե հովհարներ լինեն, ավելի մեծ են, քան Ասիական փղերինը: Ամենաերկարակյաց ցամաքային կենդանին է, որի կյանքի տևողությունը բնության մեջ կարող է լինել մինչև 60 տարի, մինչև 20 տարեկան փիղը դեռևս ձագ է համարվում:

Տարածումը և բնական միջավայրը
Բնակվում են վայրի արոտավայրերում, արևադարձային մշտադալար անտառներում, կիսամշտադալար անտառներում, խոնավ սաղարթավոր անտառներում, չոր սաղարթավոր անտառներում, չոր փշատերերև անտառներում, ինչպես նաև մշակովի և երկրորդային անտառներում և մացառահողերում: Ասիական փիղն ապրում է Հնդկաստանում և Հարավարևելյան Ասիայում:

Վարքը
Այս կաթնասունը շատ ամուր հասարակական կապվածություն ունի և ապրում է ընտանեկան խմբերով, որի առաջնորդն ամենածեր և ամենախոշոր էգ փիղն է համարվում (կոչվում է կով): Արու փղերը (կոչվում են ցուլեր), ի տարբերություն էգերի, հասունանալուց հետո, մոտ 13 տարեկան հասակում հեռանում են նախիրից՝ ճանապարհորդելով միայնակ կամ ամուրի փղերի խմբերով: Փղերը հիանալի լողորդներ են: Նրանք շատ են սիրում ջուրը, հատկապես երբ կնճիթի միջոցով ցողում են ջուրը իրենց ամբողջ մարմնի վրա: Փղի կնճիթը, որը բաղկացած է 100.000 տարբեր մկաններից, համարվում է բազմաֆունկցիոնալ երկար քիթ, որի շնորհիվ վերջինս հոտոտում, շնչում, գոռում, խմում և իրեր է վերցնում, հատկապես սնունդ, քանի որ կնճիթի վերջույթը մատնանման հատկություն ունի: Այս կենդանիները շատ չեն քնում և կեր հայթայթլու նպատակով կտրում, անցնում են հեռավոր տարածություններ: Փղերը շատ են շահագործվում տարատեսակ աշխատանքներ կատարելու համար՝ թե՛ անտառաբուծության, թե՛ որպես տեղափոխման միջոց ծառայելու նպատակով: Շատ քչերն են վայրի պայմաններում բնակվում: Կենդանին գտնվում է անհետացման վտանգի տակ՝ որսագողության և բնակության վայրերի կործանման պատճառով (նրանց որսում են իրենց փղոսկրե ժանիքների համար):

Սննդակարգը
Սնվում է արմատներով, տերևներով, հազարով, կեղևով, տարբեր մրգերով, շաքարեղեգով, բույսերով : Աշխատավոր արու փիղը կարող է օրական ուտել 130-260 կգ սնունդ:

Բազմացումը
Արու փղերը պայքարում են էգ փղերին նվաճելու համար: Արու փղերը հասնում են սեռահասունացման 12-15 տարեկան հասակում: Հղիությունը տևում է 18-22 ամիս, սովորաբար ծնվում է մեկ ձագ, բայց լինում են դեպքեր, երբ ծնվում է զույգ: 19-րդ ամսում ձագն արդեն ամբողջությամբ ձևավորված է, սակայն մնում է մոր արգանդում, որպեսզի ավելի մեծանա և կարողանա հասնել մորն ու կաթ ուտել: Ծնվելուց ձագը կշռում է 100 կգ և մինչև 3 տարեկան կերակրվում է մոր կաթով: Ծննդաբերելուց հետո էգը սովորաբար նորից չի հղիանում մինչև ձագի կաթից կտրվելը՝ 4-5 տարի ընդմիջումով:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

14:02
Christie's աճուրդի վաճառքը 2024 թվականին նվազել է 16 տոկոսով
Christie's-ի գործադիր տնօրեն Գիյոմ Սերուտին ասել է, որ աճուրդային տան ընդհանուր վաճառքը 2024 թվականին կկազմի 4,2 միլիարդ դոլար՝ 16 տոկոսով...
Աղբյուր` Panorama.am
13:54
Սա լկտի սուտ է. Էդուարդ Շարմազանով
ՀՀԿ ԳՄանդամ Էդուարդ Շարմազանովը գրում է. «Արցախը հանձել է Նիկոլ Փաշինյանը և վերջ։ Նիկոլը հերթական անհեթեթությունն ու սուտն է ասել,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:42
Քաղաքական մեկնաբան. Փաշինյանը շարունակում է տեղեկատվա-քարոզչական «ժանգլյորությունը»
«Վարչապետ Փաշինյանն իհարկե շարունակում է տեղեկատվա-քարոզչական «ժանգլյորությունը», որի հերթական դրսևորումը Լեռնային Ղարաբաղի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:38
Անի Քոչար. Այս տարի կյանքս լրիվ կինո էր, ես էլ լրիվ կինոյի աղջիկը
«Այս տարին ինձ համար շատ կորուստների տարի եղավ, թե՛ մարդկային, թե՛ նյութական և թե՛ առողջական: Բայց ի վերջո շատ բան ինձ հաջողվեց փրկել,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:26
Անուշ Պողոսյան. Ստելը նորաձև է
Առողջության իրավունք ՀԿ-ի նախագահ Անուշ Պողոսյանը գրում է. «2024 թվականի դեկտեմբերի 13-ին Ազգային ժողովում, երբ քննարկվում էր...
Աղբյուր` Panorama.am
13:23
Արտառոց դեպք՝ Երևանում․ դուստրը նկատել է, որ իր հայրիկի գերեզմանի հողաթումբը չկա
 Երևանի բնակիչ Գոհար Սարգսյանն ահազանգել է՝ իր հայրիկի գերեզմանի տարածքի մի մասում կատարված ապօրինի շինարարություն է իրականացվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:21
Բելառուսի նախագահական ընտրություններում Լուկաշենկոն 7-րդ անգամ գրանցվեց որպես թեկնածու
Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն գրանցվել է որպես պետության ղեկավարի թեկնածու հաջորդ ընտրություններում, որոնք կկայանան 2025 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:12
Բնապահպաններ. Սև ծովի ափին սատկած դելֆինների կոկորդում արյուն և փրփուր է հայտնաբերվել
Սև ծովի ափին դելֆինների զանգվածային անկում է գրանցվել լցանավերի վթարի պատճառով նավթի արտահոսքից հետո: Երկու դելֆինների դիակները զննելուց հետո...
Աղբյուր` Panorama.am
13:00
«Տրանսգենդերային խելագարությանը» ԱՄՆ-ում վերջ կդրվի. Թրամփ
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ 2025 թվականի հունվարին՝ պետության ղեկավարի պաշտոնը ստանձնելու օրը, վերջ կտա...
Աղբյուր` Panorama.am
12:26
Ռադիոնովա. Այս պահին Պետրոսյանը Ռուսաստանի ամենաուժեղ գեղասահորդուհին է
Անցած շաբաթ կայացել է Ռուսաստանի գեղասահքի առաջնությունը։ Այն անցկացվել է Օմսկում։ Կանանց մենասահքի մրցումներում հաղթող է ճանաչվել Ադելիա...
Աղբյուր` Panorama.am
12:23
Գնդեվազի Սբ Աստվածածին եկեղեցին վերականգնվում է
Ավարտվել են Վայոց ձորի մարզի Գնդեվազի Սբ Աստվածածին եկեղեցու որմնանկարի ամրակայման և վերականգնման աշխատանքները: ԿԳՄՍՆ հասարակայնության հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:15
Երևանում օդում փոշու քանակությունը նոյեմբերին սահմանային թուլատրելին գերազանցել են 1.8 անգամ, իսկ դեկտեմբերին՝ 3.4 անգամ։ Սիրարփի Հայկազյան
«Համաձայն օդի որակի ինդեքսի, օդի որակի արժեքները բաժանվում են 6  խմբի՝ լավ, չափավոր, անառողջ զգալի խմբերի համար,անառողջ, շատ անառողջ,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:56
ԱՄՆ-ում Սուրբ Ծննդյան շոուի ժամանակ դրոնները բախվել են և ընկել մարդկանց վրա
ԱՄՆ-ում Սուրբ Ծննդյան շոուի ժամանակ երկնքում բախվել են մի քանի դրոններ և ընկել մարդկանց բազմության մեջ։ Կան տուժածներ։  Այս մասին հայտնել է...
Աղբյուր` Panorama.am
11:34
Պլանային ջրանջատում Արարատի մարզում դեկտեմբերի 24/25-ին
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ պլանային աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:29
Հանցավոր խումբը կեղծ լիազորագրերի օգտագործմամբ Երևանում կատարել է 18 անշարժ գույքի հափշտակություն
Քննչական կոմիտեի հատուկ կարևորության գործերով քննության գլխավոր վարչությունում քննվող քրեական վարույթով առերևույթ փաստական տվյալներ են ձեռք...
Աղբյուր` Panorama.am
11:26
Transport.yerevan.am միասնական տոմսային համակարգում քաղաքացին կարող է ընտրել տոմսային փաթեթը
«Հունվարի 1-ից անցնում ենք տրանսպորտի տոմսային համակարգի բացառապես անկանխիկ վճարումներին»,-Երևանի քաղաքապետարանի գործակարգավարական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:24
Գերմանիայում ավելանում են միգրանտների դեմ տրամադրությունները
Գերմանական Մագդեբուրգ քաղաքի կենտրոնում ամանորյա տոնվաճառի փակ կրպակներն են՝ շրջափապատված ոստիկաններով։  Մինչ դատաբժշկական փորձագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:23
Հայ արտիստները «Մարդուկ-ջարդուկը» բալետը ներկայացնում են եվրոպացի հանդիսատեսին
Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի բեմում «Մարդուկ-ջարդուկը» բալետի ցուցադրությունից հետո...
Աղբյուր` Panorama.am
11:08
Մաhաgել է ակնաբուժության պրոֆեսոր Ալեքսանդր Մալայանը
Կյանքից հեռացել է ակնաբուժության պրոֆեսոր, Ս.Վ. Մալայանի անվան ակնաբուժական կենտրոնի հիմնադիր Ալեքսանդր Մալայանը: Լուրը հայտնում են ԵՊԲՀ ռեկտոր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:49
Ինձ Նոր տարվա «վատ նվեր արվեց». Ավինյանը՝ իր համար 7 մլն 650 հազ դրամի ավիատոմս գնելու մասին
«Վերջերս ԱՄՆ կատարած այցից հետո տեղեկացա, թե ինչ գնով են ձեռք բերվել ինձ համար նախատեսված տոմսերը։ Անկեղծ ասած, ես ինքս էլ մի փոքր ապշած...
Աղբյուր` Panorama.am
10:47
Որպես անհետ կորած որոնվող 54-ամյա տղամարդը ներկայացել է նախաքննական մարմին
Նոյեմբերի 29-ին հաղորդվել էր 1970 թ. ծնված Կարեն Զալյանի անհետ կորելու մասին: Ոստիկանությունից հայտնում են, որ քրեական ոստիկանության...
Աղբյուր` Panorama.am
10:35
Տասնյակ հազարավոր սերբեր բողոքում են նախագահ Ալեքսանդր Վուչիչի դեմ
Սերբիայի մայրաքաղաք Բելգրադում տասնյակ հազարավոր մարդիկ կիրակի կրկին ցույցի էին դուրս եկել։ Նրանք իրենց վրդովմունքն են հայտնում նոյեմբերի 1-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:32
Վիտամին D-ի ավելցուկը ավելի վտանգավոր է, քան պակասը. Մանկաբույժ
Վիտամին D-ի հիմնական աղբյուրը ֆոտոբիոսինթեզն է մաշկում` արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությամբ: Առանց արևի ուլտրամանուշակայուն...
Աղբյուր` Panorama.am
10:03
Դեկտեմբերի 23-ին փոխանակման կետերում դոլարի, ռուբլու և եվրոյի փոխարժեքներն աճել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ դեկտեմբերի 23-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում  է 391.77 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:36
Զուրաբիշվիլին 7 օր ժամանակ է տվել Վրաստանի կառավարությանն ու Իվանիշվիլիին
Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին Թբիլիսիում խորհրդարանի շենքի մոտ բողոքի ցույցի ժամանակ իշխանություններին և անձամբ իշխող «Վրացական...
Աղբյուր` Panorama.am
09:27
Անիի տարածաշրջանում մառախուղ է, տեսանելությունը՝ 20 մետր
Դեկտեմբերի 23-ին՝ ժամը 09.00-ի դրությամբ, Սպիտակի ոլորաններում տեղ-տեղ մերկասառույց է։ Անիի տարածաշրջանում մառախուղ է, տեսանելությունը՝ 20 մետր։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:24
Մինչ ՀՀ իշխանությունն ինքնաարդարացումների և խոստումների շռայլման փուլում է, Ադրբեջանը մասշտաբային վերազինման է. Աբրահամյան
«Ադրբեջանի և Թուրքիայի պաշտպանական գերատեսչությունների ինտենսիվ փոխայցերը տարբեր շարժառիթներ ունեն, սակայն առաջին հերթին ադրբեջանական...
Աղբյուր` Panorama.am
09:19
Ճշմարտnւթյnւնը մեկն է՝ Արցախը հանձնել է Նիկnլը իր nւuապարկերի և Արցախի իր արբանյակների օգնությամբ. Մետաքսե Հակոբյան
«Նիկոլն ու իր ուսապարկերը 7 երգ գիտեն 7-ն էլ Արցախի Հանրապետության իրենց կողմից հանձնումը քոչվորներին արցախցիների վրա բարդելու մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
08:41
Այսօր տեղումներ չեն լինի
Երևան քաղաքում դեկտեմբեր 23-ին, 25-27-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ 24-ի գիշերը հնարավոր է թույլ ձյուն Հանրապետության տարածքում...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
12:25 21/12/2024

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}