Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել է, որ ադրբեջանական բանակը պետք է պատրաստ լինի «օկուպացված տարածքների ազատագրմանը». «Ադրբեջանն ապրում է պատերազմական պայմաններում: Պատերազմը չի ավարտվել, ավարտվել է միայն դրա առաջին փուլը»:

Առաջին հայացքից, Իլհամ Ալիևի հայտարարությունը հերթական բնույթ է կրում, սակայն հաշվի առնելով հատկապես վերջին 2-3 տարին Ադրբեջանի ինտենսիվ ռազմականացումն ու հասարակությանը պաշտոնական մակարդակով պատերազմի պատրաստելու քարոզչությունը, իրավիճակը սկսում է առավել սուր բնույթ կրել:

Հատկանշական է, որ Ադրբեջանը համանախագահ երկրների ղեկավարների հայտարարությունից ընդամենը մեկ շաբաթ անց կրկին կոնֆլիկտը ռազմական ճանապարհով լուծելու մասին խոսում է:

Միջազգային հանրությունը ևս, կարծես թե, սկսել է առավել լրջորեն մոտենալ Ադրբեջանի նախագահի ռազմատենչ հայտարարությունններին, ինչին կարելի է համոզվել համանախագահ երկրների ղեկավարների վերջին հայտարարությունից, որտեղ վճռականորեն կոչ էր արվում կողմերին՝ մեկ անգամ ևս հաստատել իրենց հավատարմությունը հելսինկյան սկզբունքներին, մասնավորապես ուժի և ուժի սպառնալիքի չկիրառման, տարածքային ամբողջականության և ժողովուրդների իրավահավասարության և ինքնորոշման իրավունքի վերաբերյալ:

Ընդ որում՝ միջնորդ երկրները իրենց հայտարարությունում ոչ միայն շեշտում էին, որ ռազմական ուժի կիրառմամբ հակամարտությունը լուծում չի ստանա, այլ նշում դրա հնարավոր աղետալի հետևանքների մասին:

Ստեղծված իրավիճակում առաջին հարցը, որ առաջ է գալիս հետևյալն է. արդյո՞ք հնարավոր է կանխել հակամարտությունը ռազմական ճանապարհով կարգավորելու Ադրբեջանի պլանները ու արդյո՞ք հայկական կողմերը պատրաստ են հնարավոր պատերազմին:

Միջնորդների մասով. այն, որ Ադրբեջանի նախագահի հայտարարություններին միջազգային հանրությունը սկսել է այլ կերպ՝ առավել զգուշորեն մոտենալ, արդեն իսկ տեսանելի է, սակայն իրավիճակի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ բացի տարբեր բանաձևերում կամ հայտարարություններում տեղ գտած կոշտ շեշտադրումներից Ադրբեջանի նկատմամբ այլ էական ճնշումներ չեն գործադրվում:

Երկրորդ, պաշտոնական Բաքուն շարունակում է մերժել է ոչ միայն խնդրի կարգավորմանն ուղղված Հիմնարար սկզբունքների առաջարկները, այլ նաև Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից ներկայացված վստահության ամրապնդման միջոցները, մասնավորապես, զինադադարի ամրապնդում, շփման գծից դիպուկահարների դուրս բերում, զինադադարի խախտումների հետաքննության մեխանիզմի ստեղծում: Սրանք քայլեր են, որոնք ոչ միայն էապես կթուլացնեն սահմանագծին առկա լարվածությունը, այլ կողմերի միջև վստահություն կհաստատեն: Սակայն Ադրբեջանը ոչ միայն մերժում է այս քայլերի իրագործումը, այլ նույնիսկ ակնարկում, որ իրեն ձեռնտու չէ իրավիճակի կայունությունը:

Ադրբեջանի կողմից, մեծաքանակ սպառազինության ձեռք բերման ու տարածաշրջանի ռազմականացման պայմաններում, միջազգային հանրությունը, կտրուկ քայլեր իրականացնելու հարցում շտապողականություն չի դրսևորում: Ավելին, համանախագահ երկրներից մեկը 1 միլիարդի հասնող ռազմական գործարք է կնքում բացահայտորեն պատերազմի սպառնալիքի դիմող Ադրբեջանի հետ:

Այն, որ պրոցեսները Հարավային Կովկասում ինչ-որ մի պահից սկսած կարող են անկանխատեսելի ուղղություն վերցնեն, դժվար է բացառել, ինչը նշանակում է, որ վաղուց ժամանակն է իրենց ակտուալությունը կորցրած համարել «Ադրբեջանը ամենից շատ գումարներ է «լվանում» ռազմական գործարքների ժամանակ», «Ադրբեջանցիներն այդքան «դուխ» չունեն նման արկածախնդրության գնալու համար», «ադրբեջանցի զինվորները վախկոտ են կամ չեն տիրապետում ռազմարվեստի նրբություններին» թեզերը: Այս թեզերն իհարկե ռացիոնալության էլեմենտներ պարունակում են, սակայն ստեղծված իրավիճակից բխող առաջնայնությունների սահմանումը շատ ավելի կարևոր են:

Պատերազմը կանխարգելելու կամ հնարավոր պատերազմի դեպքում մեզ համար հաջող ելք ապահովելու հիմնական նախապայմանները մարտունակ բանակ առկայությունից բացի, տնտեսության հզորացումն է, արտագաղթի էական նվազեցումը, երկրում ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների իրականացումը, կոռուպցիայի դեմ արդյունավետ պայքարը, ժողովրդավարության ամրապնդումը, Հայաստան-Արցախ-Սփյուռք կապի ամրապնդումը:

 Քաղաքական փորձագետ Տիգրան Աբրահամյան

Panorama.am-ը տեղեկացնում է, որ խմբագրության կարծիքը կարող է չհամընկնել հեղինակի կարծիքի հետ: