Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանը հողերի խոշորացման հետևանքով գերաղքատ վիճակում հայտնված գյուղացիներին օգնելու վերաբերյալ կառավարությանը ներկայացրած առաջարկների մասին որևէ պատասխան չի ստացել:

Հիշեցնենք, որ ծիրանի մթերման ժամանակ առաջ եկած խնդիրները տիկին Խառատյանը պայմանավորում է նախ և առաջ հողերի խոշորացման գործընթացով:

«Շատ դեպքերում խոշոր հողատերը ջրամբարից ուղղակի ոռոգման գիծը քաշել է դեպի իր հողատարածքը: Նա ոչ ջրի հերթի է սպասում, ոչ ժամանակին ոռոգելու խնդիր ունի, ոչ ջրի վարձի մասին է մտածում: Հազար ու մի տարբերակ կա, որոնք խոսում են տնտեսագիտական հայտնի օրենքի մասին` հարուստը և խոշորը շատ ավելի լավ մթերք են արտադրում, շատ ավելի հեշտ են սպառում, քան թե մանրը: Այս դեպքում պետության միջամտության ու մանրի պաշտպանության խնդիրն է»,- նշել էր նա:

Հրանուշ Խառատյանը կառավարությանն առաջարկել է ոչ միայն սոցիալական փաթեթներ մշակել, այլև գյուղերում փոքր մթերման կայաններ ստեղծել:

«Փոխարեն գյուղացին վազի, կանգնի Մապի Ալիկը, սրա կամ նրա մոտ, պետք է փոքր արտադրություններ լինեն գյուղերում, գյուղացին հենց գյուղում իրացնի իր մթերքը, դա նաև աշխատատեղ կապահովի: Ծրագրերը բազմաբնույթ կարող են լինել»,-ասաց Խառատյանը, նշելով, որ սոցիալական այս ծրագիրը նաև տնտեսական բնույթ ունի:

Նա որպես օրինակ մատնանշեց կաթի մթերումը, երբ շուկայում այն թանկանում է, սակայն գյուղացուց մթերում են նույն 110-120 դրամով:

«Եթե չհայտարարելով մենք անում ենք գյուղատնտեսական նման ծրագրեր /նկատի ունի հողերի խոշորոցում-հեղ./, ապա նախ և առաջ գյուղացուն պետք է տալ երկարաժամկետ վարկեր` սեզոնային վարկերի փոխարեն: Բանկերը հիմա վարկերը տալիս են գարնանը, աշնանը դրանք վերադարձնում են, էն էլ գիտեք ինչ տոկոսներով, միանգամից սնանկացնում են մարդկանց»,-ասաց Խառատյանը:

Նրա խոսքով, վիճակագրության մեջ ևս մի կեղծիք կա:
«Բանկերի տված վարկերը թղթի վրա իսկապես բիզնես վարկ են: Գյուղացին գրում է, սա եմ անելու, նա եմ անելու, մինչդեռ էդ փողը վերցնում է, դարձնում ճանապարհածախս ու գնում խոպան: Խոպանից գալիս է, էդ փողը վերադարձնում է: Թղթի վրա մենք ունենք զգալի թվով գյուղատնտեսական բիզնես վարկեր, բայց իրականում դա մեր տնտեսության մեջ ներդրում չի»,-ներկայացրեց մեր զրուցակիցը:

Խնդիրը Հրանուշ Խառատյանը «ահավոր թեմա» է որակում. «Որ կողմից էլ գնանք, ամեն բան տանում է նրան, որ մնար հողատերին, մանր այգեգործին, մանր արտադրողին ամեն կերպ տնտեսությունից ու շուկայից դուրս են հանում»:
Խառատյանի խոսքով, ինքը կառավարության ղեկավարին խնդրել է իր առաջարկները ներկայացնել գյուղատնտեսության նախարարությանը:

«Իրենք վերլուծեն, ներկայացնեն իմ առաջարկությունների, վերլուծության սխալներն ու անհեթեթությունները: Բայց ես որևէ պատասխան չունեմ»,-ասաց Խառատյանը, նշելով, որ իր առաջարկները ներկայացրել է դեռ 2006-ին:
«Հայացք տնտեսությանը» պարբերականում հրապարակած հոդվածից հետո Անդրանիկ Մարգարյանի մոտ խորհրդակցություն է հրավիրվում, որոշվել, որ հողերի խոշորոցման պրոցեսը պետք է դանդաղեցնել, գյուղացուն ևս շանս տալ մասնակցելու այդ գործընթացին, ինչպես նաև օգնել փոքր հողատերերին, որ նրանք միաժամանակ կարողանան մրցունակ լինել:
«Հետո դա իհարկե մնաց թղթի վրա, չնայած մի շրջան 20 հա-ից ավելի աճուրդում վաճառք չեղավ»,-ասաց Խառատյանը:

Նրա ներկայացմամբ, հողերի խոշորացման գործընթացն Արարատյան դաշտավայրում ու Կոտայքում ավարտվում է, քանի որ այլևս ազատ հողեր չկան, հիմա մարդիկ ձեռքները գցում են նախալեռնային շրջանների հողերին` Շիրակ, Գեղարքունիք, Տավուշ:
«Արարատյան դաշտավայրի կես հեկտար հողի դրամային արդյունավետությունը 20 անգամ գերազանցում է նախալեռնային և լեռնային տարածքի 7 հեկտար հողի դրամային արժեքին: Սրանք տնտեսագիտական վերլություններ են»,-պատճառը ներկայացրեց Խառատյանը: