Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մաքսային միությանը, այնուհետև՝ Եվրասիական միությանը Հայաստանի անդամակցումն ավելի շատ տնտեսական վնաս կբերի, քան օգուտ: Panorama.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով վերջին շրջանում Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև լարված հարաբերություններին և այդ համատեքստում Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունների զարգացմանը, նման տեսակետ հայտնեց «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավար, տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը:

Հիշեցնենք, որ Ուկրաինայի գործատուների դաշնությունը դիմել է երկրի կառավարությանը՝ հայտարարելով, որ Ռուսաստանը փաստացի արգելել է ուկրաինական ապրանքների արտահանումը ռուսական շուկա: ԶԼՄ-ները դա որակել են առևտրային պատերազմ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև: Խնդրի վերաբերյալ ՌԴ նախագահի օգնական Սերգեյ Գլազևը հայտարարել է, որ եթե Ուկրաինան ստորագրի Եվրամիության հետ Ասոցացման համաձայնագիրը, ապա Ռուսաստանը կխստացնի Ուկրաինայի հետ սահմանի մաքսային վերահսկողությունը: ԶԼՄ-ները գրում են, որ այս քայլով Ռուսաստանը ստիպում է Ուկրաինային հրաժարվել Եվրամիության հետ Ասոցացման համաձայնագիրը ստորագրելուց և միանալ Ռուսաստան-Բելառուս-Ղազախստան Մաքսային միությանը:

Թաթուլ Մանասերյանը կարծիք հայտնեց, որ Ռուսաստանը կիրառում է ոչ տարիֆային արգելքներ Ուկրաինայի նկատմամբ, որոնցից մեկն էլ սահմանի վրա ուկրաինական ապրանքների այդ խստացված ստուգումներն են: Տնտեսագետի դիտարկմամբ՝ նման քայլերը հեռանկար չեն կարող ունենալ, և պետությունների միջև նորմալ հարաբերություններ հաստատելու համար պետք պահպանել փոխշահավետ համագործակցության սկզբունքը:

«Մաքսային միության և Եվրասիական միության հարցում Ռուսաստանի կողմից իրականացվող քայլերում կարծես թե գերակշռում է քաղաքական էլեմենտը, այլ ոչ թե տնտեսականը, այսինքն՝ փոխշահավետության սկզբունքը: Ցանկալի կլինի, որ պահպանվի այդ փոխշահավետության սկզբունքը: Մեր կենտրոնի հաշվարկները ցույց են տալիս, որ Մաքսային միությանը, այնուհետև՝ Եվրասիական միությանը Հայաստանի անդամակցելը ավելի շատ տնտեսական վնաս կբերի, քան օգուտ, մասնավորապես՝ բյուջեի եկամտային մասով, քանի որ մաքսազերծման արդյունքում բավական շոշափելի գումարներ են մուտք գործում պետական բյուջե: Եթե այդ եկամուտները այլևս չեն լինելու, ապա պետք է մտածել, թե ինչով փոխարինել այդ վնասները, որոնց հաշվին իրականացվում են սոցիալական և պաշտպանության ոլորտին ուղղվող ծախսերը»,- նշեց տնտեսագետը:

Դիտարկմանը, թե նախատեսվում է, որ աշնանը Արևելյան գործընկերության Վիլնյուսի գագաթաժողովում Հայաստանը կնախաստորագրի Ասոցացման և Խորը ու համապարփակ ազատ առևտրի մասին համաձայնագիրը Եվրամիության հետ, հետևաբար՝ որքանո՞վ է հավանական, որ Ռուսաստանը կարող է նման քայլերի դիմել Հայաստանի նկատմամբ, Թ. Մանասերյանը քիչ հավանական համարեց դա և հույս հայտնեց, որ ավելի խելամիտ դիրքորոշում կորդեգրվի՝ ընդգծելով, որ չպետք է մոռանալ, որ Ռուսաստանը Հայաստանի խոշորագույն առևտրային գործընկերներից է, իսկ Հայաստանը Ռուսաստանի հետ ունի ռազմավարական դաշնակցային հարաբերություններ:

«Չարժե համեմատել Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունները Ուկրաինա-Ռուսաստան հարաբերությունների հետ: Վաղուց Ուկրաինայի և Ռուսաստանի միջև առկա են լարված հարաբերություններ: Գաղտնիք չէ, որ խիստ արտահայտված հակառուսական տրամադրություններ կային Ուկրաինայում, և պատահական չէ, որ «ԳՈՒԱՄ» կոչվող դաշինքի կենտրոնակայանը գտնվում է Կիևում: Դաշինքի կազմի մեջ մտնող երկրները՝ Ուկրաինան, Ադրբեջանը, Վրաստանը և Մոլդովան առանձնապես սերտ հարաբերություններ չունեն Ռուսաստանի հետ»,- նկատեց Թ. Մանասերյանը:

Տնտեսագետն ասաց, որ, չնայած Հայաստանը տարբերվում է այդ երկրներից Ռուսաստանի հետ ռազմավարական դաշնակցային հարաբերություններով, այնուամենայնիվ հարաբերությունների վրա տեսականորեն կարող է որոշակի ազդեցություն ունենալ Եվրամիության հետ Ասոցացման համաձայնագրի ստորագրումը, քանի որ Հայաստանից կա ակնկալիք միանալ Մաքսային միությանը:

«Որպես տնտեսագետ՝ կարող եմ ասել, որ ո՛չ Մաքսային միությունն է հստակ ձևավորված, ո՛չ էլ Եվրասիական միության մեխանիզմն է ուրվագծված: Տնտեսական ինտեգրացիայի առաջին փուլը Ազատ առևտրի գոտին է, որն այդպես էլ չստեղծվեց ԱՊՀ երկրների միջև: Ընդամենը երկու տարի առաջ ստորագրվեց Ազատ առևտրի գոտու ստեղծման մասին համաձայնագիր այն դեպքում, երբ արդեն գոյություն ուներ Մաքսային միությունը: Այսինքն՝ այստեղ նաև շփոթ կա: Սկզբում ձևավորվում է Ազատ առևտրի գոտի, այնուհետև՝ Մաքսային միություն, ապա ընդհանուր շուկա, որից հետո նոր քաղաքական և տնտեսական միություն: Համեմատության համար ասեմ, որ արդեն 20 տարուց ավել է, ինչ գոյություն ունի Հյուսամերիկյան ազատ առևտրի գոտին՝ «ՆԱՖԹԱՆ», որն այդպես էլ չվերածվեց մաքսային միության: Այսինքն՝ այդքան էլ հեշտ չէ ցատկել ինտեգրման մեկ աստիճանից մյուսը»,- ասաց Թաթուլ Մանասերյանը: