Ձեր վստահելի աղբյուրը

Արտագաղթի մասին խոսվում է անընդհատ, սակայն դրա իրական պատկերը կարելի է տեսնել հենց այս օրերին` սեպտեմբերի 1-ին ընդառաջ, երբ մարզային դպրոցները պատրաստվում են առաջին դասարանցիների ընդունելության: Արտագաղթն է մեղավոր, թե սոցիալական բարդ պայմանները, բայց փաստը մնում է փաստ` տարեց տարի դպրոցները դատարկվում են ու որոշ տեղերում անգամ կանգնում փակման վտանգի առաջ:

Այդպես, Հրազդանի թիվ 6 դպրոցում, որը տեղակայված է Վանատուր թաղամասում, նախկինում նվազագույնն եղել է 900-1000 աշակերտ, մինչդեռ անցյալ ուստարում միայն 320: Դպրոցի ուսուցիչներից մեկը Panorama.am-ին ասաց, որ իրենք մեծ հուսյեր ունեին, որ գոնե այս տարի կկարողանան երկու առաջին դասարան ունենալ, սակայն հույսերը չարդարացան` նախնական սեպտեմբերի 1-ին միայն 9 առաջին դասարանցի կգնա դպրոց… թեև դեռ հույս ունեն, որ «հայի խասյաթի» համաձայն վերջին օրով դիմումներ կունենան.
«Ուսուցիչները 5-10 ժամով են աշխատում, էն ա որ դուրս չմնան.... աղքատավարձով լրիվ»,- նեղսրտեց ուսուցիչը:

Աղավնաձորի դպրոցի տնօրեն պարոն Աղամալյանն էլ նշեց, որ իրենց մոտ այս տարի մեկ աշակերտով ավելին կլինի առաջին դասարանում, քան նախորդ տարի էր` 16 երեխայի դիմում արդեն ունեն: Մինչդեռ 2012-13թթ. ուստարում ունեցել են 15 առաջին դասարանցի:

Կոտայքի մարզի մեկ այլ համայնքի` Բջնիի  դպրոցի տնօրեն Յաշա Սահակյանն էլ Panorama.am-ին ասաց, որ իրենց մոտ նվազումը ակնհայտ է, քանի որ անցած տարի ունեցել են 35 առաջին դասարանցի, այս տարի դեռ 24-ն են: Տնօրենը նշեց, որ ևս երեք երեխայի փորձում են ընդգրկել, նրանց հարցը կլուծվի առաջիկա երկու օրերին.

«Բայց աշակերտների թիվը ավելին կլիներ, մենակ վերջին 9 օրում 13 երեխա ընտանիքներով հեռացան Բջնիից` կեսը տեղափոխվեցին Հայաստանի այլ քաղաքներ բնակության, գերակշիռ մասն էլ մեկնեցին արտերկիր բնակության… շատ ցավալի է»,- նշեց պարոն Սահակյանը ու հիշեց, որ 90-ական թվականներին իրենց դպրոցն ամեն ուստարում ունենում էր նվազագույնը 600 աշակերտ, մինչդեռ այսօրվա դրությամբ աշակերտների թիվը 317-ն է:

«Գիտեք, ոչ այնքան արտագաղթն է մեղավոր, թեև դա լուրջ խնդիր է, որքան սոցիալական խնդիրները, որոնք չեն հաղթահարվում: Օրինակ Բջնիում քսան տարի է բնակարան չի կառուցվել, նոր ընտանիքը ձևավորվում է, տեղ չկա ապրելու, ի՞նչ պետք է անեն: Տեղափոխվեն կամ Չարենցավան, կամ էլ Հայաստանի այլ քաղաքներ: Չարենցավանում էլ աշխատանք չկա` չարենցավանցին գնում է Ռուսաստան ու այդպես շղթայական մեկը մյուսին լրացնում են: Բայց խնդիրները չեն լուծվում, ամեն ինչ մնում է նույնը, որ տեղափոխվում են նույն Չարենցավանաը, հո դրանից ավելի լավ չե՞ն սկսում ապրել….»,- նեղսրտելով հավելեց դպրոցի տնօրենը:

Նույն մարզի Ջրառատ գյուղի դպրոցի համար էլ այս տարին հստակ կարելի է հաջող անվանել: Ճիշտ է, եթե դիտարկենք միայն այն, որ դպրոցում այս տարի ընդամենը 11 առաջին դասարանցի է լինելու, առաջին հայացքից թիվն, անշուշտ, այնքան էլ մեծ չէ: Սակայն եթե համեմատենք անցած տարվա հետ, երբ դպրոցն ունեցել է ընդամենը 3 առաջին դասարանցի, հասկանալի է, որ տնօրեն Ալեքսան Բեգլարյանը լիարժեք ուրախանալու առիթ ունի: Ավելացումը, ըստ տնօրենի, տարբեր պատճառներ ունի` և ծնունդներն են ավելացել, և ընտանիքներ են վերադարձել: Թեև արտագաղթը զգալի է Ջրառատում և այս թիվն էլ, ըստ այդմ նշեց նա, կարող է փոփոխության ենթարկվել:

Սյունիքի մարզի Շաղատ գյուղի (1049 բնակիչ) միջնակարգ դպրոցում այս պահի դրությամբ արդեն 16 դիմում ունեն, ևս երկու դիմում էլ սպասում են: Սպասողական վիճակը, ըստ տնօրեն պարոն Ենգիբարյանի, կապված է հարևան Բալակ գյուղի դպրոցի վիճակի հետ` դպրոցը, ցավոք, փակման եզրին է:

Սյունիքի մարզի դպրոցներում, ինչպես պարզեցինք, բավականին բարդ իրավիճակ է: Եթե Բալակ գյուղում դեռ պայքարում են կրթօջախի գոյության համար, ապա կան գյուղեր, որտեղ դպրոցը բառացիորեն շքեղություն է դարձել: Մասնավորապես Սյունիքի մարզի Ձորաստան գյուղը (115 բնակիչ) ոչ միայն առաջին դասարանցիներ այս տարի չի ունենա, քանի որ մի քանի տասնամյակ է այս գյուղում դպրոցը չի գործում, այլ նույնիսկ գոնե մեկ երիտասարդ ընտանիք էլ չունեն: Այս մասին ասելով գյուղապետ Ավետիս Ավետիսյանի նշեց` «ասում եմ ու էլի տրամադրությունս ընկնում ա».

«Մեր գյուղը ծերացող չէ` ծերացած գյուղ է: 35 ծերացած ընտանիք ունենք ու ոչ մի` երիտասարդ: Ի՞նչ դպրոց, ի՞նչ առաջին դասարանցի…. Հարևան համայնքներում էնպիսի հզոր դպրոցներ ունեինք, որ այսօր դրանք էլ են դատարկ` կամ փակվել են, կամ էլ փակման եզրին են: Ամբողջ հանրապետությունում ա էս վիճակը…ահավոր ա»,- հավելեց մեր զրուցակիցը:
 

Հիշեցնենք, որ այս տարի առաջին դասարանցիների համար զանգը կհնչի սեպտեմբերի 2-ին: