Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Բուհերի վարձավճարների բարձրացման, կրթության որակի բարելավման, ինչպես նաև կրթական մի շարք այլ խնդիրների շուրջ Panorama.am-ը զրուցել է Հայաստանի Պետական Ագրարային համալսարանի ուսումնական գծով պրոռեկտոր Յուրի Մարմարյանի հետ:

- Պարոն Մարմարյան, Ագրարային համալսարանը հայտարարել է, որ ուսման վճարները գոնե գալիք տարում չի թանկացնելու: Ինչպե՞ս եք պատրաստվում լուծել ֆինանսական ու կրթության բարելավման խնդիրները:

- Կրթության որակի բարելավումը հիմնարար հարց է: Այն մի օրվա կամ մի տավա խնդիր չէ, այլ բավականին երկարատև աշխատանքի: Միայն բուհում որակ չի լինում այն լինում է կրթական ողջ շղթայում` սկսած մանկապարտեզից: Որակ հասկացությունը բերել-կապել մի խնդրի հետ, այնքան էլ ճիշտ չէ: Այն, որ մյուս բուհերը վարձավճարները բարձրացնում են որակը բարձրացնելու համար, այո, այդ խնդիրն էլ կա, որովհետև եթե այսօր դուք չունեք եվրոպական մակարդակի լաբորատոր սարքավորումներ, առավել ևս կիրառական գիտությունների համար և նորագույն տեխնոլոգիա ու տեխնիկա, դժվար է պատրաստել այնպիսի մակարդակի մասնագետներ, ինչպիսին պահանջում է ԵՄ-ին ինտեգրվելու ողջ գործընթացը:

Եթե մենք ուզում ենք, որ դասախոսական կազմը երիտասարդացվի, մենք դրան ֆինանսներ պետք է տրամադրենք: Հաջորդ բաղադրիչը` մենք պետք է կարողանանք հայերենով ստեղծել ուսումնամեթոդական բազա: Այդ գրականությունը նախապատրաստելը, տպագրելը, բաժանելը մեծ նյութական ծախսերի հետ է կապված: Այս բոլոր ֆինանսական խնդիրները մենք էլ ունենք, բայց մեր մոտ թանկացումներ չեղան, քանի որ մենք գիտենք գյուղի երիտասարդության սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակը: Եթե մեզ համեմատեք այլ համալսարանների հետ, մեր ուսանողության 55-60, մասնագիտություններ կան, որ մինչ 70 տոկոսը գյուղի երիտասարդությունն է: Մեր աշխատավարձերը նույնիսկ շատ սահմանափակ են, բայց մենք դա անում ենք գյուղի երիտասարդության համար:

Բարձրագույն կրթությունը բավական բարձր պահանջարկ ունի, ըստ այդմ բարձր կրթական մակարդակը բարձր հատուցում է պահանջում: Հիմա պատրաստվում ենք աջակցել այն ուսանողներին, որոնք ունեն բարձր առաջադիմություն բայց ունեն սոցիալական խնդիր: Այն ուսանողները, ովքեր ունեն 85 միավոր և ավելի միջին որակական գնահատական, բայց ունեն նաև սոցիալական խնդիր կամ ընդգրկված են «Փարոսի» համակարգում, բոլորը փոխհատուցվելու են, մինչև հարյուր տոկոսով պետությունը փոխհատուցելու է: Սա այն սոցիալական փաթեթն է, որ կառավարությունը որոշել է և մենք ներկայացնելու ենք մինչև սեպտեմբերի 10-15-ը:

- Ագրարային համալսարանից բավականին մեծ թվով ուսանողներ են հեռացվում` տարեկան 4-5 հարյուր ուսանող: Ո՞րն է դրա պատճառը:

Դրանց պատճառները շատ են: Հեռացվողների ճնշող մեծամասնությունը հեռակա ուսուցման համակարգից են: Խնդիրներ կարող են լինել արտագնա աշխատանքի հետ կապված, ընտանեկան, սոցիալական տարբեր պատճառներ` այդ թվում նաև վարձավճարը: բայց մենք եթե ուզում ենք կրթության որակ ապահովել, մենք չենք կարող նրանց կուրսից կուրս ավտոմատ տեղափոխել: Չի կարելի որակ պահանջել, բայց առանց հեռացման: Պետք չէ վճարել չսովորելու համար: Մեր հասարակությունը դա պետք է ընկալի:

Մյուս կողմից յուրաքանչյուր երիտասարդ պետք է նախապես մտածի, եթե ուզում է բարձրագույն կրթություն ստանալ, բայց դա շատ թանկ հաճույք է, նա պետք է հաշվի առնի, թե որտեղ է իր ուժը պատում, որտեղի կրթույթունն է իրեն հասու:

- Շատերն, ավարտելով բուհը, դժվարանում են աշխատաքն գտնել, կա՞ ինչ-որ մեխանիզմ ու գործատուների հետ համագործակցության հարթակ, որ լավագույն ուսանողներն ու կադրերն ավարտելուց հետո անցնեն աշխատանքի:

-Մասնագետի պահանջարկը լուծում է աշխատանքի շուկան: Մենք ունենք կարիերայի կենտրոն, որն աշխատում է բարձր կուրսեցիների, բակալավրային շրջանավարտների, մագիստրանտների ու ասպիրանտների հետ: Այդ բազայում գրանցված է շուրջ 3000 շրջանավարտ: Համապատասխան աշխատանքի դեպքում մենք նրանց առաջարկում են: Բացի այդ, կազմակերպում ենք նաև հանդիպումներ մեր կադրերի և գյուղատնտեսության ոլորտի գործատուների հետ: Մենք համագործակցում ենք հանրապետության լավագույն ու միջազգային տարբեր կազմակերպությունների հետ: Կոնյակի գործարանը, օրինակ, ունի 35 հոգու պահանջարկ: Երկուշաբթի օրվանից մենք ուսանողների ենք ուղարկելու երեք շաբաթվա պրակտիկայի, որոնցից էլ գործատուն պետք է իր համար լավագույն կադրերին ընտրի: Անհրաժեշտ է, որ մասնագետն իր որակներով համապատասխանի պահանջներին:

- Իսկ համապատասխանո՞ւմ են:

-Այո: Մեր շրջանավարտների մասին, ովքեր գնում, եվրոպական կրթական տարբեր ծրագրերի են մասնակցում, բավականին դրական կարծիքներ ենք ստանում: Մենք չենք ասում, որ թերություն չունենք, բայց ժամանակի ընթացքում պետք է կարգավորենք: Ինչքան գործատուները շահագրգռված լինեն լավ մասնագետ ստանալու գործում, այնքան էլ նրանք պետք է նպաստեն լավ մասնագետի կայացման գործին: Ցավոք սրտի Հայաստանում գործատուն դեռևս սովոր չէ դրան: Արտերկրում գործատուն առաջին կուրսից համագործակցում է բուհի հետ: Մի տեղ տանում է պրակտիկայի, մի տեղ ֆինասնսավորում է իրականցնում, մի տեղ աշխատավարձ է տալիս` հետևում և ընտրում է իր կադրերին: Մեր գործատուները միայն պահանջ են ներկայացնում, իրենք չեն մասնակցում կրթությանը: Բայց մենք պետք է գործենք համատեղ: Մենք դրա փորձն ունենք:

- Պարոն Մարմարյան, կա մի խնդիր ևս` գյուղատնտեսության ոլորտի պետական մի շարք կառույցներում աշխատավարձի ցածր լինելու պատճառով երիտասարդ կադրերով թարմացում տեղի չի ունենում: Չե՞ք կարծում, որ նրանց աշխատավարձը պետք է գոյանա նաև մասնավորի միջոցներից` կոնկրետ ծառայությունների ու սպասարկման դիմաց:

-Պատկերացրեք, եթե երիտասարդն ուզում է ամուսնանալ և գյուղում ամրանալ, պետք է ստանա գոնե համապատասխան աշխատավարձ: Բայց եթե այդ մարդու աշխատավարձը կազմում է 45 հազար դրամ, արդյո՞ք նա կկարողանա ամրանալ գյուղում: Բացարձակապես հնարավոր չէ: Համայնքները պետք է ունենան ագրոպարենային համակարգի մասնագետների պարտադիր հաստիք: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում, մարզը, կամ մի քանի համայնք միասին պե՞տք է ունենան մի անասնաբույժ, պե՞տք է ունենան բույսերի պաշտպան, պե՞տք է ունենան մի ագրոնոմ: Այսօր մենք մի կովից ստանում ենք 2000 լիտր կաթ, բայց աշխարհը հասել է միջին ցուցանիշով10-12 հազար լիտրի: Մեր գործատուն, համայնքը, պետք է հասկանա, որ գյուղատնտեսությունը պետք է վարվի գիտականորեն հիմնավորված մակարդակով:

- Արտասահմանից շատ են ներկրվում սելեկցիոն եղանակներով ստացված ծառատեսակներ, բույսեր, անասնատեսակներ և այլն: Մենք ունե՞նք ներսում համապատասխան մասնագետներ` դրանց օգտագործումն ու բազմացումը կազմակերպելու համար:

-Աշխարհում միշտ էլ այդ փոփոխություններն ու նվաճումները տարածվում են: Դրա համար էլ գիտությունը սահմաններ չունի: Մեր երկիրը տարբեր տեսակի անասուններ է ներկրում: Այո, մենք ունենք այդ մասնագետները, բայց այդ մասնագետների պահանջը դեռ ֆերմերը չի հասկանում: Եթե ներկրել է այդ կենդանին, պետությունն էլ սուբսիդավորել է, ուրեմն նա պետք է ունենա համապատասխան մասնագետ: Մենք արտադրություններում աշխատող մասնագետներին երկու, երեք տարին մեկ անգամ հրավիրում ենք վերապատրաստման: