Ձեր վստահելի աղբյուրը

 «Քաղաքական սերնդափոխություն» շարժման գործունեության, ինչպես նաև երիտասարդների կրթական խնդիրների վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցեց շարժման ղեկավար Անի Հովհաննիսյանի հետ:

- Նախ, որո՞նք են «Քաղաքական սերնդափոխություն» շարժման գործունեության հիմնական ուղղություններն ու նպատակները:

-Քաղաքական սերնդափոխություն շարժումը ստեղծվեց մայիս ամսին, որի հիմնական նպատակն է ապահովել երիտասարդների ներգրավվածությունը քաղաքական ու պետական ոլորտում: Այս ընթացքում մենք գրանցեցինք նաև մեր հասարակական կազմակերպությունը` «Արդարության սերունդ», որից հետո նախաձեռնեցինք մեր հաջորդ քայլը, վերլուծական կենտրոնի բացումը, որը տեղի կունենա այս ամսվա տասնհինգին: Այն հնարավորություն կտա կազմակերպել քննարկումներ, սեմինարներ, տարաբնույթ հանդիպումներ, ինչպես նաև իրականացնել տարբեր ոլորտներին վերաբերող վերլուծություններ:

Պետական սերնդափոխությունն անհրաժեշտություն է, քանզի նոր կադրերի հոսք է հարկավոր: Ես կարծում եմ, որ այսօր մենք ունենք բավական խելացի և մրցունակ կրթություն ստացած երիտասարդներ, ուստի, կադրերի խնդիր չունենք: Ունենք կադրերի օգտագործման խնդիր:

-Ովքե՞ր են ներգրավվել վերլուծական կենտրոնի գործունեության մեջ:

- Ներկայումս ներգրավված են այն մարդիկ, ովքեր ներգրավված են նաև շարժման մեջ: Մենք ունենք ոլորտային վերլուծաբաններ` բնապահպանական, կրթական, քաղաքական ոլորտի, ինչպես նաև պատրաստվում ենք համագործակցել գիտական կենտրոնների հետ, տպագրել փորձագետների հոդվածները: Մենք մի խնդիր ունենք, երբ ինչ-որ ոլորտում գործընթաց է մեկնարկում, մենք հնարավորութուն չենք ունենում լսել տվյալ ոլորտի մասնագետի հիմնավորված կարծիքը: Եվրամիության հետ Ասոցացման համաձայնագրի առնչությամբ, որը պետք է նախաստորագրվի նոյեմբեր ամսին, ինչպես նաև Եվրասիական միությանը Հայաստանի ինտեգրման խնդրի վերաբերյալ որևէ քաղաքական ուժ, սուբյեկտ հանդես չեկավ բովանդակալից վերլուծությամբ, այսինքն` տվյալներով, ցուցանիշներով ու կոնկրետ հիմնավորումներով: Հնչեցին ընդամենը կարծիքներ, որ ազատ առևտրի գոտի կմտնենք, Հայաստանի տնտեսությունը կբարելավվի, լավ կլինի, բայց չկա որևէ թիվ:

-Քաղաքական սերնդափոխությունն իր գործունեության ընթացքում քաղաքական դիրքորոշում արտահայտելո՞ւ է:

- Քանի որ շարժման նպատակը տարբեր կադրերի ներգրավումն է քաղաքականության մեջ, մենք փորձելու ենք համագործակցել տարաբնույթ քաղաքական ուժերի հետ: Այն քաղաքական ուժերը, որոնք համաձայնելու են թեկուզ ընտրությունների ժամանակ ներգրավել մեր անդամներին իրենց ցուցակներում կամ որոշակի հարթակ տալ դրսևորվելու համար, այս մասով կարող ենք համագործակցել: Մենք կարող ենք համագործակցել երեք կուսակցության հետ և դրանից չի փոխվում շարժման իմաստը:

- Հնարավո՞ր է, որ շարժման անդամներից մեկը համակրի ՀՀԿ-ին, մյուսը` «Ժառանգությանը», երրորդը` «ՀԱԿ»-ին: Հնարավո՞ր է, որ շարժումը կադրեր մատակարարի միանգամայն տարբեր գաղափարներ կրող ուժերի:

- Մեր խնդիրը ոչ թե որևէ կուսակցության շահերը պաշտպանելն է, այլ առհասարակ երիտասարդ և մրցունակ կադրերին քաղաքական և պետական ոլորտում առաջխաղացմամբ ապահովելը: Ուստի, այս պարագայում, կուսակցական շահն առանձնապես չի հետաքրքրում: Ընդհանուր նպատակ գոյություն ունի` ստեղծել առողջ, մրցունակ կադրերի բազա, ովքեր կզբաղվեն երկրի կարևոր խնդիրների լուծմամբ: Կարևոր չէ, ընդդիմադիր է, թե իշխանամետ:

-Իսկ ինչպե՞ս եք վերաբերում վերջին շրջանում երիտասարդների` քաղաքացիական ակցիաներին մասնակցությանը:

- Եթե վստահ լինեինք, որ այս ցույցերը չեն հովանավորվում որևէ ուժի կողմից, մենք ինքներս կմիանայինք ու նրանց կողքին կլինեինք: Բայց ցուցարարների բազմաթիվ գործողություններ ցույց տվեցին, որ իրականում այստեղ ինչ-որ բան այն չէ: Օրինակ Հենրիկ Նավասարդյանի հրաժարականը երկրում առկա բազմաթիվ այլ խնդիրների պարագայում ինձ համար անհասկանալի է: Ես այստեղ ավելի շատ քաղաքական պատվեր եմ տեսնում, բայց ընդհանրապես ակտիվիստներին ես ողջունում եմ:

- Եկեք մասնավորապես անդրադառնանք ուսման վարձերի բարձրացման խնդրին, որն անմիջականորեն ուսանողությանն է վերաբերում:

- Մինչև վարձերի բարձրացումը Հայաստանը տարածաշրջանում համարվում էր կրթությանն ամենաքիչ պետական ֆինանսավորում հատկացնող պետությունը: Այն կազմում է ՀՆԱ-ի 0.2 տոկոսը և ամբողջ կրթական ծախսերի 6-7 տոկոսը, որը, եթե համեմատենք ՏՀԶԿ երկրների հետ, ապա կտեսնենք, որ այդ երկրներում կրթությանը հատկացվում է ՀՆԱ-ի 1.3 տոկոսը և ֆինանսավորվում է ընդհանուր կրթական ծախսերի 20 տոկոսը, ինչը նշանակում է, որ մինչև վարձերի բարձրացումն էլ պետությունը կրթությանը քիչ ֆինանսավորում էր հատկացնում: Հաջորդ խնդիրը` մեզ մոտ ուսման վարձերի չափն է, որոնք մինչև թանկացումն էլ բավական բարձր էին, և կազմում էին մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամուտի 20 տոկոսը: Այնինչ ԱՄՆ-ում, Ճապոնիայում կազմում է 11 տոկոսը: Հաջորդ խնդիրն անվճար տեղերի հատկացումն է: Առհասարակ պետպատվերի գումարը վճարվում է պետբյուջեից: Բավականին մասնագիտություններ կան, որոնք պահանջարկ ունեն, սակայն պետական բյուջեից ֆինանսավորվում է կրթության այն հատվածը, որը տնտեսության մեջ պահանջարկ չունի: Օրինակ, եթե ունենք բանվորի կարիք, մենք փող ենք տալիս, որ իրավաբանը սովորի: Կարելի է ոչ թե բարձրացնել ուսման վարձերը, այլ կարելի է նվազեցնել պահանջարկ չունեցող մասնագիտություններին հատկացվող գումարները:

-Իսկ կրթության որակի բարձրացման հետ կապված առաջարկներ ունե՞ք:

Եթե մենք խոսում ենք այն մասին, որ վարձավճարները բարձրացվում են կրթության որակը բարելավելու համար, ապա ես մինչ այսօր չգիտեմ մի բուհ, որը կներկայացներ ծրագիր, թե ինչպես է պատրաստվում բարելավել կրթության որակը: Ի՞նչ է նշանակում բարելավել կրթության որակը. բարձրացնո՞ւմ ենք դասախոսների աշխատավարձը, նրանց ուղարկո՞ւմ ենք վերապատրաստման, դրսից դասախոսների՞ ենք հրավիրում, ուսանողներին ապահովո՞ւմ ենք նորագույն տեխնոլոգիաներով, արտասահմանյան երկրների հետ փորձի փոխանակո՞ւմ ենք իրականացնում:

Մյուս կողմից, առհասարակ կրթության որակը չի կարող բարելավվել այնքան ժամանակ, քանի դեռ նույն ուսանողն, ընդունվելով բուհ, ինքը չի ցանկանում բարելավել իր գիտելիքները, ինքը չի ցանկանում աշխատել իր վրա: Շատ դեպքերում էլ խնդիրը կայանում է սոցիալական վիճակի մեջ, ինչը շատ դեպքերում բացասաբար է ազդում ուսանողի ձգտման վրա: Մենք առաջարկում ենք, որ ստեղծվի ուսանողի վարկավորման լավ պայմաններ: Թեև 2003 թվականից գործում է այդպիսի մի համակարգ, բայց դրանք տրամադրում են առևտրային բանկերը` ոչ նպաստավոր պայմաններով: Մենք առաջարկում ենք պետությանը մտածել մի սխեմա, որն ուսանողին հնարավորություն կտա վճարել ավարտելուց հետո: Այդ մեխանիզմի արդյունքում բուհը շահագրգռված է լինում, որ ուսանողին տա որակյալ կրթություն, քանի որ անորակ կրթության դեպքում վերջինս չի կարողանա աշխատանք գտնել և մարել վարձը: Ուսանողը շահագրգռված է, որ լավ ասովորի, դառնա լավ մասնագետ, քանի որ նա գիտակցում է, որ ավարտելուց հետո պետք է աշխատի և մարի վարձը: կամ եթե պետությունն է վճարել, նա է շահագրգռված լինում ստեղծել կարիեռայի կենտրոններ ու նպաստել շրջանավարտների` աշխատանքի տեղավորմանը: Այս մեխանիզմը նաև կանխում է արտագաղթը, քանի որ եթե ուսանողը սովորում է և ստորագրում է պայմանագիր, որ ավարտելուց հետո երեք-չորս տարում պետք է վարձը մարի, ապա ստիպված նա պետք է մնա Հայաստանում: