Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Կարծում եմ` արհեստածին է Հայաստանին դնել ընտրության առջև` Մաքսային միությո՞ւն, թե՞ ԵՄ, քանի որ Հայաստանը և աշխարհաքաղաքական դիրքից, և տնտեսական ու քաղաքական շահերից ելնելով, պետք է փորձի հարաբերությունները զարգացնել բոլոր երկրների հետ»: Panorama.am-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավար, տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը:

Քանի որ Մաքսային միությունը ընդամենը երկու տարվա պատմություն ունի , ապա, ըստ նրա, տնտեսական շահերը հաշվի առնելով, Հայաստանը պետք է լինի Մաքսային միությունը ձևավորողների և նախաձեռնողների շարքում:

Միաժամանակ Թ.Մանասերյանը նշեց, որ մինչ Մաքսային միությանը անդամակցելու պատրաստակամություն հայտնելը, պետք է նկատել, որ Հայաստանը ունի բավականին լավ ձևավորված տնտեսական կապեր բոլոր հետխորհրդային երկրների հետ, բացառությամբ` Ադրբեջանի, ուստի, այստեղ կարծես թե համագործակցության համար արդեն նպաստավոր դաշտ կար:

Ինչ վերաբերում է մտահոգություններին, Թ.Մանասերյանը նկատեց, որ Հայաստանը Ռուսաստանից հիմնականում ներմուծում է շուրջ 1 մլրդ դոլարի ապրանքներ և ծառայություններ, իսկ արտահանումը գրեթե 3 անգամով պակաս է, առավել ևս, որ արտահանման համար որևէ մաքսատուրք չի գանձվում: «Այսինքն` ներմուծումից ստացված մաքսերի հաշվին է, որ բավականին պատկառելի գումարներ են հավաքագրվում պետական բյուջե: Ինձ մոտ` որպես տնտեսագետի, հարց է առաջանում, թե ինչո՞վ մենք կփոխհատուցենք այն վնասը, որը առաջանալու է այդ մաքսատուրքերի չգանձումից, որի հաշվին մենք ֆինանսավորում ենք գիտությունը, առողջապահությունը, կրթությունն ու այլ ոլորտները: Այստեղ մենք բավականին լուրջ խնդիր ունենք և կարիք կա, որ տնտեսագետներն ու քաղաքական գործիչները ավելի մեծ ուշադրություն դարձնեն տնտեսական բաղադրիչին: Անլուծելի խնդիրներ չկան, պարզապես հարկավոր է մոբիլիզացնել մեր ներուժը, որպեսզի կարողանանք արդյունավետ լուծումներ տալ առկա խնդիրներին»,- ասաց տնտեսագետը:

Թ.Մանասերյանը մեկ անգամ ևս նշեց, որ ինքը մնում է իր այն կարծիքին, որ Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակցությունը ավելի շատ տնտեսական վնաս կբերի, քան օգուտ, եթե վերոնշյալ խնդիրը չլուծվի: Հակառակ դեպքում, վնասը շատ լուրջ կլինի: «Շատ դրական եմ գնահատում համագործակցությունը, բայց քաղաքական որոշումների հետ մեկտեղ, ցանկալի է, որ կարողանանք տնտեսական ճիշտ հաշվարկներ կատարել»,- ասաց նա:

Նա նաև նկատեց, որ Մաքսային միությանը անդամակցելով ինչպես Հայաստանը, այնպես էլ մյուս երկրները առևտրային քաղաքականության բնագավառում երրորդ երկրների նկատմամբ այլևս միակողմանի, ինքնակամ որոշումներ չեն կարող կայացնել: Այսինքն` հարցերը բոլոր երկրների հետ միասնաբար պետք է որոշվի: Օրինակ` ինչպիսի քաղաքականություն պետք է վարվի այն երկրների հետ, որոնք չեն մտնում Մաքսային միության մեջ:

Իսկ ինչ վերաբերում է Ասոցացման համաձայնագրի նախաստորագրմանը, ապա, Թ.Մանասերյանի խոսքերով, ինչպես Ռուսաստանը ընբռնումով է մոտենում այն հանգամանքին, որ Հայաստանը Մաքսային միությանն անդամակցելով Եվրոպայի հետ կշարունակի ինտեգրացիոն կապերը, ճիշտ այդպես էլ հույս ունի, որ պաշտոնական Բրյուսելը ըմբռնումով կմոտենա մեր երկրի Մաքսային միությանն անդամակցելուն: «Չնայած այն հանգամանքին, որ առաջին կոշտ արտահայտությունները լսվեցին, բայց Եվրահանձնաժողովի կողմից ավելի հուսադրող դիրքորոշում ու մոտեցում արտահայտվեց, թե դա համատեղելի է, առավել ևս, որ մենք խոսում ենք գործընթացների մասին, այլ ոչ թե ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության մասին»,- ընդգծեց տնտեսագետը:

Թ.Մանասերյանը այս փուլում նաև կարևոր է համարում այն, որ ռազամավարական դաշնակցի օգնությամբ հնարավոր կլինի լուծել աբխազական երկաթգծի հարցը, որը հայ գործարարներին թույլ կտա ավելի նպաստավոր պայմաններով արտաքին աշխարհի հետ զարգացնել առևտրատնտեսական կապերը, ինչպես նաև պետք է ամեն ինչ անել, որ նաև Բելառուսի և Ղազախստանի հետ միասին Հայաստանում վերագործարկել արտադրական ձեռնարկությունները:

«Ակնկալիքներից մեկն էլ այն է, որ Ղարաբաղի հարցում ստատուս քվոն կպահպանվի, և այդ աջակցությունը կլինի միանշանակ: Վերջերս Ադրբեջանին Ռուսաստանի կողմից վաճառված զենքից հետո Հայաստանի հասարակությունը սկսեց մտորումների մեջ ընկնել, թե արդյոք այդ ռազմավարական դաշնակցությունը մեզ համար լուրջ երաշխիք է, թե ոչ: Այստեղ այդ կասկածները կարող են փարատվել, եթե մենք կարողանանք ավելի սերտ համագործակցություն ունենալ ռազմաարդյունաբերական համալիրում»,- նշեց Թաթուլ Մանասերյանը: