Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Այսօր Երևանում կայացավ Ջորջ Մեյսոնի համալսարանի հակամարտությունների վերլուծության և հաղթահարման ֆակուլտետի խաղաղաշինության կենտրոնի, հակամարտությունների տրանսֆորմացիայի «Imagine» կենտրոնի աջակցությամբ և Մեծ Բրիտանիայի ԱԳՆ ֆինանսավորմամբ իրականացվող «Հաղթահարելով փակուղին»խորագիրը կրող ծրագրի շրջանակներում Բաքվի, Երևանի և Ստեփանակերտի փորձագետների կողմից մշակված ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանն ուղղված առաջարկների, ինչպես նաև ղարաբաղյան խնդրի լուծման հարցում հակամարտության կողմերի պետական և հասարակական ոլորտների ներկայացուցիչների հետագա քայլերի նվիրված քննարկում:

Քննարկման ընթացքում նշվեց, որ Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիում հունիսի 15-18-ը ԼՂ հակամարտության թեմային նվիրված քննարկումներ են տեղի ունեցել, որոնց մասնակցել են հայ և ադրբեջանցի փորձագետներ: Հանդիպումն անցկացվել է վերոհիշյալ «Հաղթահարելով փակուղին» խորագրով նախագծի շրջանակում: Քննարկումների ավարտին փորձագետների խումբը տարածել է «Ղարաբաղյան հակամարտության տարածաշրջանում վստահության միջոցների ամրապնդման վերաբերյալ առաջարկներ» խորագիրը կրող փաստաթուղթ, որով ամփոփել է հանդիպման արդյունքները և ներկայացրել մի քանի առաջարկներ, որոնք, փորձագետների կարծիքով, անկասկած նպաստելու են հայ ու ադրբեջանցի ժողովուրդների միջև վստահության վերականգնմանը:

Փաստաթղթում մասնավորապես նշվում է, որ Բաքվի, Երևանի և Ստեփանակերտի փորձագետներն առաջարկում են՝

«Մշտադիտարկում անցկացնել և հակամարտության գոտում տեղի ունեցող բոլոր միջադեպերի վերաբերյալ տվյալների բազա կազմել: Քայլեր ձեռնարկել, որ դիտարկման գործընթացում ներգրավվեն քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ:

-Մշտադիտարկման ենթարկել պաշտոնատար անձանց ելույթները և հայտարարությունները, ինչպես նաև հակամարտության կողմերի լրատվամիջոցների բովանդակությունը, արձանագրել դրանցում առկա մարդատյացության, ատելության և բռնության դրսևորումները, նպաստել այնպիսի միջազգային մեխանիզմների մշակմանն ու իրականացմանը, որոնք ուղղված կլինեն այդ դրսևորումների նվազեցմանը:

-Ձեռնարկել հստակ միջոցներ, որոնք ուղղված կլինեն Զինված ուժերի շփման գծում խաղաղ բնակիչների և զինվորականների մահվան դեպքերի կանխմանը. մշտադիտարկում իրականացնել և վերլուծել նման միջադեպերը:

-Միջոցներ ձեռնարկել հրադադարի ռեժիմի պահպանման նկատմամբ հասարակական վերահսկողությունն ուժեղացնելու համար:

-Ձևավորել այնպիսի իրավական նորմերի և վարքականոնների ժողովածու, որոնք կարգելեն ելույթներում և հայտարարություններում ուժի սպառնալիքի կիրառումը:
-Ակտիվացնել և նոր երկխոսության հարթակներ ստեղծել՝ հակամարտությունում ներգրավված տարբեր սոցիալական խմբերի միջև շփումները հաճախակիացնելու համար (երիտասարդներ, մարզիկներ, ուսանողներ և այլք):

-Ակտիվացնել և նոր երկխոսության հարթակներ ստեղծել ՝ հասարակական կարծիքի ձևավորման վրա ազդող խմբերի միջև շփումներն ակտիվացնելու համար (փորձագետներ, ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչներ, քաղաքագետներ, մտավորականներ):

-Ակտիվացնել շփումները հակամարտության հետևանքով անմիջականորեն տուժած մարդկանց միջև (զոհերի ընտանիքներ, անհետ կորածներ):

-Այժմ, երբ կարիք կա խթանել ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացը, մասնավորապես՝ բարձրացնել քաղաքացիական հասարակության դերը հակամարտության կողմերի միջև վստահություն կառուցելու հարցում, տարածաշրջանի փորձագետների խումբն առաջարկում է նպաստել վերոհիշյալ ուղիների և մեթոդների իրականացմանը, քանի որ դրանք, խմբի խորին համոզմամբ, նպաստելու են հակամարտության կողմերի միջև վստահության ամրապնդմանն ու համագործակցության խորացմանը»:

Քննարկման ընթացքում ծրագրի երևանյան համակարգող Կարինե Օհանյանը նշեց, որ նախագծի հիմնական նպատակը ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը նպաստելու գործում հասարակական կառույցների հնարավորությունների օկումուլիացիան է:

«Ծրագրի հիմնական նպատակ այն է, որ երեք կողմերի փորձագետները կարողանան մշակել իրենց երկրների իշխանություններին, միջազգային կառույցներին, քաղաքացիական հասարակություններին ուղղված` ԼՂ հակամարտության վերաբերյալ ընդհանուր առաջարկներ: Փորձեցինք ընդհանուր հայտարարի բերել այն, ինչ կարող են առաջարկել ոչ կառավարական կառույցները` կառավարական կառույցներին»,- նշեց Կարինե Օհանյանը:

Քննակման մասնակիցները համակարծիք էին այն հարցում որ նմանատիպ եռակողմ ծրագրի և փաստաթղթի առկայությունը արդեն իսկ կարևոր քայլ է հասարակություների միջև փոխադարձ վստահության սերմանման հարցում: