Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Մոսկվայի և Բաքվի միջև ջերմացում է նկատվում այն բանից հետո, երբ Յարոսլավի շրջանային դատարանը որոշեց էքստրադիցիայի ենթարկել Նախիջանի Ինքնավար Հանրապետության Ազգային անվտանգության նախարարության նախկին աշխատակից Իբրահիմ Մուսաևին, ով փորձում էր փախստականի կարգավիճակ ստանալ Ռուսաստանում: Այդ մասին գրված է Ռադիո «Ազատություն» Եվրոպական ծառայության կայքում հրապարակված հոդվածում:

Նյութում ներկայացվում է « Кавказский узел»-ի հետ Իբրահիմ Մուսաևի հարցազրույցը, որտեղ Մուսաևը պատմում է, թե ինչպես է ինքն աշխատանքի անցել Ադրբեջանի հատուկ ծառայություններում և կառավարել գործակալների ցանցը, ովքեր տեղեկատվություն էին հայտնում Իրանի հյուսիս-արևմտյան շրջաններում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին:

Նա նաև պատմում է, թե ինչպես է Նախիջևանի բնակիչ Թուրաջ Զեյնալովն իրեն տեղեկացրել օդային ճանապարհով քրդական ահաբեկչական «Քուրդիստանի աշխատավորների կուսակցության» (ՔԱԿ) համար Բաքվից Նախիջան, իսկ հետո արդեն Թուրքիա զենք փոխադրելու մասին: Ընդ որում` ՔԱԿ-ը դեռ այն ժամանակ ներգրավված է եղել զինված հակամարտության մեջ Ադրբեջանի ռազմավարական գործընկեր Թուրքիայի հետ: Զեյնալովը պատմել է, որ ինքնաթիռը բեռնելիս ուղեկցող զինվորականը հեռացել է խցիկից` այնտեղ թողնելով իր փաստաթղթերը, իսկ Զեյնալովը պատրաստել է այդ փաստաթղթերի կրկնօրինակները: 2011թ. օգոստոսի 2-ին Զեյնալովն այդ փաստաթղթերը փոխանցել է Մուսաևին, իսկ օգոստոսի 24-ին նա ձերբակալվել է: Մի քանի օր անց նրան սպանել են Ազգային անվտանգության նախարարությունում:

«ՔԱԿ-ին զենք մատակարարելու գործում Ադրբեջանի կառավարության մասնակցության վերաբերյալ փաստաթղթային ապացույցները, որոնք, ըստ Մուսաևի, նա ստացել է Զեյնալովից, ևս մեկ անգամ ցույց են տալիս այդ կազմակերպության հետ Ադրբեջանի ունեցած երկակի հարաբերությունները», - գրված է նյութում:

Հեղինակը գրում է, որ դեռ 2000-ականներին Ադրբեջանի ընդդիմադիր մամուլը հանրապետության իշխանությանը մեղադրում էր ՔԱԿ-ի հետ կապեր ունենալու մեջ և գրում էր Ադրբեջանի տարածքում գործող ճամբարների գոյության մասին, որտեղ պատրաստվում են ՔԱԿ-ի անդամները: Նմանատիպ կապերի մեջ մեղադրվող պաշտոնյաների շարքում են եղել Սումգայիթի մունիցիպալ խորհրդի նախկին անդամները, ինչպես նաև Բեյլար Էյուբովը, ով գլխավորում է Ադրբեջանի նախագահի անվտանգության ծառայությունը:

2003թ. Բաքու ժամանելով` Թուրքիայում իշխող «Արդարության և զարգացման կուսակցության» առաջնորդ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն իր անհանգստությունն է արտահայտել այն կապակցությամբ, որ ՔԱԿ-ի անդամները գործել են Ադրբեջանում` քողարկվելով մշակութային ծրագրերի օգնությամբ:

Նյութում նաև նշվում է, որ Ադրբեջանի խորհրդարանի ընդդիմադիր պատգամավորները 2002թ. առնվազն երեք անգամ պահանջել են, որպեսզի խորհրդարանը պաշտոնապես ճանաչի ՔԱԿ-ը որպես ահաբեկչական կազմակերպություն, սակայն «Ենի Ադրբեջան» իշխող կուսակցությունը հետևականորեն կասեցնում էր այդ հարցի վերաբերյալ բանավեճերը: Միայն 2009թ. դեկտեմբերին քննարկում է կազմակերպվել Ջամիլ Հասանլիի նախաձեռնությամբ, ով նախորդ ամիս Ժողովրդավարական ուժերի ազգային խորհրդի կողմից ընտրվել է որպես միասնական ընդդիմադիր թեկնածու նախագահական ընտրություններին: Այդ առիթով խորհրդարանի խոսնակ Օկտայ Ասադովը պատասխանել է, որ այն պահին, երբ Թուրքիայի խորհրդարանը ճանաչի ՔԱԿ-ը որպես ահաբեկչական կազմակերպություն, Ադրբեջանը կհետևի նրա օրինակին:

Ըստ հեղինակի` Ադրբեջանի կողմից (Նախիջանի տարածքով) ՔԱԿ-ին զենքի մատակարարման համատեքստում Մուսաևը նշում է, որ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունում բազմաթիվ քրդեր բարձրաստիճան պաշտոններ են զբաղեցնում կամ ունեն սեփական բանկեր, շինարարական ընկերություններ և հյուրանոցներ: Նա ընդգծում է, որ Նախիջևանի Վերին խորհրդի նախագահ Վասիֆ Թալիբովն ինքը քուրդը է:

«Վերջապես, հարկավոր է նշել, որ մի շարք ադրբեջանցի քաղաքագետներ հրապարակայնորեն հայտարարել են, որ Հեյդար Ալիևը քուրդ է եղել: Այդ ենթադրությունները մասնակիորեն կապված էին իր արտաքինի հետ, ինչպես նաև հիմնված են թերթերի հրապարակումների վրա, որոնք նշում են` Ալիևի ավագ եղբայր Հասանը Խորհրդային Ադրբեջանում առաջին քուրդն էր, ով ընդունվել է ասպիրանտուրա և թեզ պաշտպանել», - գրում է հեղինակը:
Միևնույն ժամանակ բրիտանացի լրագրող, Կարնեգի հիմնադրամի Կովկասի հարցերով ավագ գիտաշխատող Թոմաս դե Վաալն հանգուցյալ նախագահի մասին իր մահախոսականում գրում է, որ Հեյդար Ալիևը` որպես պետական անվտանգության կոմիտեի երիտասարդ սպա, կարևոր դեր է խաղացել ՔԱԿ-ի ստեղծման գործում ենթադրաբար Թուրքիայում կայունության խախտման նպատակով:
Նշվում է նաև ամերիկացի վերլուծաբան Փոլ Գոբլի խոսքերն այն մասին, որ Ադրբեջանի քրդական փոքրամասնության հայտնի անդամներից են Բաքվի քաղաքապետը և Ադրբեջանի պետական նավթային կազմակերպության ղեկավարը: Նշվում է նաև, որ Ադրբեջանում քրդերի թիվը հասնում է 150,000-ի` չնայած պաշտոնապես այդ թիվը կազմում է 70 հազար:
«Թե որ թիվն է մոտ իրականությանը, անհնար է ասել` հաշվի առնելով այն, որ 1959 թվականից սկսած քրդերը չեն գրանցվել որպես առանձին էթնիկ խումբ Ադրբեջանում», - ասվում է նյութում: