Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Սեպտեմբերի 9-ին Բաքու կատարած այցով մեկնարկեց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ԱՄՆ նորանշանակ համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքի տարածաշրջան կատարած անդրանիկ այցը: Սեպտեմբերի 10-ին Ջ. Ուորլիքը ժամանեց Հայաստան, իսկ նախօրեին մեկնեց Լեռնային Ղարաբաղ, որտես մասնակցելու է այսօր կայանալիք ԵԱՀԿ առաքելության` սեպտեմբերի 13-ին Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի զինված ուժերի շփման գծի պլանային դիտարկմանը` Ասկերանի ուղղությամբ:

Հարկ է նշել, որ ԱՄՆ նորանշանակ համանախագահը տարածաշրջան էր եկել ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի` Ադրբեջանի և Հայաստանի նախագահներին ուղղված ուղերձներով:

ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին փոխանցված ուղերձում ԱՄՆ նախագահը կոչ է արել առաջիկա ամիսներին օգտվել Ադրբեջանի հետ ուղիղ երկխոսության հնարավորություններից և առաջ շարժվել բանակցությունների ներկայիս փակուղուց:

«Փոխզիջումների ընդհանուր ուրվագծերը արդեն իսկ հստակեցված ունենալով՝ այժմ տարածաշրջանում խաղաղություն հաստատելու համար նորոգված ջանքերի ժամանակն է»,- նշվում է ուղերձում:

Հաշվի առնելով հատկապես վերջին` փոխզիջումների ուրվագծված լինելու վերաբերյալ հայտարարությունը` կարելի՞ է արդյոք եզրակացնել, որ համանախագահները հանդես չեն եկել նոր նախաձեռնություններով և բանակցային սեղանին դրված են նախկինում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները:

Այս և ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարվավարման գործընթացում հնարավոր զարգացումների վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցեց քաղաքագետների հետ:

Սերգեյ Մինասյանը, ընդհանուր առմամբ համաձայն լինելով վերահիշյալ հարցադրման հետ, այնուհանդերձ նշեց, որ իր կարծիքով, ավելի հավանական է, որ համանախագահնները պարզապես ցանկանում են պահպանել եղածը` թույլ չտալով հակամարտության էսկալացիան:

«Կարելի է եզրակացնել, որ հանախագահները ցանկանում են պահպանել արդեն երկու տասնամյակ գոյություն ունեցող իրավիճակը` հասկանալով, որ կողմերին դեպի փոխզիջումային տարբերակներ տեղաշարժելու բոլոր փորձերը անարդյունավետ են: Հետևաբար ես կարծում եմ, որ այս ուղերձը կրում է զուտ ֆորմալ բնույթ և առաջին հերթին պայմանավորված է նորանշանակ համանախագահին ներկայացնելու ցանկությամբ»,- նշեց Ս. Մինասյանը:

Բանախոսը չի կարծում, որ Հայաստանում արդեն իսկ ավարտված, իսկ Ադրբեջանում մոտակա ժամանակներս ավարտին մոտեցեց ընտրական գործընթացներից հետո, ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացում որևէ ակտիվություն կարձանագրվի:

«Կարճաժամկետ հեռանկարում որևէ լուրջ տեղաշարժեր չեն լինի: Կլինեն բանակցություններ` բանակցությունների և ռազմական գործողությունների չվերսկսման համար»,- ասաց Սերգեյ Մինասյանը:

Ալեքսանդր Մարկարովը ևս կիսում է այն տեսակետը , որ համանախագահները ներկայումս հանդես չեն գալիս նոր նախաձեռնություններով:

«Ըստ էության այդպես էլ կա: Բանակցային սեղանին արդեն տևական ժամանակ դրված է մի փաստաթուղթ և համանախագահները առայժմ հանդես չեն գալիս նոր նախաձեռնություններով` հույս ունենալով, որ կողմերը սկզբունքային հարցերի շուրջ համաձայնության կգան այն փաստաթղթի շրջանակներում, որը հայտնի է, որպես նորացված մադրիդյան սկզբունքներ: Ըստ էության` համանախագահների հինական նպատակը բանակցային գործընթացի շարունակականության ապահովումն է»,- նշեց Ա. Մարկարովը:

Ա. Մարկարովի կարծիքով քիչ հավանական է, մոտ ապագայում ԼՂ հիմնահարցում առարկայական տեղաշարժեր կլինեն:

«Ենթադրել և ակնկալել իհարկե ամեն ինչ հնարավոր է: Սակայն անհրաժեշտ է հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ համախագահ երկրներից երկուսի ` Միացյալ Նահանգների և Ռուսաստանի միջև կան որոշակի սկզբունքային տարաձայնություններ` այդ թվում նաև ԼՂ հիմնահարցում: Այնուհանդերձ, հստակ է որ համանախագահները շարունակելու են իրենց աշխատանքը: Տվյալ պարագայում մենք խոսում ենք ավելի լայն գործընթացի մասին, որը իր մեջ ներառում է կողմերի` մեծ մասամբ իրարամերժ դիրքորոշումները: Եթե կողմերի դիրքորոշումները որոշակի առումով չմոտենան իրար, ապա մենք կունենանք ներկայիս` ո՛չ պատերազմ, ո՛չ խաղաղություն իրավիճակի հարատևում և անարդյունք բանակցային գործընթացի շարունակություն»,- ասաց Ա. Մարկարովը:

Քաղաքական հարցերով փորձագետ Տիգրան Աբահամյանը իր հերթին նշեց, որ ամերիկացի նորանշանակ համանախագահի այցը նախևառաջ պետք է դիտել որպես ճանաչողական, ով առաջնային խնդիր ունի տեղում «առաջին ձեռքից» ծանոթանալու առկա իրավիճակի մասին տեղեկատվությանն ու կոնտակտներ հաստատել կողմերի հետ:

«Նոր համանախագահի տարածաշրջանային այցն ու ԱՄՆ նախագահի ուղերձները միայն հաստատեցին, որ ըստ էության, միջնորդները դեռևս նոր առաջարկներ չունեն, իսկ ամերիկացի համանախագահի այցը զուտ ճանաչողական, ընթացիկ բնույթ է կրում:

Հարցին, թե արդյո՞ք նոր տեղաշարժեր է ակնկալվում բանակցային գործընթացում, Տ. Աբրահամյանը նշեց. «Տեղաշարժերի մասին վաղ է խոսել, ուրիշ բան, որ Հայաստանում, Արցախում և Ադրբեջանում ընտրական ցիկլի ավարտից հետո միջնորդները կփորձեն պրոցեսում ակտիվություն մտցնել»: