Ձեր վստահելի աղբյուրը

Արցախի Հանրապետության գյուղերում աշակերտների թիվը վերջին տարիներին կայուն աճում է: Բոլոր գյուղերն ունեն դպրոցներ և այդ դպրոցները կարողացել են բազմաթիվ խնդիրներ հաղթահարել: Արցախում դպրոցաշինությունը շարունակվում է, իսկ դրան զուգահեռ կրթվում են մանուկներ: Արցախի` սահմանին մոտ գյուղերում կրթական որակի, դպրոցներում եղած խնդիրների ու ձեռքբերումների մասին Panorama.am-ը զրուցել է Արցախի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարար Սլավիկ Ասրյանի հետ:

Նախարարը մեզ հետ զրույցում նկատեց, որ սահմանին մոտ ոչ մի համայնքի վրա կրակոցներ չեն լինում: Դրանք այնքան մոտ չեն սահմանին և հենակետերին, որ հնարավոր լինի կրակել: Առանձնակի անհանգստություն այդ առումով Արցախի գյուղերում չկա:

Արցախի` սահմանին մոտ գտնվող դպրոցները. Առկա և հաղթահարված խնդիրներ

ԼՂՀ-ն ամբողջովին սահմանամերձ տարածք է համարվում, ունենք գյուղեր, որոնք սահմանին ավելի մոտ են: Հիմնականում վերաբնակեցված Քաշաթաղի և Շահումյանի, ինչպես նաև Մարտակերտի, Մարտունու, Հադրութի շրջանների գյուղերն են, որ սահման ունեն Ադրբեջանի հետ և այստեղ առանձնակի խնդիրներ չկան այն առումով, որ այն խնդիրները, որ հատուկ են հանրապետության մյուս տարածքների համար, այստեղ նույնն են: Այս գյուղերը բնակչության առումով լայնանում են և աշակերտների թվի որոշակի աճ է նկատվում: Օրինակ ամենածայրամասային Թալիշ գյուղը, որ ազատագրվեց, աշակերտների թիվը տատանվում էր 40-50-ի սահմաններում, այսօր 100-ին մոտ աշակերտ ունենք: Նորմալ դպրոց է, կահավորված: Օրինակ կարող եմ բերել նաև Զորավան գյուղը, որտեղ նորակառույց դպրոց ունենք, անցած ուսումնական տարվանից է գործում, զինվորական թաղամասում է տեղակայված: Կամ Առաջամուտի դպրոցը, որ ազատագրված տարածքում է գտնվում և օրեցօր այնտեղ երեխաների թիվն ավելանում է, արդեն առաջին դասարանը 13-ից 15 աշակերտ է ունենում: Իհարկե կան շենքային խնդիրներ, երեխաները շատացել են և դպրոցը չի բավականացնում: Բայց գույքի, դասագրքերի, ուսուցչական կազմի առումով ծայրամասային գյուղերն էլ են ապահովված:

Ուսուցիչների պակաս

Արցախի դպրոցներում աշխատում է շուրջ 5000 ուսուցիչ: Սերնդափոխություն է լինում, իհարկե: Ուսուցիչները թոշակի են անցնում, գալիս են նորերը: Մեզ մոտ մրցութային կարգ է գործում: Ունենք նաև կառավարության որոշում, որ այդ ծայրամասային գյուղերում եթե ցանկություն են հայտնում աշխատել, սահմանվում է աշխատավարձի 50 տոկոսի չափով հավելավճար: Շուրջ 70 ուսուցիչներ ունենք, որոնք այդ ծրագրով աշխատում են ծայրամասային գյուղերում: Իհարկե, ուսուցիչների պակաս կա: Քաշաթաղի շրջանում է, բայց այստեղ խնդիրն այն է, որ ոչ բոլոր բնակավայրերում կան բնակարաններ, որտեղ այդ տեղափոխված ուսուցիչը կարող է ապրել: Այս խնդիրը պետք է աստիճանաբար լուծել: Ուսուցիչների պակասի հարցը միշտ ուշադրության կենտրոնում է և տարվա ընթացքում, ինչպես Հայաստանից, այնպես էլ Արցախի մյուս շրջաններից մրցութային կարգով ուսուցիչներ են գալիս, նշանակվում և գնում աշխատելու:

Դասագրքեր

Մենք հրատարակվող բոլոր դասագրքերը պահանջվող չափաքանակով պետական բյուջեի միջոցների հաշվին ստանում և ուղարկում ենք դպրոցներ: Այստեղ դասագրքերի խնդիր կարող է առաջանալ այն դեպքում, երբ տվյալ դասագիրը որոշ ժամանակ չի հրատարակվում, կամ կարող է, ասենք, երեխաների թվաքանակն անհամաչափ լինի: Օրինակ ասենք մի տարիքային խմբում որոշ քանակությամբ աշակերտներ են, հաջորդ տարիքային խմբի երեխաների թիվն ավելանում է, իսկ դասագիրքը ձեռք ենք բերում երեք տարվա կտրվածքով: Չնայած մենք միշտ ավելցուկով ենք ձեռք բերում և դրա հաշվին հիմնականում բավարարում է: Այն, որ ինչ-որ դպրոց առհասարակ որևէ առարկայի գիրք չունենա, նման պատկեր չկա: Նոր ձեռք բերվող դասագրքերը համաչափորեն են վերցվում: Ես կարող եմ ասել, որ 3-4 տարվա կտրվածքով դրանք բավականացնելու են հաջորդ դասարաններին:

Գրադարաններ. Գրականության համալրման խնդիր

Հատկապես ազատագրված շրջաններում գրադարանները դպրոցներում են գործում, առանձնացված գրադարաններ չկան: Մենք անընդհատ համլրում ենք: Արդեն երկու տարի է, որ ձեռք ենք բերում հայ և համաշխարհային դասականների ստեղծագործությունները, որոնք ծրագրային են: Հաճախ նաև մարդասիրական օգնությունով ենք ստանում, Հայաստանից մեզ ուղարկում են գեղարվեստական գրքեր: Սակայն գրականության համալրման խնդիրը միշտ էլ կա:

Աշակերտների թիվը

Անցած տարվա համեմատությամբ աշակերտների թվի աճ է արձանագրվել: Ճիշտ է շատ չէ, 74 աշակերտ: Աշակերտների մոտ 40-50 տոկոսը գնում է միջին մասնագիտական, արհետսագործական ուսումնարաններ կամ չեն շարունակում և այլն: Ասեմ, որ աճ է արձանագրվել նաև առաջին դասարանցիների առումով: Այս տարի նրանց թիվը 2246 է: Նախկինում այդ թիվը 1600-ի սահմաններում էր, իսկ վերջին հինգ-վեց տարիների ընթացքում առաջին դասարանցիների թիվը 2000-ն անցնում է: Առաջիկա մեկ-երկու տարում ևս աճ է կանխատեսվում: Հատկապես հաշվի առնելով այն մեծ հարսանիքը, որ տեղի ունեցավ, հիմա այդ ամուսնությունների արդյունքում ծնված երեխաները պիտի եկող տարի դպրոց հաճախեն: Այս տարի երեխաների թվի աճ արձանագրել ենք և՛ Քաշաթաղի, և՛ Շահումյանի շրջանում: