Ձեր վստահելի աղբյուրը

Բազմակազմ դասարաններում ուսուցման մեթոդների խնդիրը այդպես էլ չի հաջողվում լուծել: Արդեն երկար ժամանակ է, ինչ աշակերտները կոմպլեկտավորված ուսուցում են ստանում, սակայն դասերը մեծ արդյունքներ չեն տալիս: Ուսուցիչներն ու դպրոցների տնօրենները դժգոհում են, որ կոմպլեկտավորած դասարանում մեծ որակ ապահովել չեն կարողանում, մինչդեռ այդ նույն ուսուցիչները վերապատրաստումներ են անցնում, որոնց ժամանակ էլ ենթադրվում է դասավանդման նոր մեթոդների յուրացումը, ինչից հետո էլ՝ կիրառումը:

Այն, որ ուսուցիչը կարող է ընտրել ցանկացած մեթոդ, միայն թե որակ ապահովի, հայտնի է: Բայց կան հեռավոր գյուղեր, ուր այդ մեթոդների մասին չեն էլ լսել: Նման մի մեթոդ՝ բազմակազմ դասարաններում ուսուցման կազմակերպման կոլեկտիվ եղանակը, Հայաստան է եկել 1999 թվականին: Ծրագիրն առաջարկում է ուսուցման այնպիսի կոլեկտիվ եղանակ, որտեղ աշակերտները դասը յուրացնում են համագործակցելով:

«Երեխաները ուսումնական գործընթացում հանդես են գալիս և՛ սովորողի, և՛ սովորեցնողի դերում»

Կրթության ազգային ինստիտուտի մանկավարժության գիտահետազոտման բաժնի մասնագետ Օվսաննա Դուդումյանը հերթով գնում է ամենահեռավոր գյուղերն ու սովորեցնում այդ մեթոդը: Նա բացատրում է, որ աշխատաձևի հիմքում ընկած է փոփոխական կազմով, զույգերով աշխատանքը. «Դա նշանակում է, որ յուրաքանչյուր երեխա իր ուսումնական նպատակներն իրականացնում է մյուս աշակերտների հետ համագործակցելով: Երեխաները ուսումնական գործընթացում հանդես են գալիս և՛ սովորողի, և՛ սովորեցնողի դերում: Գործընթացը շատ ծավալուն է. այն, ինչ սովորել են մեր ուսուցիչները դպրոցներում, մանկավարժական համալսարանում` դասը վարելու, հնարքներ, մեթոդներ օգտագործելու վերաբերյալ, այս ուսուցման ձևը տարածական է և իր մեջ այդ ամենը ներառում է: Մենք հիմքը դնում ենք փոփոխական կազմով զույգերով աշխատաձևի վրա: Յուրաքանչյուր երեխայի համար անհատական ուսումնական պլան է կազմվում»:

Ըստ նրա՝ այս մեթոդների շնորհիվ է, որ ուսուցիչը կարողանում է յուրաքանչյուր երեխայի առաջ տանել իր ուսումնական տեմպով: Երեխաները տարբերվում են միմյանցից ոչ միայն արտաքին տեսքով, այլև իրենց կարողություններով ու հմտություններով: Այսինքն յուրաքանչյուր երեխա նույն թեման յուրացնում է տարբեր ժամանակահատվածում: «Մենք կիսամյակ-կիսամյակ պետք է այդ յուրացման ժամանակահատվածը պահպանենք: Ենթադրենք, կիսամյակի հատվածում որոշված է, որ պետք է անցնեն այս, այս, այս թեմաները, մենք աշխատում ենք, որ բոլոր երեխաներն այդ ժամանակահատվածում դրանք յուրացնեն, ինչը լինում է տարբեր հաջորդականությամբ և տարբեր երթուղիներով»,- ասում է Օվսաննա Դուդումյանը և հավելում,- «Ենթադրենք հանդիպում են առաջին և չորրոդ դասարանները, առաջինը պետք է տառ սովորի, չորրորդ դասարանի երեխան կարող է նրան սովորեցնել ստուգել: Այս ամենը պետք է ուսուցիչը նրանց նախապես սովորեցնի: Չորրորդ դասարանի երեխան կարող է կարդալ, իսկ առաջինը պարզապես լսի, եթե հետաքրքրվի և հարցեր տա, ավելի լավ: Ոսուցիչը ամեն մեկի համար նպատակ է դնում, որը նշում է օրվա պլանի մեջ: Թեմաների յուրացման տարբեր հաջորդականությունների` երթուղիների հիման վրա կարելի է երեխաների այդ համագործակցությունը կազմակերպել»:

«Բազմակազմ դպրոցների ուսուցիչներին ոչ մի ձեռնարկ, ոչ մի օգնություն դեռ չի տրվել»

Երեխաները պետք է տարբեր բաներ իմանան, որ իրար սովորեցնեն. «Մեր նոր սերունդը շատ լավն է, զարգացած է ու շատ շուտ ընկալող, բայց երեխաներին կաղապարում են: Լսել, հասկանալ, թե երեխան ինչպես է կարդում, դա էլ է կարողություն: Շատ լավ սերունդ է գալիս, պարզապես մենք չենք հասցնում այդ սերունդի հետևից, որ նրանց դաստիարակենք»:

Բազմակազմ դպրոցների ուսուցիչներին ոչ մի ձեռնարկ, ոչ մի օգնություն դեռ չի տրվել, տնօրենների մեծ մասը պարզապես տեղյակ չէ, այդ կոմպլեկտավորած դասարաններում աշխատում են դաս-դասարանային համակարգով, ինչպես սովորական դասարանների դեպքում է: Ուսուցիչը գալիս է, մի դասարանին ասում է ինքնուրույն աշխատանք կատարեք, մյուսին նոր նյութ հանձնարարում: «Եթե ցանկանան, իրենք կարող են մեր նշած մեթոդով աշխատել: Խնդիրը ոչ թե աշակերտներից է գալիս, այլ ուսուցիչներից»,- ասում է մասնագետը:

«Ուսուցիչները վերապատրաստումների ժամանակ սովորում են մեթոդներ, բայց հետ են գնում ու չեն կիրառում»

Ինչպես այլ մեթոդներ, սա ևս ուսուցիչներին կարող է հասնել վերապատրաստումների միջոցով: Կոնկրետ ծրագիր, որ իրականացվի պետականորեն, չկա: Այս ձևով թույլատրում են աշխատել, բայց պարտադիր չէ:

Օվսաննա Դուդումյանն այժմ աշխատում է Սյունիքի մարզի Եղեգի և Վերին Խոտանան գյուղերում, հիմա ամեն անգամ գնալու հնարավորություն չկա, Skype-ի միջոցով անընդհատ խորհրդակցում են: Մինչ այդ նա աշխատել է Հոկտեմբերյանի տարածաշրջանի Արգինա գյուղում, այնտեղ ևս ծրագիր չի եղել, պարզապես գնացել է, սովորեցրել: «Արդեն երեք տարի է Մաթեմատիկայի և Հայոց լեզվի ուսուցչուհիներն այս ծրագրով են աշխատում: Իրենք ամեն երեխայի անհատական պլանից ելնելով ստեղծում են հաղորդակցման իրավիճակ»,- պատմում է նա:

Մանագետը նշում է, որ ուսուցիչներն էլ են ոգևորվում` լսելով նման մեթոդների մասին. «Այս մեթոդի կիրառումից հետո, մի դպրոցի տնօրեն ինձ ասաց` մեթոդի շնորհիվ ի հայտ են գալիս և՛ սովորող ցանկացողները, և՛ չցանկացողները, այդ թվում` ուսուցիչները: Մենք չենք ասում, թե գործող` դաս-դասարանային համակարգը վատն է, այն իր առաջ դրած բոլոր պահանջներն իրականացրել է, բայց արդեն սպառել է իրեն, նոր ժամանակներին չի համապատասխանում: Իսկ հիմա արդեն կան մի քանի տնօրեններ, որ դիմել են, որ գնամ և սովորեցնեմ իրենց ուսուցիչներին այս մեթոդը, բայց նաև ֆինանսական խնդիր կա: Ամեն դեպքում մեր ուսուցիչներին պիտի տեղից շարժել, մեր ուսուցիչները վերապատրաստումների ժամանակ սովորում են ինտերակտիվ-համագործակցային մեթոդները, բայց հետ են գնում ու չեն կիրառում»:

Նյութեր թեմայով՝

«Հեշտ ձևն ենք ընտրում` գրատախտակ, կավիճ ». Բազմակազմ դասարաններում ուսուցման մեթոդների խնդիր կա

Դպրոցը՝ վթարային շենքում. Դաշտադեմում մի քանի օրից ընդամենը ինը աշակերտ կմնա

Քայքայված պատեր ու ծակ լուսամուտներ. Վաղատինի դպրոցը

Յոթ աշակերտով դպրոցը, Աճարկուտում քիմիայի լաբորանտն արդեն 15 տարի հայոց լեզու է դասավանդում