Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Հոկտեմբերի 7-ին «Reuters» գործակալությունը, հղում կատարելով ՄԱԿ-ի փորձագետների կողմից ներկայացված զեկույցին, հաղորդել էր, որ 2014 թ. շուրջ 2 մլն սիրիացի կլքի երկիրը. նույն կազմակերպության` Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի ներկայացրած տվյալների համաձայն`Սիրիայում ավելի քան 2,5 տարի շարունակվող հակամարտության հետևանքով սիրիացի փախստականների թիվը գերազանցում է 2,17 միլիոնն  (որոնցից մոտ կես մլն-ը քրիստոնյաներ ), իսկ ներքին տեղափոխվածներինը` 4,25 մլն-ը:

ՄԱԿ-ի մասնագետների կանխատեսումների համաձայն, ամենայն հավանականությամբ, սիրիական ճգնաժամը եկող տարվա ընթացքում ավելի կխորանա. հնարավոր է ռազմական գործողությունների հատվածայնացում, ինչի հետևանքով հետագայում կարող են խախտվել հիմնական ծառայությունների մատուցման և խնդիրների կարգավորման մեխանիզմները: Մինչև տարեվերջ, կանխատեսվում է փախստականների թվի աճ մոտ 1 մլն-ով, իսկ հաջորդ տարվա ընթացքում` ևս 2 մլն-ով:

Ներկայում առավել մեծ թվով սիրիացի փախստականներ է ընդունել Լիբանանն` ավելի քան 789 հազար (սովորաբար փախստականներ ընդունած ՍԱՀ հարևան պետությունների ներկայացրած պաշտոնական տվյալներն ավելի մեծ են. օրինակ` լիբանանյան իշխանությունները հայտարարում են 1,3 մլն-ի մասին), Հորդանանը`շուրջ 541 հազար, Թուրքիան` մոտ 505 հազար, Իրաքը` 196 հազար, Եգիպտոսը` մոտ 126 հազար և այլն: Ըստ ՀՀ պաշտոնական տեղեկատվության` Հայաստան է ժամանել 10-11 հազար՝ մեծամասամբ ազգությամբ հայ ՍԱՀ քաղաքացիներ, ում հիմնականում շնորհվել է ՀՀ քաղաքացիություն (7-8 հազար սիրիահայեր ապաստանել են Լիբանանում):

Ուշագրավ է նաև այն հանգամանքը, որ սիրիացի փախստականները փորձում են հաստատվել անգամ երկրի հարավ-արևմտյան հարևան Իսրայելում, և սա այն դեպքում, երբ երկու երկրների միջև չկա որևէ հարաբերություն, առկա է արդեն մի քանի տասնամյակ շարունակվող հակամարտություն, կան տարածքային խնդիրներ` կապված 1967թ. «Վեցօրյա պատերազմի» հետևանքով Իսրայելի կողմից գրավված Գոլանի բարձունքների հետ (ներկայում այդ տարածքում գործում է 1974 թ. կնքված իսրայելասիրիական համաձայնագիրը` սահմանային տարանջատման վերաբերյալ, համաձայն որի` Իսրայելի և Սիրիայի սահմանների միջև ստեղծված ապառազմականացված գոտում մշտադիտարկման գործառույթներ է իրականացնում ՄԱԿ-ի խաղաղապահական առաքելությունը): Վերջին շրջանում իսրայելական ԶԼՄ-ներում առավել հաճախակի են հնչում լուրերը Սիրիային սահմանամերձ իսայելական քաղաքների հիվանդանոցներ վիրավոր մարդկանց տեղափոխման կամ իսրայելցի սահմանապահների կողմից փախստականների` սահմանը խախտելու փորձերի կանխման միջադեպերի մասին: Իսրայելական կողմի հաղորդած վերջին տվյալների համաձայն՝ այս երկրի հիվանդանոցներում բուժվում է 124 սիրիացի:

Միևնույն ժամանակ, զուգահեռաբար հատկապես սիրիական ԶԼՄ-ների կողմից չի դադարում նաև տեղեկատվությունն այն մասին, թե հազարավոր սիրիացիներ են վերադառնում իրենց բնակավայրերը. հոգեբանական, տեղեկատվական-քարոզչական ազդեցության ենթատեքստ ունեցող նման բնույթի լրատվությունը տարբեր շահագրգիռ աղբյուրների կողմից ավելի է բարդացնում Սիրիայում և նրանից դուրս բնակչության տեղաշարժերի վերաբերյալ ճշգրիտ տվյալներ ստանալու հնարավորությունները:
Այս համատեքստում, չի կարելի բացառել նաև այն հանգամանքը, որ ՍԱՀ հարևան պետությունների իշխանությունների կողմից փորձ է արվում արհեստականորեն ուռճացնել իրենց երկրներում ապաստանած փախստականների թվերը` միջազգային հարթակներում սեփական մարդասիրական իմիջի բարձրացման, ինչպես նաև համապատասխան միջազգային կառույցներից առավելագույն օժանդակություն ստանալու ակնկալիքներով:

Այնուամենայնիվ, մի բան անհերքելի է, որ սիրիական ճգնաժամի հետ կապված թե՛ ամենահոռետեսական և թե՛ անգամ ամնենալավատեսական սցենարների դեպքում փախստականների տեղաշարժերը կանխելն անհնար է, քանի որ երկրին պատուհասած ահռելի վնասները թոթափելու համար Սիրիային անհրաժեշտ են հսկայական նյութական միջոցներ և իհարկե, ժամանակ` տարիներ, իսկ գուցե` տասնամյակներ:

Հեղինակ՝ Արմեն Պետրոսյան