Զեկույց. Ադրբեջանի ընտրություններին տրված գնահատականը խարխլել է դիտորդական առաքելությունների հանդեպ հավատը
European Stability Initiative կազմակերպությունը, որն արդեն հեղինակել էր Ադրբեջանի կեղծված ընտրությունների և կաշառված միջազգային դիտորդների մասին երկու զեկույց (դիտել` այստեղ ) հրապարակել է նոր զեկույց Ադրբեջանի այս տարվա նախագահական ընտրությունների վերաբերյալ` «Վարկաբեկված. Ադրբեջանը և ընտրությունների դիտարկման ավարտը ինչպես դա հայտնի է մեզ»:
Ստորև ներկայացնում ենք զեկույցի համառոտագիրը:
«Ադրբեջանի նախագահական ընտրությունները դիտարկող 50 տարբեր միջազգային կազմակերպություններից 49-ը, այդ թվում Եվրոպական Խորհրդարանը և Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը, տվել էին դրական գնահատական և միայն մեկ կազմակերպություն՝ ԵԱՀԿ Ժողովրդավարական հաստատությունների և մարդու իրավունքների գրասենյակը (ԺՀՄԻԳ) հանդես էր եկել քննադատական զեկույցով:
Հատկանշական է, որ վերը նշված 49 կազմակերպություններն ուղարկել էին դիտորդների կարճաժամկետ խմբեր, որոնք հետևել էին ընտրությունների ընքացքին միայն ընտրությունների օրը, և միայն ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ-ն էր ուղարկել փորձագետների և դիտորդների երկարաժամկետ խումբ, որը ժամանել էր Ադրբեջան ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ: Բացի այդ, ԺՀՄԻԳ-ը նաև հավաքագրել էր բազմաթիվ կարճաժամկետ դիտորդներ հենց ընտրությունների օրվա համար:
ԺՀՄԻԳ-ի դիտորդներն ընտրությունները դիտարկել են երկրում առկա 5,273 ընտրատեղամասերից 1,151-ում և գրանցել են համատարած խախտումներ: ԺՀՄԻԳ-ը նաև դիտարկել է քվեների հաշվարկը 125 ընտրատարածքային հանձնաժողովներից 105-ում: Ընտրական գործընթացն ինքնին խնդրահարույց էր, մինչդեռ քվեների հաշվարկը՝ աղետալի. դիտարկված ընտրատեղամասերից 58-ում այն գնահատվել է վատ կամ շատ վատ: Հավանաբար, դա վատագույն քվեների հաշվարկն էր, որ ԺՀՄԻԳ-ի դիտորդական առաքելությունը երբևե արձանագրել էր որևէ երկրում:
Հոկտեմբերի դեպքերը Բաքվում փաստում են ընտրությունների միջազգային դիտորդական առաքելությունների խախտված համակարգի մասին: Միջազգային դիտորդները պետք է տրամադրեն անաչառ գնահատականներ այն մասին, թե որքանով են տվյալ երկրի ընտրությունները համապատասխանում եվրոպական և ժողովրդավարական չափանիշներին. դա իրականացնելու համար անհրաժեշտ է հստակ և թափանցիկ մեթոդաբանություն:
Որպես կանոն, կարճաժամկետ դիտորդները ժամանում են տվյալ երկիր ընտրություններից երկու օր առաջ, ընտրապայքարի մասին նրանց զեկուցում են և նրանք սովորաբար մեկ օրվա մեջ հանդիպում են կառավարության, ընդդիմության, ԶԼՄ-ների և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների հետ: Քանի որ պատվիրակությունների անդամների թիվը սահմանափակ է, ընտրության օրը նրանք կարող են այցելել միայն մի քանի ընտրատեղամաս: Նրանցից քչերն են հետևում քվեների հաշվարկման էական գործընթացին: Նրանք այնուհետև ընտրություններից հետո հաջորդ օրը մեկնում են երկրից:
ԵԱՀԿ Խորհրդարանական Վեհաժողովը պնդում է, որ խորհրդարանականները կարող են գնահատել, թե արդյոք ընտրությունները համապատասխանում են միջազգային չափանիշներին, թե ոչ, առանց ներգրավվելու երկարաժամկետ մշտադիտարկման մեջ և առանց որոշակի մեթոդաբանության, քանի որ նրանք իրենք էլ ընտրված են: Այս փաստարկն անհեթեթ է, բայց այն շարունակում է ներկայացվել որպես լուրջ պնդում: Այս փաստարկն այլևս չի կարող չվիճարկվել մյուս խորհրդարանականների կողմից, ում մտահոգում է իրենց հաստատությունների համբավը կամ նմանատիպ գնահատականների հրապարակումը միջազգային մամուլում:
Զեկույցի հեղինակները համոզված են, որ եվրոպական մայրցամաքի վրա ընտրությունների դիտարկման ապագան կախված է այն բանից, թե ինչպես Եվրոպական խորհրդարանում, Եվրոպայի խորհուրդում, ԵԱՀԿ խորհրդարանական վեհաժողովում և եվրոպական երկրների կառավարություններում կարձագանքեն հիմա: Շատ կարևոր է այժմ վերանայել այն փաստերն ու վերլուծությունները, որոնք ընկած են ներկայացված իրարամերժ գնահատակաների հիմքում և պարզել, թե ինչպես է ստացվել, որ դիտորդների տարբեր խմբեր ներկայացրել են միմյանց այդքան հակասող եզրակացություններ: Երկարաժամկետ և կարճաժամկետ դիտորդական առաքելությունների միջև հարաբերությունը նույնպես վերանայման կարիք ունի:
Պինո Արլաչին՝ Եվրոպական խորհրդարանի դիտորդական առաքելության ղեկավարը, կասկածի տակ դրեց ԺՀՄԻԳ-ի լեգիտիմությունը, ասելով, որ այդ կազմակերպության անդամները ընտրված չեն և նրանց հեշտ է մանիպուլյացիայի ենթարկել: ԺՀՄԻԳ-ի ավագ աշխատակիցներն իրենց հերթին որակեցին մյուս ընտրություններին մասնակցած մյուս միջազգային դիտորդական կազմակերպությունների գործողությունները որպես «ընտրակեղծիքների կոծկում» որը իրենց ներքին քննարկումներում բնութագրում էին որպես ամոթալի» «անպատվաբեր» ,«անհանդուրժելի» և «անհավատալի» երևույթ:
Ալիևի հաղթանակը և դրա սկանդալային վերահաստատումը միջազգային դիտորդների մեծամասնության կողմից հնարավորություն են ընձեռում շտկել խախտված համակարգը: Դա օգուտ կբերի ո°չ միայն Ադրբեջանին, այլև բոլոր նրանց, ովքեր հավատում են, որ ժողովրդավարական ընտրությունները ներկայացնում են մարդու հիմնական իրավունքները ինչպես Եվրոպայում, այնպես էլ ողջ աշխարհում:
Զեկույցը նաև ներկայացնում է հետաքրքիր փաստեր Ադրբեջանում ընտրությունների դիտարկմանը մասնակցած և դրական գնահատական տված անձանց մասին: Նրանցից շատերը այս կամ այն կերպ սերտ կապեր ունեն ադրբեջանական իշխանությունների կամ լոբիստական կազմակերպությունների հետ»:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները
