Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Իտալական հայտնի Corriere della Sera օրաթերթի լրագրող Միլենա Գաբանելլին (Milena Gabanelli), ով համաձայն New York Times-ի՝ վարում է «իտալական հեռուստաընկերությունում ամենահեղինակավոր հետաքննական հաղորդումը», այսօր հրապարակված հոդվածում պատմում է Ադրբեջանի նախագահական ընտրություններում Եվրոպական Խորհրդարանի պատվիրակության ղեկավար, իտալացի պատգամավոր Պինո Արլակկիի շուրջ Եվրոպայում բարձրացած քննադատության ալիքի մասին եւ նրան փաստացի մեղադրում «խավիարային դիվանագիտության»՝ կաշառվելու պատճառով այդ ընտրությունները «ժողովրդավարական» անվանելու մեջ։

Հոդվածը ստորև ներկայացնում ենք ամբողջությամբ։
Ինչու՞ է Պինո Արլակկին ժողովրդավարություն տեսել մի երկրում, որտեղ, համաձայն հեղինակավոր միջազգային վարկանիշերի (Human Rights Watch, Freedom House) ժողովրդարավություն բացարձակ գոյություն չունի։
Կասետային ռումբեր նետող ինքնաթիռները բարձր եւ անաղմուկ են թռնում։ Ռումբերը պայթեցին գետնից մի քանի մետր բարձրության վրա՝ շուրջբոլորը նետելով երկաթի կտորներ, որոնք կուրացնում, վիրավորում եւ անդամահատում են։ Դա տեղի ունեցավ Լեռնային Ղարաբաղում 1992 թվին. ինքնաթիռները ադրբեջանական էին եւ դրանք ռմբակոծում էին քրիստոնյա հայ բնակչությունը։

Երբ մարդկանց պատմում էիր այդ հակամարտության մասին, միայն քչերը գիտեին այդ փոքրիկ անկլավի գոյության մասին, որը այդ ժամանակ դեռ նոր էր հռչակել իր անկախությունը։ Դա մի մարտահրավեր էր, որ Ադրբեջանը մինչ օրս չի կարողանում ընդունել, որովհետեւ արդեն 20 տարի շարունակվող բանակցություններում նա դեռ հրաժարվում է խաղաղության համաձայնագիր կնքել (Լեռնային Ղարաբաղի հետ)։

Սակայն այս մանրամասները ուշադրության չեն արժանանում միջազգային մամուլի կողմից։ Այն, ինչ հրապարակվում է, միայն խավիարով, նավթով ու գազով հարուստ մի Ադրբեջանի մասին է։ Դա մի երկիր է, որի հետ մենք օգոստոսի 11-ին գազի ներմուծման վերաբերյալ պայմանագիր ստորագրեցինք։ Մենք բիզնես ենք անելու նավթի հարուստ պաշարներ ունեցող այս երկրի հետ, որը վերջին մի քանի տարում 2300% ավելացրել է իր ռազմական ծախսերը։ Իհարկե, մենք պետք է լավ հարաբերություններ ունենանք, բայց չպետք է անուշադրության մատնենք այն փաստը, որ այդ երկիրը վերջն երկու տասնամյակներին կառավարվում է ամբողջ տեղեկատվական դաշտը վերահսկող Ալիեւի ընտանիքի ավտորիտար ռեժիմի կողմից։

2013թ հոկտեմբերի 9-ին ընտրություններ էին անցկացվում Ադրբեջանում, որտեղ գործող նախագահը կրկին, երրորդ անգամ վերընտրվեց 85% ձայներով։ Հոկտեմբերի 10-ին ԵԽ անդամ եւ ԵԽ դիտորդական 7 հոգանոց առաքելության ղեկավար Պինո Արլակկին հայտարարեց, թե ընտրությունները անցել են «ազատ, արդար եւ թափանցիկ»։
Օգոստոսի 28-ից երկրում գտնվող 388 դիտորդ ունեցող ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ առաքելության նույն օրը արված հայտարարությունը փաստում էր, որ «ընտրությունները ԵԱՀԿ չափանիշերից շատ հեռու են եղել»։

Ինչու՞ է Պինո Արլակկին ժողովրդավարություն տեսել մի երկրում, որտեղ, համաձայն հեղինակավոր միջազգային վարկանիշերի (Human Rights Watch, Freedom House) ժողովրդարավություն բացարձակ գոյություն չունի։Սա առեղծված է։
Անհապաղ հետեւեցին արձագանքները Եվրոպայում։ Ուլրիկե Լունաչեկը (Ulrike Lunacek)՝ Եվրոպական կանաչների կուսակցության արտաքին հարաբերությունների հարցերով խոսնակը, Արլակկիի զեկույցի հոկտեմբերի 16-ին կայացած նախնական քննարկումներից հետո խոսեց այն մասին, որ ընտրությունները բնութագրվել են «մարդու իրավունքների լավ փաստագրված խախտումներով, ընդդիմության ահաբեկմամբ, ժողովրդավարության հիմնարար սկզբունքների սահմանափակմամբ»։ Կանաչների ու Եվրոպական ազատ դաշնության խմբի արտաքին հարաբերությունների հարցերով խոսնակ Վերներ Շուլցը (Werner Schulze) ավելացրեց, որ «Եվրոպական Խորհրդարանի անդամների մի փոքր խումբ հարված է հասցնում մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության եւ օրենքի գերակայության հարցերում ակտիվ պայքարող ամբողջ Խորհրդարանի հեղինակությանը»։

Հաննես Սվոբոդան (Hannes Swoboda), ով Պինո Արլակկիի ԵԽ խորհրդարանական խմբի նախագահն է, հոկտեմբերի 18-ին հայտարարեց, որ «Սոցիալիստների եւ Դեմոկրատների խումբը չի միանում [Ադրբեջանի] վերջին նախագահական ընտրությունները դիտարկող առաքելության գնահատականներին» եւ ավելացրեց, որ «Ադրբեջանում տասնյակ ակտիվիստներ եւ լրագրողներ, ներառյալ նախագահի մեկ թեկնածու, անարդարացիորեն բանտարկված են քաղաքական բնույթի իրենց գործողությունների համար»։

Հոկտեմբերի 22-ին Լիբերալների եւ Դեմոկրատների նախագահ սըր Գրեմ Ուոթսոնի (Sir Graham Watson) հերթն էր նշելու, որ իրենք «անհանգստացած» են Արլակկիի առաքելության գնահատականներից եւ հայտարարելու, որ «Եվրոպական Խորհրդարանի դիտորդների պատրաստած զեկույցը ծիծաղելի կլիներ, եթե դրա հետեւանքները այդքան լուրջ չլինեին, իսկ ընտրությունների արդյունքների հրապարակումը քվեարկության ավարտից շուտ ցույց է տալիս, որ ընտրությունները կեղծված են»։ Այստեղ սըր Ուոթսոնը վկայակոչում է այն, ինչ միջազգային մամուլը անվանեց «էփփ-գեյթ», այսինքն այն, որ սմարթֆոնների համար Ադրբեջանի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի պատրաստած հավելվածը սխալմամբ քվեարկության արդյունքները հրապարակեց ընտրությունների նախորդ օրը՝ հաղթանակը տալով գործող նախագահ Ալիեւին։

Եվ վերջապես, հոկտեմբերի 23-ին Եվրոպական Խորհրդարանը բացեց Արլակկիի վերաբերյալ քննարկումները։
Այսօր, նոյեմբերի 7-ին ԵԱՀԿ առաքելության ղեկավարը կբացատրի Ադրբեջանում ընտրական գործընթացների վերաբերյալ իր քննադատության պատճառները։ Եվ այդտեղ մի հարց բաց է մնում. Ինչու՞ Արլակկին «ազատ, արդար եւ թափանցիկ» համարեց ընտրությունները մի երկրում, որը 167 երկրների մեջ 139-րդ տեղն է զբաղեցնում Էկոնոմիստի պատրաստած Ժողովրդավարության 2012թ ինդեքսում։ Միգուցե նա անկեղծորեն համոզված է իր գնահատականի մեջ այն պատճառով, որ Ադրբեջանում իշխող ռեժիմը ջանք ու եռանդ չի խնայում Եվրոպայում խորհրդարանականների, լրագրողների եւ ինտելլեկտուալների շրջանում աջակցություն ստանալու նպատակով իմիջային միջոցառումներ անցկացնելու համար։

Բրյուսելում եւ Ստրաստբուրգում «խավիարային դիվանագիտություն» կոչվող այդ գործելաոճը անցյալ տարի հրապարակվեց Եվրոպական Կայունություն Նախաձեռնության (European Stability Initiative) կողմից պատրաստված երկու զեկույցների միջոցով։ Նույնիսկ եթե մենք հակված չլինենք վատը մտածելու, մենք միշտ հիշում ենք, որ 2001թ ՄԱԿ-ի թմրամիջոցների դեմ պայքարի գործակալության տնօրենի պաշտոնը զբաղեցնող Պինո Արլակկին խիստ քննադատության արժանացավ ՄԱԿ ներքին վերահսկողության մարմինների կողմից, ովքեր նրան մեղադրեցին լիազորությունների չափից դուրս կենտրոնացման եւ ոչ թափանցիկ վարչարարության մեջ, իսկ ՄԱԿ Գլխավոր քարտուղար Քոֆի Աննանը կասեցրեց նրա լիազորությունները։