«Ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդի հերթական ուղերձը նոր շահարկումների առարկա
Նոյեմբերի 8-ին կատարյան «Ալ-Ջազիրա» հեռուստաընկերությունը ցուցադրեց «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդ Այման ազ-Զաուահիրիի ուղերձը, որտեղ Ազ-Զաուահիրին անդրադառնում էր Սիրիայում կռվող երկու իսլամական խմբավորումների «Իրաքում և Շամում իսլամական պետություն» (ԻՇԻՊ) և «Ջաբհաթ ալ-Նուսրա» (ՋՆ) կառույցների գործողություններին: Համացանցում մեծ աղմուկ հանած ուղերձը մեկնաբանելու համար դիմեց արաբագետ Սարգիս Գրիգորյանին:
-Ինչի՞ն է ուղված «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդի ուղերձը
-Եվ ԻՇԻՊ-ի, և ՋՆ-ի մոտ ի սկզբանե նկատելի էին իրաքյան հետքն ու «ալ-Կաիդա» իսլամական ցանցի ուղեծրում գործելը: Այդ պատճառով դեռևս 2013 թ-ի մայիս ամսին երկու խմբավորումների գործողություններին անդրադարձավ «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդը, ով պարզապես կոչ արեց եկրու կառույցների առաջնորդներին դադարեցնել բախումները միմյանց միջև՝ մատնանշելով երկու կառույցների համար ջիհադական պայքարի իրականացման սահմանները, որոնք ՋՆ-ի համար սահմանվեցին Սիրիան, իսկ ԻՇԻՊ-ն համար՝ Իրաքը:
Վերջին օրերի սիրիական կառավարական ուժերի ռազմական գործողությունների արդյունքում մի քանի բնակավայրեր ազատագրվել են իսլամականներից, իսկ քրդական խբմավորումներին ևս հաջողվել է պարտության մատնելով իսլամականներին տիրանալ մի քանի բնակավայրերի Սիրիայի հյուսիսում և հյուսիս-արևելքում: Սիրիական կառավարական ուժերի և քրդական խմբավորումների դեմ պայքարելուց բացի, արյունալի բախումներ գրանցվեցին ԻՇԻՊ-ի և ՋՆ-ի միջև: Կարծում եմ, սա փորձ է ևս մեկ անգամ հիշեցնել հակամարտող կողմերին հաշտեցնելու համար «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդ Այման ազ-Զաուահիրիի ուղերձը, այլ հարց է, թե ինչքանով են նրանք պատրաստ հետևել դրսից հրամցվող կարծիքներին, անկախ այն հանգամանքից, թե այդ կարծիքները ում կողմից են հնչել:
Սակայն պետք է փաստել, որ 2012-2013 թթ-ին Սիրիայում ակտիվացած բռնարարքների ու ահաբեկչական գործողությունների հիմնական պատճառներից մեկն էլ Սիրիայում «ալ-Կաիդա»-ի հովանու տակ գործող իսլամական կառույցների, այդ թվում նաև ԻՇԻՊ-ի և ՋՆ-ի ակտիվացումն էր:
Արդյո՞ք այս օրերին Այման ազ-Զաուահիրիի ուղերձի մատնանշումը չի վկայում, որ սիրիական հակամարտությունում կռվող իսլամական ծայրահեղական ուժերի, հատկապես «Իրաքում և Շամում իսլամական պետություն» և «Ջաբհաթ ալ-Նուսրա» խմբավորումների միջև կան տարաձայնություններ:
Սիրիական հակամարտությունում Բաշար ալ-Ասադի դեմ մարտնչող խմբավորումների շարքում 2012 թ-ի հունվարին ՋՆ իսլամական արմատական կառույցի ի հայտ գալուց մի քանի ամիս անց իր կազմավորման մասին հայտնեց ԻՇԻՊ-ը, որի ղեկավար Աբու Բաքր ալ-Բաղդադին համացանցում տարածված իր ձայնագրությունում շեշտեց, որ ՋՆ-ն մտնում է ԻՇԻՊ-ի մեջ: Դրան հաջորդեց ՋՆ-ի առաջնորդ Աբու Մուհամմադ ալ-Ջուլանիի հայտարարությունը, որը հրապարակային ելույթներից խուսաբող Ալ-Ջուլանիի համար աննախադեպ կարելի էր համարել: Այն պատասխանն էր Ալ-Բաղդադիի հաղորդագրության, որտեղ Ալ-Ջուլանին հայտնում էր, որ իր կառույցը տեղեկացված չի եղել ԻՇԻՊ-ի հետ միավորվելու մասին, և իր հավատարմությունն է հայտնում «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդ Այման ազ-Զաուահիրիին՝ շեշտելով ջիհադական պայքարով առաջնորդվելու ինքնուրույն նպատակադրությունը: Արդեն այդ ժամանակ պարզ էր դառնում, որ երկու խմբավորումների միջև հասունանում են տարաձայնություններ, որոնք էլ ավելի ակնհայտ դարձան 2013 թ-ի ընթացքում Սիրիայում տեղի ունեցած հակակառավարական ռազմական գործողությունների ժամանակ, որտեղ նկատվեցին բախումներ վերոհիշյալ երկու իսլամական կառույցների միջև:
-Ինչու՞ է կատարյան «Ալ-Ջազիրա» հեռուստաընկերությունը այսօր ցուցադրում «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդի մի քանի ամիս առաջ արված ուղերձը:
-Ըստ իս, այստեղ մեծ նշանակություն ունի արտաքին գործոնը: Սաուդյան Արաբիայի կողմից քայլեր են ձեռնարկվում սիրիական կոնֆլիկտի մեջ սաուդական ներգրավվածությունն էլ ավելի ամրապնդելու ուղղությամբ: Դա նկատվեց հատկապես սեպտեմբերի 24-ին, երբ սաուդական հովանավորությամբ գործող «Լիուա աթ Թաուհիդ» խմբավորումը հայտարարեց շուրջ 50 իսլամական խմբավորումների վերամիավորման և այդ հիմքի վրա նոր «Իսլամի բանակ» կոչվող կառույցի ձևավորման մասին: Այս համատեքստում պարզ է դառնում, որ Սիրիայի հարցում տարածաշրջանային երկու արաբական պետությունների Սաուդյան Արաբիայի և Կատարի միջև գոյություն ունեցող մրցակցությունը թևակոխում է նոր շրջափուլ՝ նպատակ ունենալով սեփական շահերից ելնելով վերահսկողություն սահմանել Սիրիայում ընդդիմադիր խմբավորումների նկատմամբ և ուղղորդել նրանց գործողությունները: Պարզ է, որ կատարյան «ալ-Ջազիրա» հեռուստաընկերության կողմից Ազ-Զաուահիրիի ուղերձը ևս մեկ անգամ շրջանառության մեջ դնելով Կատարը փորձում է հաշտեցնել իր հովանավորությամբ գործող իսլամական կառույցներին, պատահական չէ, որ իսլամական շրջանակներում դեռևս կասկածներ կային կապված Ազ-Զաուահիրիի ուղերձի իսկության վերաբերյալ:
Արդեն կապված ԻՇԻՊ-ի հետագա գործողություններից և ՋՆ-ի հետ նրանց փոխհարաբերությունից արդեն պարզ կլինի ինչքանով են այդ երկու կառույցները պատրաստ հետևելու «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդի հորդորներին, և ինչքանով կարդարանան սիրիական հակամարտության մեջ ներգրավված հակաբաշարյան ուժերի՝ Սաուդյան Արաբիայի և Կատարի նպատակները:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ուզում են երկիրը Հյուսիսային Կորեա սարքեն, մենք էլ դառնանք իրենց համբալները. Բողոքի ակցիա