Քայքայված ու մաշված. Արտաբույնքի դպրոցի մեծ դասասենյակները տաքացնել չի լինում, ջեռուցումը դուրս է ցնդում
Ձմեռը սարերի հետևում չէ… միտքը խիստ մտահոգում է Վայոց ձորի մարզի Արտաբույնքի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Մեսրոպ Բաբայանին: Դպրոցի` 1969 թվականին շահագործման հանձնված, իսկ այսօր արդեն քայքայված ու մաշված ոչ տիպային շենքի դասասենյակները շատ մեծ են, իսկ էլեկտրական ջեռոցները չեն կարողանում տաքացնել դրանք:
«Կան դասարաններ, որ 8 աշակերտ ունենք, 6, 10, 13… սենյակները կիսելու անհրաժեշտություն կա, պիտի փոքրացվեն, ձևափոխվեն, իսկ դա ահագին ֆինանսական ներդրումների արդյունքում կարելի է անել: Չենք կարողանում ջեռուցում ապահովել: Ջերմաստիճանը 9-12 աստիճան է լինում, հազիվ մի քանի դասարաններ են լինում, որ կարողանում ենք 14 աստիճանով տաքացնենք»,- Panorama.am-ի թղթակցին ասում է Մեսրոպ Բաբայանը և հավելում,- «Ի դեպ, ասեմ, որ նախորդ տարի մեր շրջանավարտներից մեկը դպրոցին 400 հազար դրամ նվիրաբերեց, դրանով 20 ջեռուցիչ գնեցինք: Բայց լուսամուտները 69 թվականի են ու ոչ նորմալ, պատկերացրեք այդ ինչքան էլ ցոլոֆոնապատում ենք, ջեռուցումը դուրս է ցնդում: Ստացվում է, որ մեր ֆինանսներն աննպատակ ենք ծախսում ու հենց էնպես ենք ջեռուցում»:
Շենքը կառուցվել է ոչ տիպային նախագծով, ինչպես տնօրենն է ասում, «սովխոզը` գյուղնախարարության, շրջկոմների հետ ախպերական կառուցել են եռահարկ, միատեսակ սենյակներով, անհարմար շենքը»: Այն այսօր արդեն ֆիզիկապես մաշված, քայքայված լուսամուտներով, շատ վատ վիճակում գտնվող տանիքով շինություն է:
1998թ.-ին կատարվել է վերանորոգում, որը ձևակերպվել է որպես հիմնանորոգում, սակայն կառուցվել է միայն սանհանգույցը. «Ստից, մտից, դրին քանդեցին, ջարդեցին, էժանագին դուռ դրեցին, երկու տարի հետո քայքայվեց: Անորակ, անհետևանք վերանորոգում էր, որը ձևակերպվեց կապիտալ: Տասը տարի մեզ ասում էին` սպասեք, սպասեք, խաբում էին ու մնաց այդպիսի սարսափելի վիճակում»:
Դպրոցի սպորտդահլիճը փտած է և նկուղային, գրունտային ջրերը քայքայել են ամբողջությամբ: «Հանդիսությունների դահլիճը 1991 թվականին տրվեց մի գործարարի` որպես արտադրամաս, թալանվեց, ջարդվեց, վերացավ, միայն պատերն են մնացել: Տանիքն էլ դարձյալ քայքայված է,ջրերը ներս են լցվում»,- դժգոհում է նա:
Երեխաները սպորտով զբաղվելու հնարավորություն բացարձակ չունեն: Հանդիսություններն ու միջոցառումները կազմակերպվում են ցուրտ միջանցքներում կամ 51 քմ-անոց սենյակներում: Մեսրոպ Բաբայանի խոսքով` գույքը նույնպես շատ վատն է ու մաշված. «Մենակ 2007-ին գույք տվեցին, բայց շատ անորակ է, շուտ կոտրվեց: Հիմա սովետական տարիներից մնացած կամ անկախության տարիներին, օրինակ, մի դասարանի տրված սեղան և աթոռ է, դա էլ արդեն կոտրված, ավիրված»:
Տնօրենը նաև դրական կողմերն է առանձնացնում, 9 համակարգիչ և ինտերնետ կապ ունեն, որ լավ գործում է: Ուսուցչական կազմով դպրոցն ապահովված է, կադրերի խնդիր չունի:
Արտաբույնքի միջնակարգ դպրոցում սովորում է 156 աշակերտ: 15 երեխա ունեն նախակրթարանում, որը երկու տարի առաջ կապիտալ վերանորոգվել է և լավ վիճակում է: Ներառական կրթության կարիք ունեցող երեխաներ չունեն. «Մեզ մոտ շատ առողջ, կենսունակ, սթափ երեխաներ են սովորում: Պարզապես մեր խնդիրը շենքի վերանորոգման խնդիրն է: Միայն անցյալ տարի սանհանգույցը պետբյուջեով վերանորոգվեց, դա էլ գերազանց վիճակում է»
Դպրոցը վերանորոգելու խնդրով տնօրենը դիմել է պետությանը` մարզպետին, վարչապետին: Աշակերտների ծնողները նամակ են գրել նախագահին: Խոստումներ են տվել, հուսադրել են. «Եկող տարի կվերանորոգենք, բայց… չգիտեմ ինչ խաղերի արդյունքում դպրոցը խայտառակ վիճակում հայտնվեց: Այլ կազմակերպությունների չեմ դիմում, բոլորը գալիս են, ժպտում են, բայց ոչինչ էլ չեն անում: Զզվել եմ արդեն դիմելուց: Մենք նվնվացող լալկաններ չենք: Շենքի ֆիզիկական պայմաններն ապահովեն, մենք ֆինանսապես ապահովված ենք, օպտիմալացումը նորմալ արել ենք, ավել աշխատող չենք պահում: Ախպերական չեմ աշխատում, նորմալ դպրոց է, լավ համայնք, համայնքապետն էլ օգնում է: Մնում է վերանորոգում և արդյունքում գերազանց կրթական միջավայր կարելի է ստեղծել»:
Լուսանկարները տրամադրել է դպրոցի տնօրենը
Մեսրոպ Բաբայանն ընդգծում է, որ դպրոցի շրջանավարտ տղաների 90 տոկոսը ծառայում է Արցախում ու, որպես կանոն, առաջին գծում. «Պատվով, օրենքով, թասիբով, տեղը տեղին ծառայել են: Ծնելիությունն էլ բարձր է, կայունություն համար մեզ քիչ բան է պետք… գուցե ուզում են արտագաղթե՞նք, ես չգիտեմ: Պինդ համայնք է, քիչ բան է մնում, որ մենք ավելի առաջ գնանք»:
Գյուղական դպրոցների մասին շարքի նախորդ պատմությունները՝
Քանդված տանիքով դպրոցը. Տնօրենը հնամաշ պատուհաններին մի կերպ ապակի է գցում ու ցելոֆաններ փակցնում
Քանդված հատակ, փտած դռներ, առաստաղից երևացող գերաններ և մութ դասասենյակներ. Կուտականի դպրոցը
Դպրոցը՝ նախկին կոլխոզի շենքում. Սալվարդում ընդամենը 15 աշակերտ կա
«Կոմպլեկտավորած դասարանում ուսման որակի հերն անիծվում է». Դպրոցի տնօրենը զենքերը վայր չի դնում
Պատուհանից այն կողմ` ցելոֆաններ երկնքի փոխարեն. Սորիկի աշակերտների երազանքն ու իրականությունը
Դպրոցը՝ վթարային շենքում. Դաշտադեմում մի քանի օրից ընդամենը ինը աշակերտ կմնա
Քայքայված պատեր ու ծակ լուսամուտներ. Վաղատինի դպրոցը
Յոթ աշակերտով դպրոցը, Աճարկուտում քիմիայի լաբորանտն արդեն 15 տարի հայոց լեզու է դասավանդում