Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանում պաշտոնական կայքերի աշխատանքը ծրագրում են կարգավորել իրավական ակտով, որը ներկայացվել էր կառավարության հաստատմանը: Բայց դաշտը կարգավորելու համար մշակված որոշման նախագիծը հետ է ուղարկվել դարձյալ Տրանսպորտի և կապի նախարարություն՝ փոփոխություններ կատարելու համար:

Գերատեսչական մարմինների պաշտոնական կայքերի աշխատանքը կարգավորող «Ինտերնետում պետական մարմինների պաշտոնական կայքերին ներկայացվող նվազագույն պահանջները հաստատելու մասին» որոշման ընդունումը պայմանավորված է 2011-ին «Բաց կառավարման գործընկերություն» (Open Government Partnership) նախաձեռնությանը Հայաստանի կառավարության միանալով: Կառավարությունը այդպիսով պարտավորվել է աշխատել թափանցիկ և բաց քաղաքացիների առջև:

Տրանսպորտի և կապի նախարարության պաշտոնական կայքէջում հոկտեմբերի 23-ին հրապարակված որոշման նախագիծը արդեն հասցրել է փորձագետների ու դաշտի կարգավորմամբ շահագրգռված անձանց շրջանում դժգոհություններ և մտահոգություններ առաջացնել:

Նշենք, որ որոշման նախագծի մշակման վրա բացի Տրանսպորտի և կապի նախարարության մասնագետներից, աշխատել են նաև «Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի» փորձագետները: Նախագծի մշակման փորձեր արվել են դեռ 2011 թվականից, առաջարկներ ներկայացվել են փորձագետների կողմից, սակայն մինչ այժմ դրանք դեռ թղթի վրա են:

Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի փորձագետ Լիանա Դոյդոյանը ուսումնասիրել է որոշման նախագիծը, սակայն գոհ չէ, կան բացթողումներ մասնավորապես, պաշտոնական կայքերի բովանդակությանը վերաբերող դրույթներում: Օրինակ, Դոյդոյանի մատնանշմամբ, որոշման նախագծով հստակեցված չէ, թե որ բաժիններում պետք է լինի պարտադիր հրապարակման ենթակա տեղեկատվությունը: «Մենք առաջարկում էինք, որ կառուցվածքի առումով այնպիսին լինեին կայքերը, որ օգտագործողը հեշտությամբ փնտրեր ու գտներ իր ցանկացած ինֆորմացիան, որոշումը կամ օրենքը: Մենք օրինակ, առաջարկում ենք, որ յուրաքանչյուր պետական մարմնի կայքում կոնկրետ իր գերատեսչության գնումները հրապարակեն` պայմանագրերով ու այլ անհրաժեշտ փաստաթղթերով»,-Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց տիկին Դոյդոյանը:

Որոշման նախագծով սահմանվում է, որ պետական մարմնի պաշտոնական կայքում պետք է տեղադրվեն անհրաժեշտ տեղեկություններ, որոնք նախագծում 29-ն են: Մասնավորապես, նախագծի 1-ին կետով պահանջվում է, որ պարտադիր պետք է նշվի պետական մարմնի առաքելությունը, պատմությունը, կառուցվածքը և գրաֆիկական պատկերը, խնդիրներն ու գործառույթները ևն:

ՀՀ գլխավոր դատախազի ԶԼՄ-ների հետ համագործակցության հարցերով նախկին խորհրդական Սոնա Տռուզյանը անհասկանալի է համարում` ի՞նչ խնդիր են լուծում բոլոր պետական մարմիններից պահանջելով կայքում տեղադրել տվյալ պետական գերատեսչության կառուցվածքի գրաֆիկական պատկերը ու ըստ այդմ, գնահատել տվյալ մարմինը հրապարակայի՞ն է գործում, թե՞ ոչ։ «Չեմ կարծում, որ սա պետք է չափանիշ լինի։ Սրա անհրաժեշտությունը պատճառաբանվում է նրանով, որ տեսողական առումով ավելի ընկալելի ներկայացվի տվյալ պետական մարմնի հիեարխիկ կառուցվածքը, բայց հաշվի չեն առնվում պետական մարմինների առանձնահատկությունները։ Օրինակ՝ գործող օրենսդրության համաձայն, վարչական շրջանների դատախազները դատավարական առումով վերադաս չեն տվյալ վարչական շրջանի դատախազության դատախազների համար։ Նրանք կատարում են վարչարարի դեր, իսկ դատավարական առումով դատախազության դատախազների գործունեության նկատմամբ հսկողություն է իրականացնում Երևան քաղաքի դատախազությունը։ Հետևաբար գրաֆիկական պատկերով հիեարխիկ կառուցվածք սահմանելը տվյալ պարագայում շատ ավելի բարդ կլինի ու կմոլորեցնի քաղաքացուն, եթե զուգահեռ չլինի բովանդակային նկարագրություն: Հետևաբար վերջինի առկայության դեպքում չեմ կարծում, որ գրաֆիկական լուծումը պետք է պարտադիր պայման լինի», -նշեց Սոնա Տռուզյանը:

Նույն նախագծով, օրինակ, պահանջվում է նաև հրապարակել աճուրդների անցկացման մասին տեղեկատվություն (որոշման նախագծի 28-րդ կետ-հեղ.), մինչդեռ, ըստ Սոնա Տռուզյանի, կան պետական հիմնարկներ, որոնք աճուրդներ չեն անցկացնում։ «Հիմա կասեք՝ չունեն թող չհրապարակեն։ Բնական է, որ չեն հրապարակելու, հետևաբար ավելի ճիշտ չի՞ լինի իմպերատիվ պահանջներ չսահմանել և ավելացնել, որ այս կամ այն տեղեկատվությունը հրապարակվում է դրա առկայության դեպքում։ Առավել ևս, երբ այդ ցանկով հետո մշտադիտարկում է իրականացվելու», -հավելեց մեր զրուցակիցը։

Եվ Լիանա Դոյդոյանը, և Սոնա Տռուզյանը կարծում են, որ նախագծում պետք է հաշվի առնել պետական մարմնի առանձնահատկությունները և նոր միայն պահանջներ ներկայացնել: Այդ իսկ պատճառով, որպեսզի այն չդառնա հերթական չիրագործված որոշումը, նրանք առաջարկում են որոշման նախագծի շուրջ հանրային քննարկում կազմակերպել: Ի դեպ, Լիանա Դոյդոյանի համար անակնկալ էր, որ որոշման նախագիծը առանց շահագրգիռ շրջանակների, մասնագետների հետ հանրային քննարկման մշակվել ու տեղադրվել է Կապի և տրանսպորտի նախարարության պաշտոնական կայքում:

Նախագծի մշակմանը մասնակցած Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը, հակառակը, կարծում է, որ որոշման այս նախագիծը թափանցիկ է դարձնում պետական մարմինների աշխատանքը, ստիպում նրանց «հանրային նշանակության տեղեկատվությունը փոխանցել հանրությանը»:

Մյուս հանգամանքը, որ տարակուսանք էր առաջացրել մասնագետների շրջանում, այն էր, որ Տրանսպորտի և կապի նախարարության պաշտոնական կայքում տեղադրված նախագծով պաշտոնական կայքերի համար որպես պարտադիր լեզու նշվում է հայերենը, ռուսերենը և անգլերենը:

Լիանա Դոյդոյանն այս պահանջն աընդունելի է համարում: Նրա խոսքով, այսօր այդ կայքերի գերակշիռ մասը հայերենից հետո կամ ունեն անգլերեն տարբերակ կամ միայն հայերեն տարբերակ: Այդ պահանջն անիրատեսական է համարում Սոնա Տռուզյանը: «Նման իմպերատիվ պահանջ դնել բոլոր պետական մարմինների համար կարծում եմ արդարացված չէ, ու նաև իրատեսական չէ, որը բովանդակության և որակի առումով լուրջ խնդիրներ կառաջացնի։ Դա պետք է թողնվի գերատեսչությունների հայեցողությանը և ըստ անհրաժեշտության ու կարևորության», -նկատեց Տռուզյանը` ընդգծելով, որ դրա փոխարեն արժեր պարտադրել հայերենի մասնագետների հաստիքներ, որոնք «կխմբագրեն գոնե արտաքին գրագրությունը, տեղեկատվական հոսքերը»։

«Ռուսերենի մասով մենք նման բան չէինք նախատեսում, մենք հայերեն բովանդակության վրա ենք սևեռվել», -իր հերթին ասաց պարոն Մելիքյանը` նկատելով, որ ռուսերենի կամ անգլերենի պարտադիր պահանջը եղել է նախարարության կողմից:

Տրանսպորտի և կապի փոխնախարար Անդրանիկ Ալեքսանյանը փարատում է անհանգստացողների մտահոգությունները. նախագիծը կառավարությունը հետ է ուղարկել նոր լրամշակումներ անելու համար: «Նախագիծը շատ տարաձայնություններ էր առաջացրել, այդ պատճառով էլ կառավարության հաստատմանը դեռ չի ներկայացվի: Այժմ պետք է գերատեսչությունների լրատվության և հասարակության հետ կապերի վարչությունների պատասխանատուները կարծիք հայտնեն, որից հետո էլ կներկայացվի կառավարության դատին», -Panorama.am-ին փոխանցեց փոխնախարարը:

Ինչ վերաբերում է ռուսերենի և անգլերենի պարտադիր լինելուն, ապա փոխնախարարն ասաց, որ այդ մասով փոփոխություն կլինի և պարտադիր կհամարվի միայն հայերենը, իսկ մեկ օտար լեզու էլ կլինի ըստ տվյալ գերատեսչության ցանկության: «Լեզվի հարցը լուծվելու է թող չմտահոգվեն: Պարտադիր չէ մի քանի լեզվով լինի, կլինի պարտադիր միայն հայերենը, իսկ մնացած լեզուները կընտրեն իրենք», -փոխանցեց փոխնախարարը: