«Քրոնիմետ» հիմնադրամի գործունեության թիրախում երեխաներն են
2011թ-ին ստեղծված «Քրոնիմետ» բարեգործական հիմնադրամը իր գործունեությունը ծավալում է ՀՀ գրեթե բոլոր մարզերում, նպատակ ունենալով աջակցել կարիքավոր երեխաներին կրթվել, զբաղվել գիտությամբ, երաժշտությամբ, նաև լուծել առողջապահական և ինստիտուցիոնալ խնդիրներ, որոնք կնպաստեն երեխաների առօրյա հոգսերի թեթևացմանը` հանրակրթական և հատուկ դպրոցների վերանորոգում, նախադպրոցական հաստատությունների կառուցում և վերափոխում, ուսման վարձի ծախսեր, սարքավորումների և տեխնիկայի տրամադրում, և այլն: Հիմնադրամի գործունեության մասին Panorama.am-ը զրուցեց «Քրոնիմետ» բարեգործական հիմնադրամի տնօրեն Աննա Սեդրակյանի հետ:
-«Քրոնիմետ»-ի հիմնադիրն է «Քրոնիմետ Մայնինգ» գերմանական ընկերությունը, որը Հայաստանում գործում է ավելի քան տասը տարի և հանդիսանում է Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի հիմնական բաժնետերը: Տաս տարուց ավելի գործունեություն ծավալելով, «Քրոնիմետ Մայնինգը» քաջատեղյակ է սոցիալական խնդիրներին, որ առկա են երկրում և հատկապես այն խնդիրներին, որոնք վերաբերում են երեխաներին, կրթությանը: Եվ որոշում կայացվեց ստեղծել նաև կառույց, որը ուղղված կլինի սոցիալական խնդիրների լուծմանը և հատկապես երեխաների կյանքի, կրթության բարելավմանը:
Հիմնադրամի գործունեության ուղղությունները մի քանիսն են. նախ, օժանդակություն կարիքավոր երեխաներին և այդ բաղադրիչի շրջանակում մենք աշխատում ենք հատուկ դպրոցների, գիշերօթիկ և այն հաստատությունների հետ, որոնց գործունեությունը առնչվում է առողջական և մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաների հետ: Երկրորդ ուղղությունը հանրակրթական դպրոցներն են, բարձրագույն կրթությունը, ինչպես նաև հատուկ ուշադրության կենտրոնում է կարիքավոր խավի համար բժշկական ծառայությունների ապահովումը:
Հիմնադրամի ֆինանսավորվում է մայր ընկերությունից, ինչպես նաև հայաստանյան գործընկերներից` Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային գործարան, «Մաքուր երկաթի» գործարար և այլն: Բացի դրանից մենք համագործակցում ենք տարբեր տեղական ընկերությունների հետ և ունենք որոշակի համաֆինանսավորվող ծրագրեր, որտեղ և մենք ենք ներդրում կատարում, և նաև մեր գործընկերները:
-Ինչպիսի՞ն են անցած 2.5 տարիների գործունեության արդյունքները: Քանի շահառուների է հիմնադրամն աջակցել և ինչպես է կատարվում շահառուների ընտրությունը:
-Ծրագրերը բավականին շատ էին և ես հստակ կարող եմ ասել, որ գոհ եմ անցած ժամանակահատվածի արդյունքներից: Շահառուների` երեխաների թիվը արդեն անցել է 3 հազարը, իսկ ընտրությունը կատարվել է հետևյալ կերպ. հիմնադրամի ստեղծման պահից սկսած կազմվել է հաստատությունների ցանկ, այցելել ենք դրանք և յուրաքանչյուր դեպքում հաստատության տնօրինության հետ որոշվել է աջակցության այս կամ այն ծրագիրը: Այսինքն, եթե հաստատությունը վերանորոգման կարիք է ունեցել, ապա աջակցել ենք վերանորոգմանը, եթե այլ տիպի կարիքներ են ունեցել` սարքավորումներ, տեխնիկա, կահավորում և այլն, ապա տրամադրվել է դա:
Ներկայացնեմ որոշ ծրագրեր, որպեսզի հստակ լինի հիմնադրամի գործունեությունը: Օրինակ, մեծ ծրագիր ենք իրականացրել Կապանի թիվ 3 հատուկ կրթահամալիրում, շուրջ 50.95 մլն դրամի ներդրում է կատարվել այդ դպրոցում` ամբողջապես վերանորոգվել է հաստատությունը, տրամադրվել են սարքավորումներ, ձեռնարկներ և անհրաժեշտ այլ պարագաներ: Մինչ օրս շարունակում ենք աշխատել հաստատության հետ և քանի որ վերանորոգումն արված է, պայմանները բարելավված, ապա կենտրոնանալու ենք արդեն երեխաների ինտեգրմանն առնչվող խնդիրների վրա: Աշխատում ենք նաև Դիլիջանի գիշերօթիկի հետ, այնտեղ ևս կատարվել է վերանորոգում` ներդրվել է մոտ 30-35 մլն դրամ, ձեռք է բերվել համակարգչային տեխնիկա, գրքեր, սարքավորումներ: Բացի այս, օժանդակություն է ցուցաբերվել նաև գիշերօթիկում գործող թատերական խմբին: Աշխատում ենք Վանաձորի գիշերօթիկի հետ, որտեղ մասնակի վերանորոգում ենք իրականացրել...
Մեկ այլ հետաքրքիր ծրագիր, որն այս պահին ընթացքում է, իրականացվում է Երևանում և երկփուլանի ծրագիր է: Այն իրականացնում ենք հիմնադրամի գործընկեր «Արաբկիր» բժշկական կենտրոնի հետ և «Արաբկիր» միացյալ բարեգործական հիմնադրամի հետ: Առաջին անգամ հանրապետությունում Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանում գտնվող թիվ 9 պոլիկլինիկայում ներդրվել է նոր ծառայություն` աուտիզմ, մանկական ցերեբրալ կաթված և այլ խնդիրներ ունեցող երեխաների վաղ ախտորոշում և ըստ այդմ որոշակի վորականգնողական ծառայությունների մատուցում: Մինչ այս նման ծառայությունները մատուցվել են միայն «Արաբկիր» ԲԿ-ում և առաջին անգամ է, որ պոլիկլինիկայի մակարդակում է արվում և պիլոտային ծրագրի միջոցով ներդրվելու է նաև բոլոր պոլիկլինիկաներում: Սա իսկապես շատ կարևոր ծրագիր է. մեր կողմից իրականացվեց հաստատության որոշակի վերանորոգում, «Արաբկիր» ԲԿ-ն ապահովեց մասնագետների վերապատրաստումը, իսկ Առողջապահության նախարարությունը տրամադրեց լրացուցիչ աշխատակազմ: Վերջին հանգամանքը հատկապես ողջունելի է, քանի որ պետության մասնակցությունը կարևոր է նման ծրագրերի շարունակակության և դրանց համար հետագա պատասխանատվության համար:
-Ծառայությունն արդեն գործո՞ւմ է:
-Այո, և ունի հաշվառված շուրջ 200 երեխա: Երկրորդ փուլով նախատեսվում է նույն վարչական շրջանում վերանորոգել մանկապարտեզ, որն ամբողջությամբ կհամապատասխանի ներառական հաստատության չափանիշներին ու կապահովի հաստատության մատչելիությունը անգամ անվասայլակով երեխաների համար: Մանկապարտեզն արդեն ընտրված է, առաջիկայում կսկսվի վերանորոգման փուլը, որի ավարտին մանկապարտեզում կտեղակայվի նաև ցերեկային խնամքի կենտրոն, որտեղ մասնագետների հսկողության տակ կլինեն ծանր առողջական խնդիրներ ունեցող երեխաներ: Միայն մեր հիմնադրամի կողմից նախատեսված է շուրջ 120 մլն դրամի ներդրում, իսկ գործընկերները` Երևանի քաղաքապետարանը և Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը կտրամադրեն անհրաժեշտ աշխատակազմը:
-Կարելի՞ է ասել, որ հիմնադրամը գործունեությունը ծավալում է նաև մարզերում:
-Միակ մարզը, որ մինչև այսօր մենք դեռ ներկայացված չենք ծրագրով, Շիրակն է: Բայց ծրագրում ենք, որ 2014թ-ին ի վերջո Շիրակն էլ կհաղթահարենք, նույնիսկ նախնական այցելություն արդեն ունեցել ենք, մոտավոր շահառուների թիվն ունենք:
Մեկ այլ ծրագիր, որի մասին առանձնահատուկ կուզենայի խոսել, դա Կայան ավանի նախակրթարանի կառուցումն էր: Կայան ավանը փոքր սահմանամերձ համայնք է` Ադրբեջանի հետ սահմանն ընդամենը 150-200 մետր հեռավորության վրա է, որն ունի ընդամենը 306 բնակիչ: Եվ դրա հետ մեկտեղ Կայանում կա դպրոց, ուր սովորում է 140 երեխա….
-306 բնակիչ ունեցող համայնքի դպրո՞ցը:
-Այո, որովհետև այստեղ սովորում են շրջակա համայնքների երեխաները, քանի որ դպրոցը բավականին լավ ու նպատակասլաց տնօրեն ունի, ով այդ երեխաներին իսկապես փորձում է կրթել: Դպրոցի սաները, օրինակ, մասնակցում են գրեթե բոլոր կրթական ու մարզային մրցումներին, երկու անգամ «Հայ ասպետ»-ին են մասնակցել ու շահել… այս կարգի ակտիվ ու աշխատող տնօրինության դեպքում իմաստ կար ներդրում անել:
Դպրոցին կից շենքում կառուցվեց նախակրթարան` ծրագրի արժեքն էր 40 մլն դրամ, շուրջ մեկ ամիս առաջ է այն պաշտոնապես բացվել և այսօր արդեն նախակրթարան է հաճախում շուրջ 50 երեխա: Եվ ես համոզված եմ, որ երեխաների թիվը գնալով կավելանա:
-Տիկին Սեդրակյան, շարունակելով սահմանամերձ համայնքների թեման. Բացի Կայան համայնքից որտե՞ղ եք ներդրումային ծրագրեր իրականացրել և արդյո՞ք նման ծրագրեր նախատեսված են հաջորդ տարի:
-Այս տարի, օրինակ, ծրագիր ենք իրականացրել Լեռնային Ղարաբաղում, աշխատել ենք Նոր Շահումյան շրջանի Խարխափութ դպրոցի հետ… չնայած դժվար է դա դպրոց անվանել` թուրքերի լքված երկու տան մեջ է տեղակայված, ունի ընդամենը 22 աշակերտ: Մինչ օրս օժանդակել ենք գույքով` համակարգչային տեխնիկա, գրենական պիտույքներ և այլն, իսկ 2014թ-ին նախատեսում ենք ավելի լայնածավալ աշխատանք իրականացնել այդ դպրոցի հետ: Բացի այս, մասնակցություն ենք ունեցել ԼՂ-ում անցկացվող մարզական միջոցառումներին:
Մեկ այլ ծրագիր իրականացվել է արդեն Արմավիրի մարզի Շահումյան գյուղում, որտեղ անցած սեպտեմբերին հանձնեցինք վերանորոգված դպրոցը, ընդհանուր ծրագրի արժեքն էր 50 մլն դրամ, իսկ ներկայումս ընթացքի մեջ է մանկապարտեզի կառուցումը, որովհետև ինքը գյուղը և հարևան 3-4 համայնքները մանկապարտեզ չունեն: Ծրագիրն ընթացքի մեծ է, արժեքը 100 մլն դրամ:
-Ուրիշ ի՞նչ ծրագրեր է նախատեսում հիմնադրամն իրականացնել 2014թ-ին:
-Ամենակարևորն այն է, որ հաջորդ տարի մեր գործունեության ուղղությունները չեն փոխվելու և երեխաներին վերաբերող հարցերը մնալու են թիրախում: Պարզապես հնարավոր է կրճատվի վերանորոգմանն ուղղված ֆինանսավորումը, որովհետև կփորձենք շեշտը դնել ավելի ինովացիոն, ավելի կրթական ծրագրերի վրա: Մասնավորապես, Երևանի պետական ճարտարագիտական համալսարանի հետ համատեղ Կապանում իրականացվում է «Մոբայլ լուծումների լաբորատորիա» ծրագիրը` Կապանի ճարտարագիտական համալսարանին կից կստեղծվի մի լաբորատորիա, որտեղ ուսանողները համապատասխան ուսում ու վերապատրաստում կստանան և ի վիճակի կլինեն ժամանակակից տեխնոլոգիաներով և ծրագրավորմամբ զբաղվել: Սա շատ կարևոր ծրագիր է, որովհետև Սյունիքի նման տարածաշրջանում, որտեղ շեշտը դրված է հանքարդյունաբերության զարգացման վրա, երեխաներին հնարավորություն է տրվում ինչ-որ այլ ուղղվածությամբ զբաղվել:
Կշարունակենք նաև հովանավորել «ԱրմՌոբոտիքսը», որին հովանավորել ենք երկու փուլով: Առաջին փուլում նախագծվել է ուսումնական ռոբոտը, որը տրվելու է դպրոցներին, իսկ երկրորդ փուլով գնվել են սարքավորումներ ու իրականացվել են 55 դպրոցներում այդ խմբակների ստեղծման, նաև ուսուցիչների վերապատրաստման աշխատանքներ:
Ի դեպ, մեր սկզբունքներից մեկն է շարունակական համագործակցությունը, ոչ թե միանգամյա ծրագրերի իրականացումը: Իսկ բացի այս, միշտ ունենում ենք պահուստային միջոցներ, որովհետև հնարավոր չէ ամեն ինչը պլանավորել և երբեմն հետաքրքիր դեպքեր են, որոնք աշխատում ենք առանց ուշադրության չթողնել: Այլ կերպ ասած, տեսականորեն ցանկացած երեխա, ով ունի լավ գաղափարներ, տաղանդավոր է, կարող է ստանալ հիմնադրամի աջակցությունը: