Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Թեև այս տարի տնտեսությունում որոշակի աճի միտում կա, բայց դա այն չէ, ինչ մենք ակնկալում էինք»: Այս մասին Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավար, տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը` ամփոփելով տնտեսական տարին:

Նրա խոսքերով` 2013թ-ի սկզբին մի շարք կանխատեսումներ էին արել, բացի այդ նախանշել էին այն քայլերը, որոնց միջոցով այդ կանխատեսումները իրականություն կդառնային: Մի շարք ոլորտներում անգամ երկնիշ թվով աճ է կանխատեսվել, բայց, ցավոք սրտի, այդ ամենը տեղի չունեցավ, քանի որ մարդիկ, ըստ Թ.Մանասերյանի, սիրում են «կաբինետներից երկիրը կառավարել»:

«Սպասվածից շատ ավելի թույլ զարգացում տեղի ունեցավ, նույնիսկ անկումային միտումներով այդ ամենն ուղեկցվեց: Թեև փորձեր արվում են տնտեսությունում աշխուժություն մտցնել, բայց արդյունքները գոհացնող չեն: Իրականում ճիշտ չի օգտագործվում այն կարողությունը` մարդկային ռեսուրսը, որն ունենք: Հայաստանում տնտեսությունը համակարգային փոփոխության կարիք ունի: Առանձին քայլեր անելը բնավ չի օգնում, որպեսզի դուրս բերենք տնտեսությունն այս վիճակից»,- ասաց տնտեսագետը:

Թ.Մանասերյանի խոսքերով` նախորդ երկու տարիների հուսադրող միտումը` արտահանման աճի տեմպերի գերազանցումը ներմուծման աճի տեմպերի հանդեպ, այս տարի, ցավոք, չենք կարող արձանագրել:

«Շատ թույլ վիճակում է գտնվում Հայաստանի արտաքին առևտուրը, չկան այն խթանները, որոնք լրջորեն կարող են բերել արտաքին առևտրի զարգացմանը, ինչը ենթադրում է` կբերի տնտեսության աշխուժացում»,- ընդգծեց նա:

Գյուղատնտեսության ոլորտում ևս, ըստ Թ.Մանասերյանի, բավական լուրջ խնդիրներ կան: Խոսվում է մեծ ծավալների բերքի ստացման մասին, մինչդեռ դա չի կարելի ձեռքբերում համարել, դա բնակլիմայական պայմաններով է հիմնականում պայմանավորված:

«Մենք առաջին հերթին պետք է պարենային անվտանգության հարցը լուծենք, արտաքին աշխարհից վերացնենք կախվածությունը, որը դեռ մեծ է: Բացի այդ, պետք է սպառման շուկաներ գտնենք և ավելի մեծ ծավալներով գյուղմթերք, ինչպես նաև վերամշակված արտադրանք արտահանենք: Դրանով նաև կզարգացնենք վերամշակող արդյունաբերությունը»,- ասաց Թ.Մանասերյանը:

Տնտեսագետի խոսքերով` կառավարությունը տնտեսության զարգացման համար պետք է տարբեր սցենարներ մշակի,սակայն երկու տասնամյակից ավելի է մեզ մխիթարելու համար միայն լավատեսական սցենարներ են մշակում:

«Իսկ երբ իրավիճակի փոփոխություն է տեղի ունենում` Մաքսային Միության անդամակցություն, ԵՄ, թուրքական սահմանի բացում և այլն, հանկարծ բոլորը վատ վիճակում են հայտնվում: Մենք իրավունք չունենք այդպես վարվելու»,- նշեց Թ.Մանասերյանը` հավելելով, որ օրինակ` «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնը մշակել է տնտեսության զարգացման 5 սցենար և ներկայացրել ՀՀ կառավարություն, սակայն դա չի արժանացել նրանց ուշադրությանը:

Ըստ նրա` կառավարությունը պետք է լսի փորձագետներին և նրանց կարծիքներն հաշվի առնի, հակառակ դեպքում ի հայտ են գալիս սոցիալական բնույթի խնդիրներ: Դրա վառ օրինակներից մեկը կենսաթոշակային բարեփոխումներն են: Թ.Մանասերյանի գնահատմամբ, թեև Հայաստանում ներդրվելիք պարտադիր կուտակային կենսաթոշակի մոդելը հաջողված է, այն դրական արդյունքներ է գրանցել մի շարք երկրներում, բայց Հայաստանում դա տեղի չի ունենում, քանի որ վստահության լուրջ դեֆիցիտ կա, ինչը չի կարելի հաշվի չառնել:

«Եթե կարիք կա, պետք է մեկ անգամ ևս քննարկում կազմակերպել: Ի վերջո դա արվում է ոչ թե կառավարության, առանձին չինովնիկների, այլ ժողովրդի համար»,- ասաց նա:

Այդուհանդերձ, տնտեսագետը լավ է տրամադրված, և վստահ է, որ դրական տեղաշարժ կգրանցվի, քանի որ Հայաստանում կա մեծ պոտենցիալ: Թ.Մանասերյանը կառավարությանն առաջարկում է հաշվի նստել այն մարդկանց հետ, ովքեր գիտեն, թե ինչպես գործը առաջ տանեն:

«Եթե տնտեսությունը հիվանդ է, և ոմանք առաջարկում են հիվանդությունից բուժվելու ճանապարհներ, բայց հաշվի են առնում այնքանով, որքանով իրենց է դուր գալիս, ապա այդպիսի մոտեցումներով չի կարելի տնտեսությունը բուժել: Մինչդեռ պարզ քայլերով կարող ենք լուրջ արդյունքների հասնել»,-ասաց Թ.Մանասերյանը: